ภาพตัวแทน “อีสาน" ผ่านมุมมองสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ.2477-2478

Main Article Content

เศรษฐศาสตร์ วัตรโศก
พีรภัทร ฉัตรพิบูลย์ภูเวียง ห้าวเหิม
อุเทณ วัชรชิโณรส

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาภาพตัวแทนอีสานจากการกล่าวปาฐกถาของสภาผู้แทนราษฎรอีสานในช่วง พ.ศ.2477-2478 2) วิเคราะห์การประกอบสร้างภาพตัวแทนอีสานจากการกล่าวปาฐกถาของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรอีสานในช่วง พ.ศ.2477-2478


          ผลการศึกษาพบว่า


          การประกอบสร้างภาพตัวแทนของอีสานที่ถูกนำเสนอผ่านปาฐกถาของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเกิดจาก 2 ปัจจัยที่สำคัญคือ 1) ความปรารถนาทางการเมืองของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจากอีสานที่ต้องการผนวกเรื่องราวความเป็นมาของท้องถิ่นตนเองเข้าเป็นเนื้อเดียวกันกับประวัติศาสตร์การเมืองการปกครองของรัฐไทย 2) อุดมการณ์ทางการเมืองและสังคมที่ถูกกำหนดโดยศูนย์อำนาจกรุงเทพฯ ดังนั้น ภาพตัวแทนของอีสานที่ถูกนำเสนอจึงเป็นภาพของอีสานที่อยู่ภายใต้อำนาจของรัฐไทยอย่างกลมกลืน ไร้ปัญหาความขัดแย้ง อีกทั้งอีสานถูกนำเสนอให้เป็นพื้นที่ของผู้คนที่รักสงบ สามารถปกครองควบคุมได้ง่าย อย่างไรก็ตาม เมื่อวิเคราะห์ปาฐกถาของผู้แทนราษฎรอีสานในช่วง พ.ศ.2477-2478 กลับพบว่า ภาพตัวแทนอีสานที่ถูกนำเสนอออกมามีทั้งรูปแบบที่สอดคล้องและไม่สอดคล้องกับบริบททางสังคมอีสานในขณะนั้น ซึ่งเป็นผลมาจากปัจจัยด้านการเมืองและสังคมที่แฝงอยู่เบื้องหลัง

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
วัตรโศก เ., ฉัตรพิบูลย์ภูเวียง ห้าวเหิม พ., & วัชรชิโณรส อ. (2023). ภาพตัวแทน “อีสาน" ผ่านมุมมองสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ.2477-2478. วารสาร มจร.หริภุญชัยปริทรรศน์, 7(2), 189–202. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JMHR/article/view/A-14
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยา. (2545). เทศาภิบาล. กรุงเทพมหานคร : มติชน.

แทน วิเศษสมบัติ. (2539). ปาฐกถาเรื่องสภาพจังหวัดปัตตานี วันที่ 9 ธันวาคม พ.ศ.2477. ปาฐกถาของผู้แทนราษฎร เรื่องสภาพของจังหวัดต่างๆ. กรุงเทพมหานคร : สมาคมมิตรภาพญี่ปุ่น-ไทย.

ธเนศ วงศ์ยานนาวา. (2562). ภาพตัวแทน : ความจริง : ศิลปะ : สุนทรียะ. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 7(2) : กรกฎาคม - ธันวาคม ; 1-26.

นงลักษณ์ ลิ้มศิริ. (2524). ความสำคัญของกบฏหัวเมืองอีสาน พ.ศ.2325-2445. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้. มหาวิทยาลัยศิลปากร.

นาถนิติธาดา, หลวง. (2539). ปาฐกถาเรื่องสภาพจังหวัดชัยภูมิ วันที่ 31 มกราคม พ.ศ.2477. ปาฐกถาของผู้แทนราษฎร เรื่อง สภาพของจังหวัดต่างๆ. กรุงเทพฯ : สมาคมมิตรภาพญี่ปุ่น-ไทย.

