การอนุรักษ์อาคารก่ออิฐที่ได้รับอิทธิพลจากอาณานิคมฝรั่งเศสในชุมชนบ้านท่าแร่ จังหวัดสกลนคร, Conservation of Brick Buildings Influenced by French Colonies in Ban Tha Rae Community of Sakon Nakhon Province
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งศึกษารูปแบบสถาปัตยกรรมและลวดลายตกแต่งอาคาร และเสนอแนวทางอนุรักษ์อาคารแบบอาณานิคมฝรั่งเศสในชุมชนบ้านท่าแร่ ใช้กระบวนการวิจัย 4 ขั้นตอน คือ 1) การศึกษาข้อมูลการตั้งถิ่นฐาน และอิทธิพลงานช่าง
เวียดนามที่เชื่อมโยงกับรูปแบบอาคารก่ออิฐในชุมชนบ้านท่าแร่ 2) การลงพื้นที่สำรวจเก็บข้อมูลกายภาพของอาคารก่ออิฐจำนวน 5 หลัง 3) การวิเคราะห์ข้อมูลจากการลงพื้นที่และทฤษฎีการอนุรักษ์อาคาร และ 4) กระบวนการประชุมเพื่อเสนอ
แนวทางการอนุรักษ์อาคารร่วมกับชุมชน ผลการศึกษาพบว่าอาคารก่ออิฐที่ทำการศึกษาทั้ง 5 หลังนั้น ได้รับอิทธิพลมาจากอาณานิคมฝรั่งเศสโดยช่างชาวเวียดนาม ที่นำเอารูปแบบอาคารมาประยุกต์เข้ากับปัจจัยด้านพื้นที่จนเกิดเป็นสถาปัตยกรรม
พื้นถิ่น ในส่วนโครงสร้างชั้นล่างเป็นผนังก่ออิฐสำหรับน้ำหนัก โครงสร้างชั้นบนและหลังคาเป็นไม้เนื้อแข็ง เอกลักษณ์เด่นของอาคาร คือเสารับระเบียงด้านหน้าประดับด้วยซุ้มวงโค้ง ส่วนลวดลายปูนปั้นใช้ตกแต่งเพื่อความสวยงาม และสื่อความหมาย
ทางศาสนาคริสต์ไว้ด้วย หรับแนวทางอนุรักษ์พบว่าอาคารก่ออิฐจำนวน 4 หลัง ควรใช้แนวทางการเสริมความแข็งแรงของโครงสร้าง การซ่อมแซมเฉพาะส่วนที่ชำรุด และการปรับเปลี่ยนหน้าที่ใช้สอยโดยไม่ทำลายคุณค่าของอาคาร ส่วนอาคาร
ก่ออิฐ 1 หลังมีอายุกว่า 110 ปี ผนังอาคารพังทลายบางส่วน และไม่มีโครงสร้างหลังคา ควรใช้แนวทางสร้างขึ้นใหม่ตามแบบจากหลักฐาน แนวทางดังกล่าวเป็นเพียงข้อเสนอที่ผู้วิจัยและชุมชนมีความเห็นร่วมกัน เพื่อใช้เป็นฐานข้อมูลนำไปสู่ขั้น
ตอนการปฏิบัติต่อไป และควรมีการศึกษาการอนุรักษ์วัฒนธรรมของชุมชนประกอบเข้าไปด้วย ซึ่งจะทำให้ชุมชนเกิดความพร้อมที่จะเป็นแหล่งเรียนรู้ทั้งทางด้านสถาปัตยกรรม ศิลปกรรม และวัฒนธรรมชุมชน เพื่อส่งเสริมให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยว
และสามารถเชื่อมโยงการท่องเที่ยวของจังหวัดสกลนครต่อไปได้
คำสำคัญ: อาคารแบบอาณานิคมฝรั่งเศส ชุมชนบ้านท่าแร่ ช่างชาวเวียดนาม การอนุรักษ์อาคารก่ออิฐ
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright Transfer Statement
The copyright of this article is transferred to Journal of The Faculty of Architecture King Mongkut's Institute of Technology Ladkrabang with effect if and when the article is accepted for publication. The copyright transfer covers the exclusive right to reproduce and distribute the article, including reprints, translations, photographic reproductions, electronic form (offline, online) or any other reproductions of similar nature.
The author warrants that this contribution is original and that he/she has full power to make this grant. The author signs for and accepts responsibility for releasing this material on behalf of any and all co-authors.
เอกสารอ้างอิง
กลุ่มโบราณคดี สำนักศิลปากรที่ 9 ขอนแก่น. (2555). องค์ความรู้ในการศึกษาและอนุรักษ์สถาปัตยกรรมอิทธิพลวัฒนธรรมตะวันตกในภาคอีสานตอนบน. (63).
