ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงของย่านท่าวัง จังหวัดนครศรีธรรมราช (Factors Affecting the Changes of Thawang District, Nakhon Si Thammarat Province)

Abstract

บทคัดย่อ

       การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงของย่านการค้า กรณีศึกษาย่านท่าวังจังหวัดนครศรีธรรมราช นับตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน เพื่อนำมาสรุปถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงย่านท่าวังในแต่ละช่วงเวลาโดยใช้การค้นคว้าข้อมูลจากเอกสารการสำรวจ และการสัมภาษณ์บุคคลในพื้นที่ จากการศึกษาพบว่าในยุคเริ่มต้นทางการค้าย่านท่าวังเป็นพื้นที่ชุมชนและการค้าในลักษณะการตั้งถิ่นฐานแบบแนวยาวตามเส้นทางริมคลองท่าวัง ส่วนใหญ่เป็นกิจกรรมทางเกษตรกรรม กิจกรรมการค้าขายตลอดแนวคลอง คลองท่าวังนับเป็นศูนย์กลางการสัญจรทางที่สำคัญในยุคนั้น แต่เมื่อเวลาผ่านไปการคมนาคมขนส่งทางบกเป็นกลไกสำคัญในการกระจายความเจริญสู่พื้นที่ ทำให้โครงข่ายการสัญจรทางน้ำที่เคยเป็นเส้นทางหลักลดความสำคัญลง เกิดชุมชนขนาดใหญ่ทางการค้าและบริการโดยรอบพื้นที่สถานีรถไฟ และเส้นทางถนนตามลำดับ สถานีรถไฟบ้านนอกโคก (สถานีรถไฟนครศรีธรรมราช) เป็นจุดเปลี่ยนถ่ายสินค้าที่สำคัญของท่าวัง ทำให้ท่าวังกลายเป็นย่านการค้าที่สำคัญและเป็นยุครุ่งเรืองทางการค้า ส่งผลให้การใช้ประโยชน์ที่ดินเป็นที่อยู่อาศัยกึ่งพาณิชยกรรมเป็นส่วนใหญ่ ต่อมาเมืองมีแนวโน้มขยายตัวออกไปตามแนวเส้นทางคมนาคมที่พัฒนาขึ้น รวมทั้งข้อจำกัดทางการใช้ประโยชน์ที่ดินในย่านท่าวัง ผู้คนจึงอพยพย้ายออกจากพื้นที่ไปตั้งถิ่นฐานใหม่ตามเส้นทางคมนาคมทางบก โดยเฉพาะถนนราชดำเนินซึ่งเป็นเส้นทางหลัก ประกอบกับการเติบโตของภาคธุรกิจการค้าขนาดใหญ่ ที่ได้มาเปิดตัวและให้บริการภายในพื้นที่ ส่งผลให้เกิดการลงทุนต่างๆ หลั่งไหลเข้ามายังเมืองนครศรีธรรมราชมากขึ้น ทำให้บทบาทของการเป็นศูนย์กลางทางการค้าของย่านท่าวังในยุคปัจจุบันถูกลดทอนลง กล่าวได้ว่าปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของย่านท่าวังมีทั้งในส่วนที่เป็นปัจจัยหลักและปัจจัยรอง ในส่วนของปัจจัยหลัก ได้แก่ปัจจัยทางกายภาพ คือ ทำเลที่ตั้งและการตั้งถิ่นฐาน การเข้าถึงและการคมนาคมและแผนและนโยบายที่เกี่ยวข้อง โดยมีปัจจัยทางเศรษฐกิจ ได้แก่ รูปแบบและประเภทของกิจกรรม และปัจจัยทางสังคมที่เกิดจากการรวมกลุ่มทางการค้าของคนในพื้นที่ และการเข้ามาลงทุนของธุรกิจการค้าขนาดใหญ่ เป็นปัจจัยรองที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงด้วยเช่นกัน

คำสำคัญ : ปัจจัย การเปลี่ยนแปลง ย่านท่าวัง

Abstract

   This research aims to analyze the factors affecting the changes of a commercial zone; a case studyof Thawang District, Nakhon Si Thammarat Province from past to present, in order to conclude the factors affecting the changes of Thawang District in each period of time by researching the information from documents, surveys and interviews of the locals. The findings from the study show that in an early commercial period, Thawang District was a trading community of a river linear settlement along the banks of Thawang Canal.The interaction primarily involved agricultural and trading activities along the canal banks. Consequently,Thawang became an important waterway traffic center during that period. As time passed on, the land transport gradually became an important mechanism in decentralizing modernization to the area while the role of the water was traffic network diminished. Big trading and services communities around the railway station and along the roads respectively came into existence. Ban Nokkok Railway Station (Nakhon Si Thammarat Railway Station) was an important transshipment center and Thawang, consequently, became the most important trade area and reached its trading renaissance. As a result land utilization became quasi residential and commercial.As the urban had a tendency to expand along the newly developed communication routes, coupling with limitations to land utilization in Thawang District, its residents migrated to a new settlement along the land communication routes such as Rajadumnoern Road which is the main communication route. Additionally, the growth of big business enterprises who have invested and rendered their services in Nakhon Si Thammarat and made their contribution to the influx of more business investment gradually diminished the commercial role of Thawang at its present period. There are main and secondary factors that have their impact towards the changes of Thawang District. The main factors are physical factors i.e location and settlement, access,communication, plans and relevant policies. The secondary factors are economic factors such as forms and categories of activities, social factors deriving from the trading clusters of the locals as well as investment of big business  enterprises which also contribute to the changes.

Keywords: Factors Changes Thawang District