การสร้างสันติภาพตามแนวพระพุทธศาสนา ศึกษากรณีพระเจ้าพรหมทัตกับพระราชกุมารทีฆาวุ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์รูปแบบแผนปฏิบัติการในการสร้างสันติภาพของพระเจ้าพรหมทัตและพระราชกุมารทีฆาวุอันเป็นพุทธสันติวิธี พร้อมกับนำเสนอแนวทางและขั้นตอนการนำไปประยุกต์ใช้เพื่อก่อให้เกิดสันติภาพในเรื่องอื่นๆ
สันติภาพเป็นเรื่องของมนุษย์ผู้มีปัญญาที่ต้องการใช้เหตุผลเข้าแก้ปัญหาที่เกิดจากความขัดแย้งทั้งในระดับปัจเจกชนด้วยกันหรือในระดับรัฐกับรัฐ แนวทางการสร้างสันติภาพที่พระพุทธศาสนามอบแก่ชาวโลกคือ กระบวนการที่เรียกว่า “ไตรสิกขา” คือ ศีล อันได้แก่ การควบคุมพฤติกรรมตนเอง ไม่เบียดเบียนผู้อื่นทั้งกายและวาจา สมาธิ คือการฝึกจิตให้ได้พบกับความสุขขั้นสูงคือฌานสุขอันเป็นสันติภาพภายใน และสุดท้ายได้แก่ปัญญา คือการฝึกเจริญปัญญาเพื่อให้รู้และเข้าใจตามความเป็นจริงว่า ชีวิตมนุษย์เกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน ดังนั้น จึงควรอยู่ร่วมกันด้วยเมตตาและความเอื้ออาทรต่อกัน
สาหรับกรณีศึกษาเรื่องการสร้างสันติภาพของพระเจ้าพรหมทัตและพระราชกุมารทีฆาวุนั้น พบว่า ต้นเหตุเรื่องนี้เกิดมาจากพระสงฆ์ชาวเมืองโกสัมพี วัดโฆษิตาราม อาศัยความประพฤติต่างกันในเรื่องพระวินัยทำให้เกิดความขัดแย้งลุกลามใหญ่โตจนถึงขั้นเกิดสังฆเภท พระพุทธเจ้าทรงปรารภเหตุดังกล่าว จึงทรงนำอดีตชาติเมื่อครั้งพระองค์เสวยพระชาติเป็นทีฆาวุกุมารมาทรงอธิบายขั้นตอนต่างๆ เริ่มด้วยปัญหาคือสงครามและจบลงด้วยสันติภาพ
กระบวนการปรองดองเพื่อการสมานฉันท์ที่ทีฆาวุกุมารและพระเจ้าพรหมทัตได้นำมาใช้มีขั้นตอน ดังนี้
1) การเอาชนะความโกรธด้วยการให้อภัย
2) การสำนึกผิดและขอขมาโทษพร้อมเยียวยาผู้ที่ตนเองประพฤติล่วงเกิน
สุดท้าย ผู้เขียนได้นำผลการสังเคราะห์จากเรื่องนี้มาประยุกต์การสร้างรูปแบบสันติภาพอื่นๆ เพื่อความเหมาะสมในการสร้างสันติภาพให้เกิดขึ้นทั้งในระดับปัจเจกชนและส่วนรวมให้เหมาะสมแล้วแต่กรณี
Article Details
เอกสารอ้างอิง
พระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล 91 เล่ม. (2556). พิมพ์ครั้งที่ 7. เล่มที่ 40, 58. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย.
พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). เล่มที่ 5, 10, 11, 12. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). (2540). การศึกษาเพื่อสันติภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ: มูลนิธิพุทธธรรม.
อุกฤษฏ์ แพทย์น้อย. (2541). ปรัชญาการเมือง. พิมพ์ครั้งที่ 14. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
Aristotle. (1998). Nicomachean Ethics. Translated by Drummond Percy Chase. Dover Thrift Editions. Mineola, New York: Dover Publications, Inc. (Originally published as Aristotle. (1911). Aristotle’s Ethics. London: J. M. Dent & Sons.)
Hirsch, Jr., E. D.; Kett, Joseph F.; Trefil, James. (2002). The New Dictionary of Cultural Literacy: What Every American Needs to Know. Boston, New York: Houghton Mifflin Company.
