สถาปัตยกรรมไผ่ร่วมสมัย: รูปทรงสถาปัตยกรรม และการจัดเรียงชิ้นส่วนโครงสร้าง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
เนื่องจากคุณลักษณะทางกายภาพ และคุณสมบัติเชิงกล ทำให้ไผ่ถูกนำมาใช้งานแบบเต็มลำ ในการก่อรูปทรงโครงสร้างที่สามารถรับแรงและน้ำหนักบรรทุก รวมถึงสร้างสรรค์รูปทรงสถาปัตยกรรมที่หลากหลายได้ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและค้นหาความสัมพันธ์ของรูปทรงสถาปัตยกรรม และการจัดเรียงขิ้นส่วนโครงสร้าง ภายใต้ลักษณะการก่อรูปทรงโครงสร้างจากองค์ประกอบเชิงเส้นของลำไผ่ ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน ประกอบด้วย การสำรวจกายภาพสถาปัตยกรรม การสัมภาษณ์บุคคล และการจำลองพฤติกรรมแรงในโครงสร้าง โดยมีอาคารกรณีศึกษาจำนวน 4 อาคาร และใช้การวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ การวิเคราะห์เนื้อหา การวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบระหว่างกรณีศึกษา การวิเคราะห์และประมวลผลแรงกระทำต่อชิ้นส่วนโครงสร้างในรูปแบบการจำลองโครงสร้างเชิงเส้น หรือแบบจำลองพื้นฐานอย่างง่าย ผลการศึกษาพบว่า (1) รูปทรงสถาปัตยกรรมแบบอินทรีย์ ที่มีสันหลังคาโค้งยาว เกิดจากการจัดเรียงขิ้นส่วนโครงสร้างใน 3 ลักษณะ คือ การจัดเรียงชิ้นส่วนโครงสร้างแบบเส้นตรง การจัดเรียงชิ้นส่วนโครงสร้างแบบเส้นโค้ง และการจัดเรียงชิ้นส่วนโครงสร้างแบบผสมผสาน ในขณะที่รูปทรงสถาปัตยกรรมแบบเรขาคณิต ที่มีหลังคาทรงกรวยคว่ำ เกิดจากการจัดเรียงชิ้นส่วนโครงสร้างแบบรัศมี (2) การออกแบบรูปทรงสถาปัตยกรรมที่มีความโค้งมน เป็นผลมาจากประโยชน์ใช้สอยเชิงหน้าที่ของรูปทรงที่ลู่ลม ร่วมกับแนวคิดและแรงบันดาลใจของสถาปนิก ส่วนการสร้างความพลิ้วไหวในรูปทรง สามารถทำได้โดยออกแบบให้ชิ้นส่วนโครงสร้างแต่ละชิ้นมีระดับความสูงที่แตกต่างกัน (3) สกุลไผ่รวก โดยเฉพาะไผ่รวกดำ มีบทบาทสำคัญต่อการใช้งานในลักษณะดัดโค้ง เนื่องจากมีค่าสัมประสิทธิ์ในการหักมากกว่า 98.07 MPa เนื้อเยื่อมีความยืดหยุ่นสูง ทนต่อการแตกหัก จึงถูกนำไปใช้ในการกำหนดเส้นความโค้งในระบบโครงสร้างหลังคา ด้วยวิธีการมัดรวบลำ ซึ่งมีลักษณะคล้ายคลึงกับ กวางตุ๊บหรือแปโค้ง ในหลังคารูปทรงกระดองเต่าของชาติพันธุ์ไทดำ (4) โครงสร้างไผ่ถูกยึดเข้าด้วยกันด้วยระบบค้ำยันหรือยึดรั้ง เพื่อเพิ่มความเสถียรในการรับแรงลมและแรงด้านข้าง ซึ่งถือเป็นลักษณะเฉพาะที่พบได้ในการก่อรูปทรงโครงสร้างจากองค์ประกอบชิ้นส่วนเชิงเส้น เช่นเดียวกันกับระบบโครงสร้างอาคารไม้ และอาคารเหล็ก
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright Transfer Statement
The copyright of this article is transferred to Journal of The Faculty of Architecture King Mongkut's Institute of Technology Ladkrabang with effect if and when the article is accepted for publication. The copyright transfer covers the exclusive right to reproduce and distribute the article, including reprints, translations, photographic reproductions, electronic form (offline, online) or any other reproductions of similar nature.
The author warrants that this contribution is original and that he/she has full power to make this grant. The author signs for and accepts responsibility for releasing this material on behalf of any and all co-authors.
เอกสารอ้างอิง
Awalluddin, D., Ariffin, M. A. M., Osman, M. H., Hussin, M. W., Ismail, M. A., Lee, H. S., & Lim, N. H. A. S. (2017, August 22-25). Mechanical properties of different bamboo species. [Conference session]. The 6th International Conference of Euro Asia Civil Engineering Forum (Vol.138, p. 9), Hanyang University, Seoul, South Korea. https://doi.org/10.1051/matecconf/201713801024
Chaowana, K., Wisadsatorn, S., & Chaowana, P. (2021). Bamboo as a sustainable building material-culm characteristics and properties. Sustainability (Switzerland), 13(13), 7376. https://doi.org/10.3390/su13137376
Chapirom, A. (2021). Analysis and Design structure by SAP2000 (2nd ed.). Suranaree University of Technology.
