กระบวนการจัดการและฟื้นฟูป่าเสื่อมโทรมในเขตอุทยานแห่งชาติทับลาน ตำบลบ้านราษฏร์ อำเภอเสิงสาง จังหวัดนครราชสีมา ของมูลนิธิสถาบันราชพฤกษ์

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษากระบวนการจัดการฟื้นฟูป่าเสื่อมโทรม ในเขตอุทยานแห่งชาติทับลาน ตำบลบ้านราษฎร์ อำเภอเสิงสาง จังหวัดนครราชสีมา ภายใต้โครงการมวลชนพัฒนาฟื้นผืนป่าแผ่นดินอีสานใต้ ของมูลนิธิสถาบันราชพฤกษ์ และ 2) เพื่อพิจารณาการมีส่วนร่วมที่เป็นปัจจัยสำคัญที่นำไปสู่ความสามารถในการฟื้นฟูป่าเสื่อมโทรมของผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาข้อมูลจากเอกสาร การสำรวจพื้นที่ และการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ที่เกี่ยวข้อง จำนวน 5 คน ประกอบด้วย เจ้าหน้าที่มูลนิธิสถาบันราชพฤกษ์ หัวหน้าโครงการมวลชนพัฒนาฟื้นผืนป่าแผ่นดินอีสานใต้ ผู้นำชุมชน ผู้บริหารโรงเรียน และชาวบ้าน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง ทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีวิเคราะห์เชิงเนื้อหาร่วมกับการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง ผลการวิจัยพบว่า 1) การฟื้นฟูป่าเสื่อมโทรมในเขตอุทยานแห่งชาติทับลาน ของมูลนิธิสถาบันราชพฤกษ์ ประสบความสำเร็จด้วยการนำแนวคิดการฟื้นฟูป่าไม้     อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง คือ การทำให้เกิดป่าไม้ใช้สอย ป่าไม้กินได้ และป่าไม้เศรษฐกิจ โดยมีประโยชน์ 4 อย่างคือ ประโยชน์ในการใช้สอย ประโยชน์ในการเป็นอาหาร ประโยชน์ในการเป็นแหล่งรายได้ของครัวเรือน และประโยชน์ในการอนุรักษ์ดินและน้ำ 2) การมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง อยู่ในระดับปานกลาง คือ          การมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ การมีส่วนร่วมในการปฏิบัติการ และการมีส่วนร่วมในการประเมินผล แต่ยังขาดการมีส่วนร่วมในการรับผลประโยชน์