ปัจจัยความสำเร็จในการปฏิบัติตามแผนแก้ไขบำบัดฟื้นฟูของเด็กและเยาวชนที่เข้ามาตรการพิเศษ แทนการดำเนินคดีอาญาชั้นก่อนฟ้องคดีตามมาตรา 86 : กรณีศึกษาสถานพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน เขต 1

บทคัดย่อ

การศึกษาเรื่อง “ปัจจัยความสำเร็จในการปฏิบัติตามแผนแก้ไขบำบัดฟื้นฟูของเด็กและเยาวชนที่เข้ามาตรการพิเศษแทนการดำเนินคดีอาญาชั้นก่อนฟ้องคดีตามมาตรา 86 : กรณีศึกษาสถานพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน เขต 1” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความสำเร็จในการปฏิบัติตามแผนแก้ไขบำบัดฟื้นฟูเด็กและเยาวชน และเพื่อศึกษาแนวทางในการจัดทำแผนแก้ไขบำบัดฟื้นฟูของเด็กและเยาวชนที่เข้ามาตรการพิเศษแทนการดำเนินคดีอาญาชั้นก่อนฟ้องคดีตามมาตรา 86 ให้เหมาะสมกับสภาพปัญหาในปัจจุบัน ปัจจัยแวดล้อมเกี่ยวกับเด็กหรือเยาวชนเป็นรายบุคคล เป็นวิจัยแบบผสมผสาน การศึกษาเชิงปริมาณใช้แบบสอบถาม เก็บข้อมูลจากกลุ่มประชากรเด็กและเยาวชนที่อยู่ระหว่าง และปฏิบัติตามแผนแก้ไขบำบัดฟื้นฟูสำเร็จ จำนวน 173 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าสถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ในส่วนเชิงคุณภาพใช้การสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างเก็บข้อมูลจากบุคคลที่เกี่ยวข้องในการจัดทำแผนแก้ไขบำบัดฟื้นฟูตามมาตรา 86 จำนวน 33 คน

ผลการศึกษาพบว่า ประชากรเด็กและเยาวชนฯ ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย (ร้อยละ 91.9) อายุเฉลี่ย 16.17 ปี ถูกดำเนินคดีในฐานความผิดเกี่ยวกับพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ.2562 (ร้อยละ 45.1) ระยะเวลาในการปฏิบัติตามแผนฯ สูงสุด 4 – 6 เดือน (ร้อยละ 64.7) ภาพรวมปัจจัยภายนอกมีอิทธิพลต่อความสำเร็จในการปฏิบัติตามแผนฯของเด็กและเยาวชน อยู่ในระดับมาก โดยด้านการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่มีอิทธิพลมากที่สุด (ค่าเฉลี่ย=4.33) และรองลงมาเป็นปัจจัยภายในมีอิทธิพลอยู่ในระดับมาก โดยด้านความผูกพันมีอิทธิพลมากที่สุด (ค่าเฉลี่ย=3.72) และพบว่าผู้ให้ข้อมูลสำคัญมีความคิดเห็นสอดคล้องกันเกี่ยวกับการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่เป็นสำคัญ

ผลการศึกษาพบว่า บุคคลที่เกี่ยวข้องในการจัดทำแผนแก้ไขบำบัดฟื้นฟูตามมาตรา 86 จำนวน 33 คน ส่วนใหญ่เสนอแนะแนวทาง ได้แก่ การขยายอัตราโทษของคดีที่สามารถเข้าเกณฑ์ และการปรับปรุงเกณฑ์การพิจารณาคดีที่สามารถดำเนินการตามมาตรา 86 การคำนึงถึงระยะเวลาในการปฏิบัติตามแผนฯของเด็กและเยาวชน การนำรูปแบบการติดตามเด็กและเยาวชนแบบไร้รอยต่อ (IRC) มาประยุกต์ การจัดรูปแบบกระบวนการให้มีความเหมาะสมกับสถานการณ์ในปัจจุบัน การปรับปรุงคู่มือการปฏิบัติงาน และการพัฒนาความรู้ ความเข้าใจให้กับผู้ที่เกี่ยวข้องในการดำเนินการตามมาตรา 86 อย่างสม่ำเสมอ