Crolla, K. (2017). Building indeterminacy modelling–the ‘ZCB bamboo pavilion’as a case study on nonstandard construction from natural materials. Visualization in Engineering, 5(1), 1-12.
Daram, S. (2019). The Analysis of Safety Factor for Bamboo used in Construction. Journal of Architecture, Design and Construction, 1(3), 1-23. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/Jadc/article/view/224751 (in Thai)
Huang, Z. (2019). Application of Bamboo in Building Envelope. Springer.
Inpuntung, V., Mruksirisuk, P., Amloy, A., Srisaowanunt, A., Lorchai, J. & Tadtong, P. (2020). Thai Vernacular Architecture. The Association of Siamese Architects under the Royal Patronage. (in Thai)
International Bamboo and Rattan Organization (INBAR). (2015). Preparation for the UN Summit for the Adoption of the Post-2015 Development Agenda (25-27 September). https://www.un.org/esa/forests/wp-content/uploads/2015/11/INBAR_input_AHEG2016.pdf
Kumsingsree, R., & Rittironk, S. (2020). Types of Architectural Structure in Bamboo Architecture. Journal of Asian urban environment, 71-77. https://ndlsearch.ndl.go.jp/books/R000000004-I031356164
Lara, R. & Espinosa, R. (2018). Bamboo: alternative sustainable tourism for community development. Liège: University of Liège Press.
Liese, W. (1985, October 6-14). Anatomy and Properties of Bamboo [Conference session]. Proceedings of the International Bamboo Workshop, Hangzhou, People’s Republic of China.
Liese, W., & Tang, T. K. H. (2015). Preservation and drying of bamboo. In W. Liese & M. Köhl (Eds.), Bamboo: The plant and its uses (pp. 257–297). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-14133-6
Maurina, A., & Henatta, B. (2014, November 14-15). Promoting sustainable living though contemporary bamboo architecture [Paper presentation]. Proceeding International Conferences on 15th SENVAR (Sustainable Environmental Architecture) and 2nd AVAN (Asian Vernacular Architecture Network), Makassar, Indonesia
Maurina, A., & Prastyatama, B. (2017). Bamboo Architectonic: Experimental Studies Using Bundled-Bamboo-Split (BBS). International Journal on Advanced Science, Engineering and Information Technology, 7(3), 850-857. https://doi.org/10.18517/ijaseit.7.3.2131
Minke, G. (2016). Building with Bamboo: Design and Technology of a Sustainable Architecture. Walter de Gruyter GmbH.
Narmluk, M., & Makesan, P. (2013). Influence of Node, Cross-sectional size, and Moisture Content on Tensile Strength of Bamboo. The Journal of Industrial Technology, 9(2), 84-96. https://ph01.tci-thaijo.org/index.php/jit_journal/article/view/16590 (in Thai)
Nurdiah, E. A. (2016). The potential of bamboo as building material in organic shaped buildings. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 216, 30-38. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.12.004
Punpairoj, P. (2011). Tai Dam’s Longing for Tortoise Shaped Houses: From the Highlands of Muang Thaeng to the River Basins of Thailand. Journal of Architectural/Planning Research and Studies, 8(1), 21-34. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jars/article/view/168664 (in Thai)
Royal Forest Department. (2005). The Thai Hardwoods. https://forprod.forest.go.th/forprod/forprod2017/Knowledgebase/default_woodindustry.php (in Thai)
Sandaker, B. N. (2008). On span and space: Exploring structures in architecture. Routledge.
Schodek D.L., & Bechthold, M. (2014). Structures. Pearson
Sompoh, B., Fueangvivat, V., Baujongkol, P., & Ratcharoen, V. (2005). Contribution to Forest Rehabilitation in Thailand’s Areas Affected by the Tsunami Disaster: PD 372/05 Rev.1(F): Properties of bamboo for construction. Forest Research and Development Office, Royal Forest Department, https://forprod.forest.go.th/forprod/forprod2017/Knowledgebase/default_ecowood.php (in Thai)
Tam, M. (2018). Bamboo for the 21st Century [PowerPoint slides]. https://www.slideshare.net/slideshow/martintambamboo-for-the-21st-century/122039768#73
Tiptus, P. (2002). Fundamentals of composition in architecture. Chulalongkorn University Press. (in Thai)
UN Environment Programme. (2023). Building Materials and the Climate: Constructing a New Future. https://wedocs.unep.org/handle/20.500.11822/43293
Vivas, L., S., Mullins, G., Cunningham, J., A., & Mihelcic, J., R. (2019). Mechanical properties of bamboo: a research synthesis of strength values and the factors influencing them. The Journal of the American Bamboo Society, 29, 1-21. https://bamboo.org/_uploads/pdfs/JABSv29_Sanchez_20191007.pdf
Wirabuana, R. N., & Maurina, A. (2017). Impacts of long-span bamboo structure towards architectural-spatial experience. MATEC Web of Conferences, (101), 1-7. https://doi.org/10.1051/matecconf/201710105024
Xu, H., Xu, B., & Wu., J. (2017, September 3-9). The Research of Curve Element Used in Original Bamboo Architecture Design [Paper presentation]. UIA 2007 Seoul World Architect Congress, Seoul, South Korea. https://www2.fag.edu.br/professores/solange/ANAIS%20UIA%202017%20SEOUL/papers/Full_paper/Paper/Poster/P-0651.pdf
Yin, K. R. (2018). Case Study Research and Applications Design and Methods. Sage
