อุปลักษณ์มโนทัศน์ “ใจเป็นพื้นที่” ในภาษาไทยเปรียบเทียบกับภาษาจีน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอุปลักษณ์มโนทัศน์ “ใจเป็นพื้นที่” ในภาษาไทยเปรียบเทียบกับภาษาจีนตามแนวคิดทฤษฎีภาษาศาสตร์ปริชาน ผลการวิจัยพบว่า อุปลักษณ์มโนทัศน์ “ใจเป็นพื้นที่” ในภาษาไทยและภาษาจีนล้วนสะท้อนให้เห็นถึงระบบมโนทัศน์ของผู้ใช้ภาษาทั้งสองที่มีต่อเรื่อง “ใจ” ซึ่งมีทั้งลักษณะที่เหมือนกันและแตกต่างกัน กล่าวคือ ทั้งในภาษาไทยและภาษาจีนล้วนมีการทำความเข้าใจมโนทัศน์ “ใจ” ในแง่มุมมโนทัศน์พื้นที่ โดยพิจารณากิจกรรมทางความคิด และอารมณ์ความรู้สึกที่แสดงด้วยคำว่า “ใจ” ในทั้งสองภาษานั้นเป็นเหมือนจุดหมายหรือตำแหน่งของพื้นที่ อาจเนื่องจากมโนทัศน์พื้นที่ และความสัมพันธ์ทางพื้นที่มีนัยสำคัญในกระบวนการเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ของมนุษย์ที่มีต่อโลก ผู้คนมักจะอาศัยมโนทัศน์พื้นที่ และความสัมพันธ์ทางพื้นที่เป็นรากฐาน โดยใช้ประโยชน์แห่งมโนทัศน์พื้นที่มารับรู้และทำความเข้าใจมโนทัศน์ “ใจ” หรือมโนทัศน์ทางความคิดความรู้สึก ทำให้มโนทัศน์เชิงนามธรรมทางความคิดความรู้สึกสามารถถูกเข้าใจได้อย่างเป็นรูปธรรมมากขึ้น ขณะเดียวกัน ถึงแม้มโนทัศน์ “ใจเป็นพื้นที่” แสดงให้เห็นถึงการรับรู้อันเป็นความเหมือนกันของผู้ใช้ภาษาไทยและภาษาจีนที่มีต่อเรื่อง “ใจ” ว่าเป็นเหมือนพื้นที่ หรือตำแหน่งในพื้นที่ แต่กลับมีความแตกต่างอยู่ในความหมายเปรียบเทียบของ “ใจ” ที่เป็นอุปลักษณ์ในการอ้างถึงความคิดและความรู้สึกออกมาได้แตกต่างกันอย่างมากระหว่างทั้งสองภาษา