พุทธบูรณาการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากสำหรับพระสงฆ์ในจังหวัดเชียงใหม่:กรณีศึกษาพระนิสิต มจร วิทยาเขตเชียงใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์การสร้างเสริมสุขภาพช่องปากสำหรับพระสงฆ์ตามหลักทันตกรรมและพระพุทธศาสนา 2) นำเสนอพุทธบูรณาการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากสำหรับพระสงฆ์ในจังหวัดเชียงใหม่ การวิจัยแบบผสานวิธี เชิงปริมาณมีประชากรตัวอย่างพระสงฆ์นิสิตปริญญาตรี มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่ จำนวน 179 รูป สูตรคำนวณของทาโร่ ยามาเน่ เครื่องมือได้แก่ แบบสอบถาม ค่าความสอดคล้องอยู่ที่ค่าเฉลี่ย เท่ากับ 0.8 ค่าความเชื่อมั่นอยู่ที่ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 0.7 ทำการวิเคราะห์ด้วยการทดสอบสถิติไคสแควร์ เชิงคุณภาพมีผู้ให้ข้อมูลสำคัญ พระสงฆ์และผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 6 รูป/คน เครื่องมือได้แก่ การสนทนากลุ่ม แบบสอบถามปลายเปิด ตรวจสอบโดยที่ปรึกษา วิเคราะห์ข้อมูลด้วยหลักการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัย พบว่า
1) วิเคราะห์การสร้างเสริมสุขภาพช่องปากสำหรับพระสงฆ์ตามหลักทันตกรรมและพระพุทธศาสนา ใช้หลักอายุสสธรรมในการสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก ความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลทั่วไป ข้อมูลสุขภาพของพระสงฆ์ ปัจจัยนำ ปัจจัยเอื้อ ปัจจัยเสริม พฤติกรรมการส่งเสริมสุขภาพช่องปากตามหลักทันตกรรมและหลักอายุสสธรรม พบว่า ด้านข้อมูลทั่วไป มีเพียงภาวะเสี่ยงเกิดโรคสุขภาพในช่องปาก ด้านปัจจัยนำ ทัศนคติในการดูแลสุขภาพช่องปาก และค่านิยมการบริโภคอาหาร ส่วนด้านปัจจัยเอื้อ ด้านปัจจัยเสริม มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการส่งเสริมสุขภาพช่องปากตามหลักทันตกรรมและหลักอายุสสธรรม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05
2) การนำเสนอพุทธบูรณาการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากสำหรับพระสงฆ์ พบว่า การประยุกต์ใช้หลักอายุสสธรรมสู่การสร้างเสริมสุขภาพช่องปากสำหรับพระสงฆ์ โดยองค์ความรู้ใช้รูปแบบซิปป์ (CIPP Model) เป็นเครื่องมือจัดการและการตัดสินใจ 4 ด้าน คือ ด้านบริบท ด้านปัจจัยนำเข้า ด้านกระบวนการ ด้านผลลัพธ์ และใช้หลักอายุสสธรรม คือ ธรรมที่ช่วยให้อายุยืน มี 5 ประการ ในการสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กิตติคุณ บัวบาน. (2561). “การประเมินผลโครงการส่งเสริมสุขภาพช่องปากในเครือข่ายโรงเรียนเด็กไทยฟันดี ตำบลขะเนจื้อ อำเภอแม่ระมาด จังหวัดตาก”. วารสารทันตสาธารณสุข. 23(1). 12-25.
คณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ. (2562). รายงานการประชุมคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติครั้งที่ 4/2562 [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : https://www.nationalhealth.or.th/sites/default/files
/upload_files/report62_04.pdf [11 มีนาคม 2566].
ธิดาพร บุษบงค์. (2563) “ทัศนคติ การรับรู้ความสามารถของตนเองและพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของพระภิกษุสงฆ์ในเขตอำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น”. วารสารทันตาภิบาล. 31(2). 77-89.
พิสณุ ฟองศรี. (2553). เทคนิควิธีการประเมินโครงการ. กรุงเทพมหานคร : พรอพเบอร์ตี้พริ้นต์.
พระครูพิพิธสุตาทร (บุญช่วย สิรินธโร). (2560). ธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ พุทธศักราช 2560. นนทบุรี : บริษัท โอ.เอส. พริ้นติ้ง เฮ้าส์ จํากัด.
พระคมสัน เจริญวงค์. (2564). “รูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะเชิงพุทธของหน่วยอบรมประชาชนประจำตำบล (อ.ป.ต.) ในภาคใต้”. วารสารสหวิทยาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 4(1). 1-11.
พระมหานิพนธ์ มหาธมฺมรกฺขิโต. (2561). “อายุสสธรรม : หลักธรรมเพื่อการดำเนินชีวิตของผู้สูงอายุ”. วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น. 5(1). 63-66.
พระมหาวิชิต อคฺคชิโต. (2564). “หลักอายุสสธรรมเพื่อส่งเสริมสุขภาพชีวิต”. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเอเชียอาคเนย์. 5(2). 277-289.
เยาวเรศ วงศาสุลักษณ์. (2566). “ประเมินผลกระบวนการพัฒนาศักยภาพพระคิลานุปัฏฐากพื้นที่กรุงเทพมหานครด้านการดูแลสุขภาพช่องปาก”. วารสารวิชาการสาธารณสุข. 32(2). 227-239.
ศิริพร คุยเพียภูมิ. (2555). “ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปากของนักเรียนมัธยมศึกษา โรงเรียนนครวิทยาคม ตำบลสันมะเค็ด อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย”. การศึกษาค้นคว้าด้วยตนเองสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต. คณะสาธารณสุขศาสตร์ : มหาวิทยาลัยพะเยา.
สมเด็จพระพุทธโมษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2561). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ 31. กรุงเทพมหานคร : บริษัท สหธรรมิก จำกัด.
สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (2563). ข้อมูลพื้นฐานทางพระพุทธศาสนา ประจำปี 2561 – 2563. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดเชียงใหม่. (2565) จำนวนพระภิกษุ-สามเณร จังหวัดเชียงใหม่. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : https://cmi.onab.go.th/th/content/category/detail/id/ 17/iid/24959 [11 มีนาคม 2566].
สำนักทันตสาธารณสุข. (2564). แนวทางการจัดบริการดูแลและป้องกันสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ สำหรับทันตบุคลากร. กรุงเทพมหานคร : บริษัท สามเจริญพาณิชย์ (กรุงเทพ) จำกัด.
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2566) พระสงฆ์ไทยฟันผุสูงและ ๖ วิธีดูแล. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : https://www.thaihealth.or.th/content/35513-พระสงฆ์ไทยฟันผุสูง%20แนะ%206%20วิธีดูแล.html [14 กุมภาพันธ์ 2566].
สุภาพร ผุดผ่อง. (2563). “ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ อำเภอม่วงสามสิบ จังหวัดอุบลราชธานี”. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีสรรพสิทธิประสงค์. 4(1). 101-119.
