การศึกษาสัญญาณเตือนการทุจริต : กรณีศึกษาสหกรณ์การเกษตรในเขตพื้นที่สำนักงานตรวจบัญชีสหกรณ์ที่ 1

บทคัดย่อ

          การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับความสำคัญของสัญญาณเตือนการทุจริต กรณีศึกษาสหกรณ์การเกษตรในเขตพื้นที่สำนักงานตรวจบัญชีสหกรณ์ที่ 1 และ 2) วิเคราะห์ปัจจัยในการเกิดทุจริตของสหกรณ์การเกษตร โดยอ้างอิงจากทฤษฎีสามเหลี่ยมทุจริต โดยผู้วิจัยได้ออกแบบการวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed method) เครื่องมือที่ใช้การศึกษา ได้แก่ แบบสอบถาม และแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง เชิงปริมาณรวมรวมข้อมูลจากประชากรทั้งหมด ได้แก่ ผู้สอบบัญชีและผู้ช่วยผู้สอบบัญชีสหกรณ์การเกษตรที่เป็นข้าราชการในเขตพื้นที่สำนักงานตรวจบัญชีสหกรณ์ที่ 1 จำนวน 67 คน เชิงคุณภาพรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้สอบบัญชีสหกรณ์การเกษตรในเขตพื้นที่สำนักงานตรวจบัญชีสหกรณ์ที่ 1 ที่มีประสบการณ์ทำงานมากกว่า 10 ปีขึ้นไป จำนวน 9 คน โดยการคัดเลือกแบบเจาะจง (Purposive sampling)

          ผลการศึกษา พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามให้ความสำคัญของสัญญาณเตือนการทุจริตของสหกรณ์การเกษตรในระดับมาก ได้แก่ 1) ด้านโครงสร้างการบริหารงานและสภาพแวดล้อมของสหกรณ์การเกษตร และ 2) ด้านกิจกรรมดำเนินงานและขั้นตอนการควบคุมภายในของสหกรณ์ จากการสัมภาษณ์กล่าวถึงเหตุการณ์หรือพฤติกรรมอันเป็นสัญญาณเตือนการทุจริตที่สำคัญ 3 ประการ ได้แก่ 1) สภาพแวดล้อมและโครงสร้างการควบคุมภายในของสหกรณ์ที่ไม่ดีเพียงพอ และโครงสร้างการบริหารงานโดยเครือญาติ หรือสามี ภรรยา 2) พฤติกรรมส่วนบุคคลของบุคลากรในสหกรณ์ เช่น ความไม่ซื่อสัตย์สุจริต การใช้จ่ายฟุ่มเฟือย การเล่นการพนัน การทำงานนอกเวลาทำการ และ 3) สัญญาณเตือนการทุจริตเกี่ยวกับการปฏิบัติงานด้านการเงินและบัญชี เช่น การมีข้อผิดพลาดบ่อยครั้ง หรือเจตนาให้มีการจัดเตรียมข้อมูลที่ถูกต้องครบถ้วนสมบูรณ์โดยไม่มีข้อผิดพลาดเลยแม้แต่เล็กน้อยเพื่อปกปิดความผิด เมื่อวิเคราะห์ปัจจัยในการเกิดทุจริตของสหกรณ์การเกษตร โดยอ้างอิงจากทฤษฎีสามเหลี่ยมการทุจริต พบว่าการทุจริตในสหกรณ์การเกษตรมีสาเหตุเกิดจากโอกาสที่เปิดกว้าง และแรงจูงใจหรือแรงกดดันส่วนบุคคล