เกี้ยน เสมอพิทักษ์. (2527). เอกสารประกอบการประชุมสัมมนาโครง การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมศิลปกรรมท้องถิ่น.ศูนย์คาธอลิคท่าแร่ 24-25 สิงหาคม 2539, หน้า 4.
ขจัดภัย บุรุษพัฒน์. (2521).ญวนอพยพ. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ ดวงกมล.
จอร์จ เฟอร์กูสัน. (2556). เครื่องหมายและสัญลักษณ์ในคริสตศิลปะ. (กลวดี มกราภิรมย์, แปล.). กรุงเทพฯ: อัมรินทร์.
ชวลิต อธิปัตยกุล. (2556). สิมญวน ในอีสาน: ความเชื่อมโยงใยพัฒนาจากการที่มา ที่ไป และสิ้นสุด ในห้วงมิติเวลาบนภาคอีสาน ของประเทศไทย. อุดรธานี: โรงพิมพ์บ้านเหล่าการพิมพ์.
เดชา บุญค้ำ. (2536). การอนุรักษ์และพัฒนา. วารสารวิชาการ 60 ปี คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย .36-40.
ติ๊ก แสนบุญ. (2553). อัตลักษณ์ในส่วนตกแต่งองค์ประกอบสถาปัตยกรรมศาสนาอาคารพื้นถิ่นไทยอีสาน กับสปป.ลาว.คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 9, 48.
บัณฑิต จุลาสัยและคณะ. (2557). มรดกวัฒนธรรมไทย-ลาว สองฝั่งโขง : สถาปัตยกรรมที่ได้รับอิทธิพลตะวันตก.กรุงเทพฯ: ทุนอุดหนุนจากสำนักกองทุนวิจัย.
ยงธนิศร์ พิมลเสถียร. (2556). ประเด็นวิกฤตเรื่องการอนุรักษ์ชุมชนประวัติศาสตร์ในเมืองสำหรับประเทศไทย. หน้าจั่วว่าด้วยประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมและสถาปัตยกรรมไทย. 8(9), 101-119.
ยุทธพล สว่างเกษม. (2560). โคโลเนียลสถาปัตยกรรมอาณานิคม สิ่งก่อสร้างแบบชาติตะวันตกที่เข้าไปยึดครอง ผสานกับท้องถิ่นที่เป็นอาณานิคม. คมช่าง. 4(43), 8-11.
รุ่งอรุณ ทีฆชุณหเถียร และสมศักดิ์ ศรีสันติสุข. (2532). รายงานการวิจัยการเปลี่ยนแปลง ทางเศรษฐกิจ การเมืองสังคม และวัฒนธรรมในหมู่บ้าน ชาติพันธุ์: ศึกษากรณีไทญ้อ บ้านโพน. ขอนแก่น: คณะมนุษยศาสตร์และ
สังคมศาสตร์.มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
โลเนย์ อาเดรียง. (2542). สยามและคณะมิชชันนารีฝรั่งเศส. (ปทุมรัตน์ วงศ์ดนตรี. แปล.). กรุงเทพฯ: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร.
วิโรฒ ศรีสุโร. (2536). สิมอีสาน. กรุงเทพฯ: บริษัทเมฆาเพรส.
สุรัตน์ วรางค์รัตน์. (2542). เรือนพักอาศัยชาวไทย-เวียดนาม บ้านท่าแร่ สกลนคร. สกลนคร: สำนักศิลปวัฒนธรรม.มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.
อนุวิทย์ เจริญศุภกุล, (2526). สถาปัตยกรรมไทยแบบสกุลช่างสมเด็จพระนารายณ์. วารสารอาษา. 17, 58-70.
Feilden. B.M. (2003). Conservation of Historic Building. 3rd ed. Burlington, MA: Architectural Press.
ICOMOS. (1998). International charter for the conservation and restoration of monument and sites (The Venice
Charter 1964). International Charter for Conservation and Restoration. Stockholm: ICOMOS. Retrieved from https://www.icomos.org/charters/charters.pdf.
อ้างอิงสื่ออิเล็กทรอนิกส์
Blogger. (2561). 130 ปี คริสต์ชุมชนท่าแร่. เข้าถึงได้จาก https://dondaniele.blogspot.com/2015/04/2.html.
Eilalifflander Photography. (2561). Hoi An. เข้าถึงได้จาก https://www.eilalifflander.com/flander.com/asia/vietnam/hoi-an/.
Pantip. (2561). วันที่ 5 ของการเดินทางเที่ยวเล่นที่ฮอยอัน. เข้าถึงได้จากhttps://topicstock.pantip.com/blueplanet/topicstock/2008/10/E7057287/E7057287.html.
Southeast Asia Images. (2561). Southeast Asia Images. เข้าถึงได้จาก https://www.southeastasia-images.com/Galleries/
Laos/i-XHPCCGB/A.
