Developing and Strengthening a Network of Cross-Cuttural Lenrning Civilization of Chiang Strengthening CitiZenship in the Mekong Sub-Region

Abstract

การพัฒนาและเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมธรรมของกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง มีโครงการย่อยภายใต้โครงการแผนงานวิจัยนี้ ๓ เรื่อง ได้แก่ การเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมของกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียงของชุมชน/พระสงฆ์ กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง ตามแนวพระพุทธศาสนา โดยมีวัตถุประสงค์ ๓ ประการดังนี้ ๑) เพื่อศึกษากระบวนการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมของกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง ๒) เพื่อพัฒนากระบวนการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมของกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขงตามแนวพระพุทธศาสนาและ ๓.เพื่อพัฒนาและเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ของกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง จากการศึกษา พบว่า กระบวนการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมของกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียงได้ผ่านกระบวนการเรียนรู้จากปัจจัยที่สำคัญ ๓ ส่วน ได้แก่ ๑) ผ่านกระบวนการทางการเมืองพบว่ากลุ่มอารยธรรม ๕ เชียงได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย เชียงตุง เชียงรุ้ง และเชียงทอง ชาติพันธุ์ส่วนใหญ่ เป็นชาวไต ที่เรียกตัวเองว่า ไตลื้อ ไตยวน ไตน้อย และไตขืน โดยกระบวนการทางการเมืองจากตระกูลลาวจก นับตั้งแต่พญาเจื๋อง พญามังราย และพระเจ้ากาวิละ จากอาณาจักรล้านนาสู่ล้านช้าง ๒) ผ่านกระบวนการทางศาสนาโดยเฉพาะพระพุทธศาสนาฝ่ายนิกายเถรวาท ซึ่งได้หล่อหลอมวิถีชีวิตของกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียงเกิดการเรียนรู้และสร้างคุณภาพชีวิตในการการเป็นพลเมืองที่ดี โดยการประยุกต์หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ก่อให้เกิด วัฒนธรรม วิถีชีวิตความเป็นอยู่ ประเพณี และ ๓) ผ่านกระบวนการทางชาติพันธุ์เผ่าไต ปัจจุบันชุมชนกลุ่มอารยธรรมลุ่มน้ำโขง ได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย เชียงตุง เชียงรุ้ง และเชียงทอง ถือกันเป็นบ้านพี่เมืองน้อง มีการอพยพจากกลุ่มชาติพันธุ์ ไตลื้อ ในเมือง จังหวัด และประเทศไทย จีน ลาว

                  ความสัมพันธ์ภาพเหล่านี้เป็นเครือข่ายธรรมชาติที่เป็นเมืองพี่เมืองน้อง มีวัฒนธรรม ประเพณีที่คล้ายคลึงกัน จึงได้ศึกษาการสร้างเครือข่ายโดยการทำ MOU กลุ่มผู้นำท้องถิ่น พระสงฆ์ นักปราชญ์ท้องถิ่น โดยการเสนอจัดตั้งศูนย์ประสานงานของ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตพะเยา โดยมีวัตถุประสงค์ดังนี้ ๑. เพื่อเป็นสร้างเสริมเครือข่ายในฐานะกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง ๒. เพื่อแลกเปลี่ยนองค์ความรู้อนุรักษ์ ฟื้นฟูวัฒนธรรมประเพณี นักวิชาการซึ่งกันและกัน ๓. เพื่อสร้างความร่วมมือในฐานะกลุ่มชาติพันธุ์ไตจากประชาชน  พระสงฆ์ สถาบันการศึกษา ปราชญ์ผู้รู้ในท้องถิ่น และแลกเปลี่ยนพระสงฆ์ในฐานะ อาจารย์ และนิสิตนักศึกษา โดยมีแนวทางในการพัฒนาเสริมสร้างการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียงเป็นไปตามหลักวิชาการ วิทยาศาสตร์ โดยไม่ขัดแย้งความเชื่อ ศาสนา และวัฒนธรรมแต่ละท้องถิ่น