การอนุรักษ์ภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรท้องถิ่นบ้านนาป่าหนาด ตำบลเขาแก้ว อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย

บทคัดย่อ

 การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาชนิดของพืชสมุนไพรท้องถิ่น และเพื่อศึกษาการอนุรักษ์ภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรท้องถิ่นบ้านนาป่าหนาด ตำบลเขาแก้ว อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย เป็นวิจัยเชิงคุณภาพมีวิธีการดำเนินการศึกษาโดยการสำรวจและเก็บตัวอย่าง                          พืชสมุนไพรท้องถิ่นตามเส้นทางเดินของหมู่บ้าน และจัดจำแนกหมวดหมู่ของพืชสมุนไพรท้องถิ่น             ที่มีการนำมาใช้ประโยชน์ เพื่อระบุชนิด รวมทั้งสัมภาษณ์เชิงลึกปราชญ์ชาวบ้านและใช้แบบสัมภาษณ์กับชาวบ้าน เป็นจำนวน 161 คน ที่มีอายุมากกว่า 40 ปีขึ้นไป ในบ้านนาป่าหนาด ตำบลเขาแก้ว อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย ในด้านการอนุรักษ์ภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรท้องถิ่น

ผลการศึกษาพบว่า

1) มีจำนวนพืชสมุนไพรท้องถิ่นที่มีการอนุรักษ์ภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรท้องถิ่น 32 วงศ์ 49 สกุล 50 ชนิด การใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรท้องถิ่นมีการนำส่วนต่าง ๆ ของสมุนไพรท้องถิ่นมาใช้ประโยชน์มากที่สุดคือส่วนช่วงใบ จำนวน 27 ชนิด

2) แนวทางการอนุรักษ์ภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรท้องถิ่นมี 7 แนวทาง ได้แก่ 1. การสืบทอดจาก บรรพบุรุษ 2. การจดบันทึกการทำสมุดคู่มือ 3. การขยายพันธุ์พืชสมุนไพรท้องถิ่น  4. การพัฒนาตนเองการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ 5. การนำพืชสมุนไพรท้องถิ่นมาแปรรูปเป็นยารักษาโรค 6. การสร้างมูลค่าเพิ่มโดยการจำหน่ายยาจากพืชสมุนไพรท้องถิ่น 7. การถ่ายทอดและเผยแพร่ความรู้ ได้มีการขยายพันธุ์พืชสมุนไพรท้องถิ่นมาปลูกสวนหลังบ้าน ศูนย์วัฒนธรรมตนไทดำ บ้านพิพิธภัณฑ์ไทดำ และกลุ่มพัฒนาอาชีพบ้านนาป่าหนาดเป็นจำนวนมากถือว่าเป็นการอนุรักษ์พืชสมุนไพรท้องถิ่นอย่างยั่งยืน