เนย สุจิมา. (2539). ปาฐกถาเรื่องสภาพจังหวัดอุบลราชธานี วันที่ 29 มีนาคม พ.ศ.2477. ปาฐกถาของผู้แทนราษฎร เรื่องสภาพของจังหวัดต่างๆ. กรุงเทพมหานคร : สมาคมมิตรภาพญี่ปุ่น-ไทย.

บุญมา เสริฐศรี. (2539). ปาฐกถาเรื่องสภาพจังหวัดเลย วันที่ 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2477. ปาฐกถาของผู้แทนราษฎร เรื่องสภาพของจังหวัดต่างๆ. กรุงเทพมหานคร : สมาคมมิตรภาพญี่ปุ่น-ไทย.

ไพศาลเวชกรรม, พระ. และ เสนาสัสดี, ขุน. (2539). ปาฐกถาเรื่องสภาพจังหวัดร้อยเอ็ด วันที่ 26 มีนาคม พ.ศ.2477. ปาฐกถาของผู้แทนราษฎร เรื่องสภาพของจังหวัดต่างๆ. กรุงเทพมหานคร : สมาคมมิตรภาพญี่ปุ่น-ไทย.

รักษาธนากร, ขุน. (2539). ปาฐกถาเรื่องสภาพจังหวัดอุดรธานี วันที่ 14 มีนาคม พ.ศ.2477. ปาฐกถาของผู้แทนราษฎร เรื่องสภาพของจังหวัดต่างๆ. กรุงเทพมหานคร : สมาคมมิตรภาพญี่ปุ่น-ไทย.

ราชกิจจานุเบกษา. วันที่ 24 มิถุนายน 2476. เล่ม 50 ตอนที่ 337. พระราชบัญญัติการเลือกตั้ง พ.ศ.2475 แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ.2476.

เลียง ไชยกาล. (2539). ปาฐกถาเรื่องสภาพจังหวัดอุบลราชธานี วันที่ 12 พฤศจิกายน พ.ศ.2477. ปาฐกถาของผู้แทนราษฎร เรื่องสภาพของจังหวัดต่างๆ. กรุงเทพมหานคร : สมาคมมิตรภาพญี่ปุ่น-ไทย.

ศักดิ์รณการ, นายพันตรีหลวง. (2539). ปาฐกถาเรื่องสภาพจังหวัดบุรีรัมย์ วันที่ 8 มกราคม พ.ศ.2477. ปาฐกถาของผู้แทนราษฎร เรื่องสภาพของจังหวัดต่างๆ. กรุงเทพมหานคร : สมาคมมิตรภาพญี่ปุ่น-ไทย.

สมเกียรติ วันทะนะ. (2539). แรกสำนึกแห่งรัฐประชาชาติ. ปาฐกถาของผู้แทนราษฎร เรื่องสภาพของจังหวัดต่างๆ. กรุงเทพมหานคร : สมาคมมิตรภาพญี่ปุ่น-ไทย.

สารคามคณาภิบาล, พระยา. และ ทองม้วน อัตถากร. (2539). ปาฐกถาเรื่องสภาพจังหวัดมหาสารคาม วันที่ 6 และ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2477. ปาฐกถาของผู้แทนราษฎร เรื่องสภาพของจังหวัดต่างๆ. กรุงเทพมหานคร : สมาคมมิตรภาพญี่ปุ่น-ไทย.

สุวิทย์ ธีรศาศวัต. (2557). ประวัติศาสตร์อีสาน 2322-2488. ขอนแก่น : คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารเลขที่ สร.0201.8/13 เรื่อง หลวงวรนิติปรีชา (2475-2476).

อุศนา นาศรีเคน. (2548). อีสานในการรับรู้และทัศนะของผู้ปกครองกรุงเทพฯ ตั้งแต่หลังกบฏเจ้าอนุวงศ์ พ.ศ.2369 ถึงการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

เอกรัฐ เลาหทัยวาณิชย์. (2556). ปริญญาเอกสาขาการสื่อสาร มหาวิทยาลัยนเรศวร : แนวคิดการสร้างภาพแทน. [ออนไลน์]. แหล่งข้อมูล : https://phdcommunication.wordpress. com/2013/03/07/แนวคิดการสร้างภาพแทน-representation/) [25 กุมภาพันธ์ 2566].