การผสมผสานความเชื่อเรื่องผี เทวดา และพุทธศาสนาในพิธีจุลกฐินของชาวไทยวน ชุมชนวัดบ้านทัพ ตำบลท่าผา อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่

Main Article Content

ภาณุพงศ์ อุดมศิลป์

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาการผสมผสานความเชื่อเรื่อง ผี เทวดา และพุทธศาสนา ในพิธีจุลกฐินของชาวไทยวน ชุมชนวัดบ้านทัพ ตำบลท่าผา อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ ผลการวิจัยพบว่า ในพิธีจุลกฐินของชาวไทยวนสะท้อนให้เห็นถึงระบบความเชื่อเรื่องผี เทวดา อันเป็นความเชื่อของชาวไทยวนในชุมชนวัดบ้านทัพที่ผสมผสานกับความเชื่อด้านพุทธศาสนาได้อย่างกลมกลืน โดยมีการจัดพื้นที่ประกอบพิธีจุลกฐิน และใช้พื้นที่สัญลักษณ์แสดงความเชื่อเรื่องเทวดาผู้เป็นใหญ่ ท้าวจตุโลกบาล พระแม่ธรณี ผีประจำวัด และผีบรรพบุรุษ ไว้ในเขตมณฑลพิธีทางพุทธศาสนา โดยสิ่งศักดิ์สิทธิ์เหล่านี้มีหน้าที่คอยปกป้องคุ้มครองลูกหลานและขั้นตอนการประกอบพิธีจุลกฐินอันเป็นพิธีกรรมทางพุทธศาสนาให้สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี

Article Details

บท
บทความวิจัย
Author Biography

ภาณุพงศ์ อุดมศิลป์

อาจารย์ประจำภาควิชาภาษาไทยและภาษาตะวันออก คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

References

กรมศิลปากร. ประชุมพงศาวดาร เล่ม ๑ (ภาคที่ ๑ และภาคที่ ๒). พระนคร: สำนักพิมพ์ก้าวหน้า, ๒๕๐๖.

ทรงพันธ์ วรรณมาศ. “ธรณีเจ้าที่.” สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคเหนือ เล่ม ๖. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์, ๒๕๔๒.

บุปผา คุณยศยิ่ง. “แม่แจ่ม, อำเภอ.” สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคเหนือ เล่ม ๑๐. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์, ๑๓๓๕.

ประคอง นิมมานเหมินท์. “จตุโลกบาล.” สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคกลาง เล่ม ๓ กรุงเทพฯ : มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์, ๒๕๔๒.

พระครูปลัดพิศิษฐ์ เมตตจิตโต (พลชานวพงศ์). ศึกษาวิเคราะห์พิธีจุลกฐินของชาวพุทธล้านนา : กรณีศึกษาวัดอนาลโยทิพยาราม อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา. วิทยานิพนธ์ปริญญา. พุทธศาสตรบัณฑิตสาขาพระพุทธศาสนา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๔.

มณี พยอมยงค์. ประเพณี ๑๒ เดือนล้านนาไทย. พิมพ์ครั้งที่ ๕. เชียงใหม่ : ทรัพย์การพิมพ์, ๒๕๔๗.

มณี พยอมยงค์. “รั้วราชวัต.” สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคเหนือ เล่ม ๑๑. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์, ๒๕๔๒.

มณี พยอมยงค์. วัฒนธรรมล้านนาไทย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช, ๒๕๒๙.

ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒. กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์, ๒๕๔๖.

อุดม รุ่งเรืองศรี. “ขึ้นท้าวทังสี่.” สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคเหนือ เล่ม ๒. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์, ๒๕๔๒.

อุดม รุ่งเรืองศรี และ เกื้อพันธุ์ นาคบุปผา. “ท้าวทังสี่.” สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคเหนือ เล่ม ๖. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์, ๒๕๔๒.

Durkheim, Emile. The Elementary Form of Religious Life. New York Color Books, 1917.

https://th.wikipedia.org/wiki . อำเภอแม่แจ่ม. สืบค้นวันที่ ๑๓ พฤษภาคม ๒๕๕๙.

Merton, Robert M. Social Theory and Social. New York: The Free Press of Glenche,