กระบวนการกลายเป็นรูปไวยากรณ์ของคำ “มัก”

บทคัดย่อ

              งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาการเปลี่ยนแปลงของคำ มัก จากคลังข้อมูลตัวบทภาษาไทยสมัยเก่าตั้งแต่ พ.ศ. 1882 (สมัยสุโขทัย) ถึง พ.ศ. 2450 ตามแนวคิดเรื่องการกลายเป็นรูปไวยากรณ์ ผลการวิจัยพบว่าคำ มัก กลายหน้าที่ทางไวยากรณ์จากคำกริยาซึ่งมีความหมายว่า ‘ชอบ’ ไปสู่คำวิเศษณ์-คำช่วยกริยา ‘ความบ่อยของการเกิดเหตุการณ์’ กระบวนการกลายเป็นรูปไวยากรณ์ของคำ มัก เริ่มต้นขึ้นเมื่อคำกริยา มัก ปรากฏเป็นคำกริยาตัวแรกในหน่วยสร้างกริยาเรียง ส่งผลให้เกิดความกำกวมทั้งในแง่โครงสร้างไวยากรณ์และความหมายในปริบทการใช้ ความกำกวมดังกล่าวเอื้อให้คำ มัก ผ่านการวิเคราะห์ใหม่ จากเดิมที่คำ มัก เป็นคำกริยาหลักไปสู่คำวิเศษณ์-คำช่วยกริยาในตำแหน่งหน้ากริยา รวมถึงทำให้คำ มัก มีโอกาสที่จะเกิดการอนุมานความหมายโดยกระบวนการนามนัยว่าการชอบทำกิจกรรมหนึ่งย่อมแปลว่าทำกิจกรรมนั้นบ่อย คำ มัก ซึ่งแรกเริ่มแสดงหน้าที่ทางไวยากรณ์คำวิเศษณ์-คำช่วยกริยา ‘ความบ่อยของการเกิดเหตุการณ์’ ในปริบทเฉพาะผ่านการเปลี่ยนแปลงต่อ โดยการเทียบแบบและกระบวนการอุปลักษณ์ แล้วขยายปริบทการใช้ กระทั่งมีลักษณะเป็นคำวิเศษณ์-คำช่วยกริยาชัดเจนขึ้น ดังจะเห็นได้จากหลักฐาน 3 อย่าง ได้แก่ 1) การขยายการปรากฏจากเดิมที่ปรากฏเฉพาะกับหน่วยประธานที่มีคุณสมบัติทางความหมาย ‘มีชีวิต’ ไปสู่หน่วยประธานคุณสมบัติทางความหมาย ‘ไม่มีชีวิต’ 2) การขยายการปรากฏจากเดิมที่ปรากฏเฉพาะกับกริยาแสดงการกระทำ ไปสู่กริยาแสดงการประสบและกริยาแสดงสภาพ และ 3) การที่โครงสร้างวากยสัมพันธ์กลายไปมีลักษณะอย่างคำแสดงการณ์ลักษณะชัดเจนขึ้น