การเสริมศักยภาพขององค์ประกอบภูมิทัศน์ เพื่อเอื้อต่อกิจกรรมออกกำลังกายในสวนละแวกบ้าน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อศึกษาลักษณะสภาพแวดล้อมทางกายภาพของสวนสาธารณะระดับสวนละแวกบ้าน ที่ส่งผลต่อกิจกรรมการออกกำลังกาย จำนวน 5 แห่ง ในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร ได้แก่ ลานคนเมือง สวนสราญรมย์ สวนอุณากรรณ สวนมิวเซียมสยาม และสวนสะพานปกเกล้า ซึ่งได้คัดเลือกเป็นตัวแทนพื้นที่โล่งแบบต่าง ๆ ตามบริบทของที่ตั้ง วิธีเก็บข้อมูลประกอบด้วย 1) การสำรวจลักษณะกายภาพของพื้นที่และกิจกรรมออกกำลังกายที่เกิดขึ้นในพื้นที่ด้วยการสังเกตการณ์ 2) การสำรวจความพึงพอใจของผู้ใช้พื้นที่ด้วยการใช้แบบสอบถามและการสัมภาษณ์โดยสุ่มตัวอย่าง 100 คน จากการประมวลและวิเคราะห์ข้อมูล พบว่า 1) ลักษณะสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการออกกำลังกายในสวนสาธารณะทั้ง 5 แห่ง ควรมีการพัฒนาด้าน (1) ระบบสัญจร (2) พื้นที่ใช้สอย (3) สุนทรียภาพ และ 2) ลักษณะองค์ประกอบภูมิทัศน์ ทั้งองค์ประกอบภูมิทัศน์แข็งและภูมิทัศน์นุ่ม ที่สัมพันธ์กับรูปแบบการออกกำลังกาย สามารถจำแนกเป็น (1) องค์ประกอบหลัก ได้แก่ พื้นแบบแข็ง พื้นแบบยืดหยุ่น และสนามหญ้า (2) องค์ประกอบรอง ได้แก่ ไม้ยืนต้น ไม้พุ่ม ไม้คลุมดิน (3) องค์ประกอบเสริม ได้แก่ องค์ประกอบภูมิทัศน์แข็งประเภทอื่น ๆ จากผลการศึกษาได้เสนอแนวทางดังนี้ 1) การออกแบบสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการออกกำลังกาย ควรใช้หลักการออกแบบภูมิทัศน์ให้เกิดการรับรู้และดึงดูดความสนใจด้วยองค์ประกอบที่มีลักษณะดังนี้ (1) ความเป็นธรรมชาติ (2) ความชัดเจน (3) ความซับซ้อน และ 2) การออกแบบองค์ประกอบภูมิทัศน์ที่ส่งผลต่อการออกกำลังกาย ควรกำหนดให้ (1) องค์ประกอบหลักสามารถรองรับการสัญจรและกิจกรรมออกกำลังกาย (2) องค์ประกอบรองช่วยสร้างความร่มรื่นและสภาวะน่าสบาย และ (3) องค์ประกอบเสริมสามารถผสานการใช้สอยร่วมกับการออกกำลังกายได้อย่างเหมาะสม
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright Transfer Statement
The copyright of this article is transferred to Journal of The Faculty of Architecture King Mongkut's Institute of Technology Ladkrabang with effect if and when the article is accepted for publication. The copyright transfer covers the exclusive right to reproduce and distribute the article, including reprints, translations, photographic reproductions, electronic form (offline, online) or any other reproductions of similar nature.
The author warrants that this contribution is original and that he/she has full power to make this grant. The author signs for and accepts responsibility for releasing this material on behalf of any and all co-authors.
เอกสารอ้างอิง
กองนโยบายและแผนงาน. (2555). พื้นที่สีเขียวในรูปสวนสาธารณะกรุงเทพมหานคร ปี 2554. กรุงเทพฯ: สำนักผังเมืองคณะกรรมการพัฒนาร่างแผนแม่บทการส่งเสริมกิจกรรมทางกาย. (2560). แผนแม่บทการส่งเสริมกิจกรรมทางกาย (พ.ศ. 2561 - 2573). นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข.
ธราดล เก่งการพานิช และมณฑา เก่งการพานิช. (2547). ทบทวนการจัดสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการออกกำลังกายและมาตรการทางภาษี. นนทบุรี: กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข.
ปิยวัฒน์ เกตุวงศา และกรกนก พงษ์ประดิษฐ์. (2563). ฟื้นกิจกรรมทางกายในประเทศไทยหลังวิกฤตโควิด-19: Regenerating physical activity in Thailand after COVID-19 pandemic. พิมพ์ครั้งที่ 1. นครปฐม: ศูนย์พัฒนาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
ปิยวัฒน์ เกตุวงศา และคณะ. (2563). คู่มือกิจกรรมทางกายประจำบ้าน. พิมพ์ครั้งที่ 1. นครปฐม: ศูนย์พัฒนาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
สินศักดิ์ชนม์ อุ่นพรมมี. (2556). พัฒนาการสำคัญของการสร้างเสริมสุขภาพ. รายงานการประชุมระดับโลกเรื่องการสร้างเสริมสุขภาพ Milestones in Health Promotion: Statements from Global Conferences. นนทบุรี: สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข.
สุนทร บุญญาธิการ และคณะ. (2556). การออกแบบที่อยู่อาศัยเพื่อให้ผู้อยู่อาศัยมีสุขภาพดี. วารสารธนาคารอาคารสงเคราะห์. 19(72), 86-97.
อรณา จันทรศิริ (ผู้รวบรวม). (2558). สวนสาธารณะกับการส่งเสริมกิจกรรมทางกาย (The Role of Public Parks in Promoting PhysicaI Activity). กรุงเทพฯ: ภาควิชาภูมิสถาปัตยกรรม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
Catharine Ward Thompson. (2013). Activity, exercise and the planning and design of outdoor spaces. Retrieved from: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0272494413000054.
Serap Yılmaz and Sema Mumcu. (2016). Urban Green Areas and Design Principles. Retrieved from: https://www.researchgate.net/publication/309285040.
