ความหมายของ แม่ ในคำประสมภาษาไทยถิ่นใต้
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ความหมาย ของ แม่ ในคำประสมภาษาไทยถิ่นใต้ และหาความสัมพันธ์ระหว่างความหมายต่างๆ เหล่านั้น ผู้วิจัยเก็บข้อมูลความหมายของ แม่ จากพจนานุกรม 4 เล่ม และสัมภาษณ์ผู้พูดภาษาไทยถิ่นใต้จำนวน 6 คน ผลการศึกษาพบว่า คำประสมภาษาไทยถิ่นใต้ที่มี แม่ เป็นส่วนประกอบ จำนวน 180 คำ สามารถวิเคราะห์ความหมายต่างๆ ได้ทั้งหมด 23 ความหมาย และสามารถจัดกลุ่มความหมายที่ใกล้เคียงกันไว้ด้วยกันได้เป็น 12 กลุ่มความหมาย เมื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างความหมายต่างๆ ของ แม่ ในคำประสมพบว่ามีความหมาย ‘ผู้หญิงที่ให้กำเนิดลูก’ เป็นความหมายพื้นฐานและมีความหมายอื่นๆ เป็นความหมายที่กลายไปจากความหมายพื้นฐานหรือเรียกว่าความหมายขยายออก ซึ่งสามารถแบ่งได้เป็น 2 ลักษณะ ได้แก่ (1) ความหมายที่ขยายออกจากความหมายพื้นฐานโดยตรง และ (2) ความหมายที่ขยายจากความหมายขยายออกที่ใกล้ชิดความหมายพื้นฐานมากกว่า เมื่อเปรียบเทียบความหมายของ แม่ ที่เป็นส่วนของคำประสมกับความหมายของ แม่ ที่เป็นคำมูล พบว่าความหมายของ แม่ ที่เป็นส่วนของคำประสมมีจำนวนมากและหลากหลายกว่าความหมายของ แม่ ที่เป็นคำมูล โดยความหมายของคำที่เพิ่มมากขึ้นนั้น มาจากความหมายแฝงที่กลายหรือขับเน้นให้เด่นชัดขึ้นด้วยกระบวนการทางปริชานเมื่ออยู่ในคำประสม
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กาจบัณฑิต วงศ์ศรี. (2547). เครือข่ายความหมายของคำว่า 'ออก' ในภาษาไทย: การศึกษาแนวอรรถศาสตร์ปริชาน (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). ภาควิชาภาษาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชลธิชา บำรุงรักษ์. (2547). การจัดทำพจนานุกรมภาษาไทยถิ่น 4 ภาค (ระยะที่ 5) (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ชัชวดี ศรลัมพ์. (2538). การศึกษามโนทัศน์ของคำว่า เข้า (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). ภาควิชาภาษาศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช. (2551). พจนานุกรมภาษาถิ่นใต้ พุทธศักราช 2550 ฉบับเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในวโรกาสเจริญพระชนมพรรษา 80 พรรษา. นครศรีธรรมราช : มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช มูลนิธิร่วมพัฒนาภาคใต้ และสถาบันทักษิณคดีศึกษา
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 : เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธันวาคม 2554.
รุ่งทิพย์ รัตนภานุศร. (2549). การขยายความหมายของคำกริยาแสดงการรับรู้ด้วยตาในภาษาไทย (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). ภาควิชาภาษาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วิภัสรินทร์ ประพันธสิริ. (2535). คำเรียกญาติในภาษาคำเมือง: การวิเคราะห์ทางอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์ (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). ภาควิชาภาษาศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ศราวุธ หล่อดี. (2556). การเปลี่ยนแปลงความหมายของคำประสมที่มีคำว่า หัว ในภาษาไทลื้อ. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา 1(2): 47-60.
ศุภชัย ต๊ะวิชัย. (2556). การขยายความหมายของคำว่า ‘หลัง’ ในภาษาไทย. ในรายงานสืบเนื่องจากการประชุมวิชาการมหาวิทยาลัยมหาสารคาม ครั้งที่ 9 : การวิจัยสู่ประชาคมอาเซียน ครั้งที่ 2, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 12-13 ก.ย. 2556.
สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. (2530). พจนานุกรมภาษาถิ่นใต้ พุทธศักราช 2525. กรุงเทพฯ : อมรินทร์ พริ้นติ้ง กรุ๊ฟ.
อมรา ประสิทธิ์รัฐสินธุ์. (2533). ลักษณะสำคัญบางประการในวัฒนธรรมไทยที่แสดงโดยคำเรียกญาติ. ภาษาและวรรณคดีไทย 7(1): 56-68.
อลิษา อินจันทร์. (2557). คำประสมแบบเท่าเทียมในภาษาไทย (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต). ภาควิชาภาษาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
อัญชลี สิงห์น้อย.(2551). คำนาม คำบ่งกลุ่มนาม และคำลักษณะนาม: หมวดหมู่ที่แตกต่าง ทับซ้อน และไล่เหลื่อม. วารสารภาษาและภาษาศาสตร์ 26(2): 21-38.
Bascom, B. and Casad, E. H. (2000). ‘Mother’ in Northern Tepehuan. In E.H. Casad, and T. L. Willett (Eds.), Uto-Aztecan, Temporal, and Geographic Perspective: Paper in Memory of Wick R. Miller by the Friend of Uto-Aztecan (pp.35-42). Mexico: Universitdad de Sonora
Croft, W. and Cruse, D. A. (2004). Cognitive Linguistics. New York: Cambridge University Press.
Kovecses, Z. (2002). Metaphor: A Practical Introduction. New York: Oxford University Press.
Lakoff, G. (1987). Woman, fire and dangerous things: What categories reveal about the mind. Chicago: University of Chicago Press.
Ungerer, F and Schmid, H. (1996). An introduction to Cognitive Linguistics. New York: Longman.
