ภูมิปัญญาอาหารชาติพันธุ์ท้องถิ่นเพื่อสุขภาพ

ผู้แต่ง

  • สังวาลย์ ชมภูจา มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
  • ภัทรียา น้ำไหลทุ่ง

บทคัดย่อ

อาหารชาติพันธุ์ท้องถิ่น เป็นอาหารของกลุ่มคนที่มีวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี ภาษาพูดตระกูลเดียวกัน และสืบเชื้อสายมาจากบรรพบุรุษกลุ่มเดียวกันได้จัดทำขึ้นเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่นของตนเอง มีการปรุงประกอบจากวัตถุดิบที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น และเป็นอาหารที่มีการกินสืบทอดต่อๆ กันมาในท้องถิ่นเป็นเวลานานจนมีความรู้สึกผูกพันทางสายเลือดและวัฒนธรรม เป็นความรู้สึกผูกพันที่ทำให้กลุ่มคนเหล่านี้มีความรู้สึกใกล้ชิดกัน เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ซึ่งกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตพื้นที่ภาคเหนือตอนบนที่มีความหลากหลายทางด้านชาติพันธุ์และวัฒนธรรม รวมถึงองค์ความรู้ในการประกอบอาหาร ได้มีพัฒนาการมาอย่างยาวนาน เกิดการคิดค้น สืบทอด ปรุงแต่ง และผสมผสานเป็นอาหารชาติพันธุ์ท้องถิ่น โดยในหลายกลุ่มชาติพันธุ์มีภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ผลิตอาหารเป็นที่ขึ้นชื่อทั้งด้านรสชาติ ความน่ากิน คุณค่าทางโภชนาการ และใช้วัตถุดิบในท้องถิ่นตามฤดูกาล ดังนั้นเพื่อให้อาหารชาติพันธุ์ท้องถิ่น เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านอาหารเพื่อสุขภาพ จึงควรมีการศึกษาการกินอาหารที่หลากหลายตามธรรมชาติและอาหารตามความเชื่อของแต่ละกลุ่มชาติพันธุ์ ซึ่งอาหารนั้นเหมาะสมกับความต้องการของร่างกาย ทำให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน ก็ถือเป็นยารักษาอายุให้ยืนยาวได้ จึงเป็นสิ่งที่ควรศึกษาและอนุรักษ์ เพื่อให้เกิดการสืบทอดภูมิปัญญาอันทรงคุณค่าของบรรพชนให้คงอยู่และเกิดการถ่ายทอดภูมิปัญญาการกินอาหารเพื่อสุขภาพให้แพร่หลาย เพื่อเป็นแนวทางในการดูแลสุขภาพของกลุ่มชาติพันธุ์ให้สุขภาพที่ดี และสามารถมีอายุยืนยาว ลดค่าใช้จ่ายในการดูแลสุขภาพของครอบครัวและภาครัฐได้อีกทางหนึ่ง

เอกสารอ้างอิง

กองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2542). ข้อปฏิบัติเพื่อการกินอาหารเพื่อสุขภาพที่ดี

ของคนไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์ (รสพ.)

ธีรวีร์ วราธรไพบูลย์. (2557). พฤติกรรมการบริโภค : อาหารนิยมบริโภคกับอาหารเพื่อสุขภาพ. วารสารปัญญา

ภิวัฒน์, 5(2), 255-264.

ประเวศ วะสี. (2536). การศึกษาของชาติกับภูมิปัญญาท้องถิ่น. ใน ภูมิปัญญาชาวบ้านกับการพัฒนาชนบท เล่ม 1.

กรุงเทพ ฯ : อมรินทร์พริ้นดิ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน).

วิทญา ตันอารีย์. (2555). พฤติกรรมการเลือกบริโภคอาหารของประชาชนตำบลสะลวง – ขี้เหล็ก อำเภอแม่ริม จังหวัด

เชียงใหม่. รายงานการวิจัย สำนักบริหาร โครงการวิจัยในอุคมศึกษาและพัฒนามหาวิทยาลัยวิจัยแห่งชาติ

สำนักงานคณะกรรรมการการอุดมศึกษา.

สุนี ศักดาเดช. (2549). อาหารท้องถิ่น. จันทบุรี: คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัย

ราชภัฏรำไพพรรณี.

สามารถ จันทร์สูรย์ (2536). ภูมิปัญญาชาวบ้านกับการพัฒนาชนบท. กรุงเทพฯ : อัมรินทร์พริ้นติ้งกรุ๊ป.

เสรี พงศ์พิศ. (2538). คืนสู่รากเหง้า : ทางเลือกและทัศนะวิจารณ์ว่าด้วยภูมิปัญญาชาวบ้าน. กรุงเทพฯ : เทียนวรรณ.

เสาวภา ศักยพันธ์. (2548). ตำราอาหารท้องถิ่น. เชียงใหม่: คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมหาวิทยาลัยราชภัฏ

เชียงใหม่.

อมรา พงศาพิชญ์. (2541). ชาติพันธุ์. สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ เล่ม 23. สืบค้นจาก

https://saranukromthai.or.th/sub/other_sub.php?file=encyclopedia/book23.html

สิริลักษณ์ หิรัญรักษ์ และคณะ. (2561). อาหารเพื่อสุขภาพ. สืบค้นจาก

https://sites.google.com/site/healthyf00dty/xahar-pheux-sukhphaph-food-for-healthy

ศันสนีย์ กระจ่างโฉม. (2556). องค์ความรู้ด้านการบริโภคอาหารของผู้สูงอายุในกลุ่มชาติพันธุ์ไทยวน ไทลื้อ ไทยอง และไทใหญ่ ภายใต้วัฒนธรรมล้านนา. เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

Sloan, A.E.. (2002). The top 10 functional food trends: The next generation. Food technology. 56.

-59. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/295932959 _The_ top_ 10_functional_food_trends_The_next_generation

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-01-01

รูปแบบการอ้างอิง

ชมภูจา ส., & น้ำไหลทุ่ง ภ. (2024). ภูมิปัญญาอาหารชาติพันธุ์ท้องถิ่นเพื่อสุขภาพ. วารสารวัฒนธรรมอาหารไทย, 5(2). สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/jfood/article/view/269855

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความรับเชิญ