แนวทางการพัฒนาตำรับอาหารจากกระชายขาวเพื่อเสริมภูมิคุ้มกัน ในภาวะที่ต้องอยู่ร่วมกับโรคโควิด 19
คำสำคัญ:
อาหารเป็นยา, กระชายขาว, ภูมิคุ้มกัน, โรคโควิด 19บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาตำรับอาหารจากกระชายขาวเพื่อเสริมภูมิคุ้มกันโรค โควิด 19 โดยเป็นการวิจัยจากการเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารและการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา ผลการศึกษาพบว่าแนวทางการพัฒนาตำรับอาหารนี้อาศัยแนวคิดอาหารเป็นยาทั้งตามปรัชญาการแพทย์ตะวันออกและการแพทย์ตะวันตก การพัฒนาอาหารเพื่อให้มีประโยชน์ทางยาควรคำนึงถึงคุณค่าทางโภชนาการ คุณค่าทางยา และคุณค่าทางวัฒนธรรม โดยการเลือกตำรับอาหารที่มีสารอาหารเหมาะสมและสอดคล้องกับวิถีชีวิตวัฒนธรรมของกลุ่มเป้าหมาย เมื่อปรับสูตรเพิ่มพืชสมุนไพรในปริมาณที่ให้ผลทางยาแล้วยังมีรสชาติดีและไม่มีผลข้างเคียง ตัวอย่างอาหารที่พัฒนาคือ ขนมจีนน้ำยากระชายขาวเพื่อเสริมภูมิคุ้มกันโรคโควิด 19 เมื่อศึกษาคุณค่าทางโภชนาการและปริมาณกระชายขาวที่ให้ผลด้านการเสริมภูมิคุ้มกันโรคโควิด 19 และไม่มีผลข้างเคียงแล้วจึงเพิ่มปริมาณกระชายขาวในส่วนของเครื่องแกงมากกว่าสูตรขนมจีนน้ำยาทั่วไป โดยการรับประทาน 1 หน่วยบริโภคจะได้รับกระชายขาวเฉลี่ย 30 กรัม ซึ่งมีลักษณะอาหารโดยรวมและรสชาติเป็นที่ยอมรับ สำหรับแนวทางการพัฒนาตำรับอาหารนี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาตำรับอาหารเป็นยาจากพืชสมุนไพรเพื่อการดูแลรักษาสุขภาพด้านอื่น ๆ ต่อไป
References
กรมการแพทย์. (2564). การดูแลรักษาผู้ป่วยโควิด-19 หลังรักษาหาย (Post COVID syndrome) หรือภาวะ Long COVID สำหรับแพทย์และบุคลากรสาธารณสุข. สืบค้นเมื่อ 5 กันยายน 2566, จาก https://covid19.dms.go.th.
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. (2564). บทบาทของสมุนไพรและยาแผนไทยในสถานการณ์โรค
โควิด-19 ระบาด. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : เอส.บี.เค. การพิมพ์.
กรมอนามัย. (2561). คู่มือกระบวนการจัดการคลินิกไร้พุง. กรุงเทพฯ: ทีเอส อินเตอร์พริ้น.
กระทรวงสาธารณสุข. (2564). แนวทางปฏิบัติเพื่อการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) หรือโควิด
สำหรับประชาชนทั่วไปและกลุ่มเสี่ยง. สืบค้นเมื่อ 10 สิงหาคม 2566, จาก https://ddc.moph.go.th.
กองการประกอบโรคศิลปะ. (2549). ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเวชกรรม เล่ม 2. นนทบุรี: ไทภูมิพับลิชชิ่ง.
กองการแพทย์ทางเลือก. (2551). ตำราวิชาการ อาหารเพื่อสุขภาพ. นนทบุรี: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.
กันยานุช เทาประเสริฐ. (2559). สังคมวิทยาและมานุษยวิทยาการแพทย์. เชียงใหม่: วนิดาการพิมพ์.
กาญจนา อู่สุวรรณทิม. (2559). หลักวิทยาภูมิคุ้มกัน. พิษณุโลก: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยนเรศวร.
จีรเดช มโนสร้อย และอรัญญา มโนสร้อย. (2537). เภสัชกรรมล้านนา: ตำรับยาสมุนไพรล้านนา. กรุงเทพฯ:
สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์.
จุรีพร อุปธิ และไพวรรณ สุดวรรค์. (2556). การทดสอบความเป็นพิษของน้ำกระชายคั้นด้วยวิธีไมโครนิวเคลียสในหนูขาวเพศผู้. Thai J. Genet, S(1): 187-191.
เทียนทิพย์ เดียวกี่. (2562). 2:1:1 รหัสพิชิตโรค. สืบค้นเมื่อ 25 กันยายน 2565, จาก https://www.thaihealth.or.th
ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ชื่อและอาการสำคัญของโรคติดต่อที่ต้องเฝ้าระวัง (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2565. (2565, 20 กันยายน). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 139 ตอนพิเศษ 223 ง หน้า 2.
ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ยกเลิกประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ชื่อและอาการสำคัญของโรคติดต่ออันตราย (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2563 พ.ศ. 2565. (2565, 20 กันยายน). ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 139 ตอนพิเศษ 223 ง หน้า 1.
ประหยัด สายวิเชียร. (2547). อาหาร วัฒนธรรมและสุขภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 1. เชียงใหม่: นพบุรีการพิมพ์.
แพทย์พงศาวิสุทธาธิบดี, พระยา. (2462). ตำราหมอประจำบ้าน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์อักษรนิติ.
มหาวิทยาลัยมหิดล. (2563). สารสกัดกระชายขาว ต้าน COVID-19. [Video]. สืบค้นเมื่อ 15 กันยายน 2566, จาก https://www.youtube.com/watch?v=yITzVM39n5Q.
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. (2548). ตำราสรรพคุณยาและตำรายา ฉบับกรมหลวงวงษาธิราชสนิท และพระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์. สืบค้นเมื่อ 25 กันยายน 2566, จาก https://readonline.ebookstou.org.
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. (2564). กระชาย. สืบค้นเมื่อ 10 สิงหาคม 2566, จาก http://www.thaicrudedrug.com.
ยิ่งยง เทาประเสริฐ (บรรณาธิการ). (2547). ตำราการแพทย์พื้นบ้านล้านนา สาขาหมอยา. ม.ป.ท: วิทยาลัยการแพทย์
พื้นบ้านและการแพทย์ทางเลือก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย สำนักงานกองทุนสร้างเสริมสุขภาพ.
โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์. (2566). อยู่อย่างไม่ประมาทอยู่ร่วมกับโควิด-19 ต่อไปอย่างไร. สืบค้นเมื่อ 10 สิงหาคม 2566, จาก, from https://chulalongkornhospital.go.th/kcmh/line/linech6/.
โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร. (2563). อาหารสมุนไพรเสริมภูมิคุ้มกันในภาวะที่มีการระบาดของโควิด-19. สืบค้นเมื่อ 15 กันยายน 2566, จาก http://www.abhaiherb.com.
โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์. (2566). คำแนะนำในการปรับพฤติกรรมเพื่อสุขภาพ. สืบค้นเมื่อ 25 กันยายน 2566, จาก https://www.siphhospital.com/th/news/article/share/health-living-lifestyle.
วรพรรณ สิทธิถาวร, ลลิตา วีระเสถียรและ ชไมพร อ้นสว่าง. (2562). สมุนไพรสำหรับโรคสตรีที่ใช้โดยหมอพื้นบ้านใน
จังหวัดนครนายก. ไทยเภสัชศาสตร์และวิทยาการสุขภาพ 14.(3), 111-121.
วิทยาลัยการแพทย์พื้นบ้านและการแพทย์ทางเลือก. (2547). คู่มือเภสัชศาสตร์ไทยและเภสัชกรรมไทย. เชียงใหม่: วนิดาการพิมพ์.
วิทิต วัณณาวิบูล. (2548). ปรัชญาแนวคิดพื้นฐานการแพทย์ตะวันออก-ตะวันตก. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพ :หมอชาวบ้าน.
วิภานันท์ ม่วงสกุล, ระชี ดิษฐจร, บัวทิพย์ เพ็งศรี และนิตยา วิโรจนะ. (2565). พหุลักษณ์ทางการแพทย์เพื่อการป้องกันโรคโควิด-19 อย่างเป็นองค์รวม. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม, 23(45), 99-111.
วุฒิ วุฒิธรรมเวช. (2540). สารานุกรมสมุนไพร. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์
ศูนย์ข้อมูล COVID-19. (2566). เกาะติดยอดผู้ติดเชื้อโควิด-19 รายสัปดาห์. สืบค้นเมื่อ 20 พฤศจิกายน 2566, จาก
https://www.facebook.com/informationcovid19/?locale=th_TH.
ศูนย์หลักฐานเชิงประจักษ์ด้านการแพทย์แผนไทยและสมุนไพร. (2564). คู่มือการดูแลสุขภาพสำหรับประชาชน ใน
สถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ระลอก 3 ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทยและสมุนไพร. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2566, จาก https://www.dop.go.th.
สถาบันการแพทย์แผนไทยอภัยภูเบศร. (2565). กระชาย การศึกษาเกี่ยวกับไวรัส. สืบค้นเมื่อ 7 พฤศจิกายน 2566, จาก https://www.facebook.com/abhthaimed.
สภาการแพทย์แผนไทย. (2563). ประกาศสภาการแพทย์แผนไทย ฉบับที่ 10/2563 เรื่อง สถานการณ์โรคไวรัสโคโรน่า
(Coronavirus Disease 2019 หรือ COVID-19). สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2566, จาก https://thaimed.or.th.
สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย. (2564). การวินิจฉัยทางจุลชีววิทยา. สืบค้นเมื่อ 23 กันยายน 2566, จาก
https://www.pidst.or.th/A953.html.
สำนักคุ้มครองภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย. (2557). ตำราการแพทย์แผนไทยในศิลาจารึกวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เล่ม 2-3. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (มปป.). คู่มือลดพุงลดโรค. สืบค้นเมื่อ 23 กันยายน 2566, จาก https://detudomhospital.org/hospitaldetudom/web/uploads/general/20170916041404.pdf
สุนีย์ สหัสโพธิ์. (2560). โภชนาการพื้นฐาน. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Academy of Nutrition and Dietetics. (2023). Food as Medicine. Retrieved September 23, 2023, from
https://www.eatrightfoundation.org/resources/food-as-medicine.
Bahadur Gurung, A., Ajmal Ali, M., Al-Hemaid, F., El-Zaidy, M., & Lee, J. (2022). In silico analyses of major active constituents of fingerroot (Boesenbergia rotunda) unveils inhibitory activities against SARS-CoV-2 main protease enzyme. Saudi journal of biological sciences, 29(1), 65–74.
Calder, P. C. (2020). Nutrition, immunity and COVID-19. BMJ Nutr Prev Health. May, 3(1), 74-92.
Calder, P. C. (2021). Nutrition and immunity: lessons for COVID-19. Nutrition & Diabetes, 11(1), 19.
Dubost, J. M., Phakeovilay, C., Her, C., Bochaton, A., Elliott, E., Deharo, E., Xayvue, M., Bouamanivong, S., & Bourdy, G. (2019). Hmong herbal medicine and herbalists in Lao PDR: pharmacopeia and knowledge transmission. Journal of ethnobiology and ethnomedicine, 15, 1-15.
Eng-Chong, T., Yean-Kee, L., Chin-Fei, C., Choon-Han, H., Sher-Ming, W., Li-Ping, C.T., Gen-Teck, F.,
Khalid, N., Abd Rahman, N., Karsani, S.A., Othman S., Othman, R., & Yusof, R. (2012).
Boesenbergia rotunda: From ethnomedicine to drug discovery. Evid Based Complement
Alternat Med. https://doi: 10.1155/2012/473637.
Heinrich, M., Yao, R., & Xiao P. (2022). ‘Food and medicine continuum’ – Why we should promote cross-cultural communication between the global East and West. Chinese Herbal Medicines, 14, 3–4.
Itharat, A., Tiyao, V., Sutthibut, K., & Davies, N. M.. (2021). Potential Thai Herbal Medicine for COVID19. Asian Medical Journal and Alternative Medicine, 21(-): S58-S73.
Kanjanasirirat P., Suksatu A., Manopwisedjaroen S., Munyoo B., Tuchinda P., Jearawuttanakul K., Seemakhan S., Charoensutthivarakul S., Wongtrakoongate P., Rangkasenee N., Pitiporn S., Waranuch N., Chabang N., Khemawoot P., Sa‑ngiamsuntorn K., Pewkliang Y., Thongsri P., Chutipongtanate S., Hongeng S., Borwornpinyo S., & Thitithanyanont A. (2020). High‑content screening of Thai medicinal plants reveals Boesenbergia rotunda extract and its component Panduratin A as anti‑SARS‑CoV‑2 agents. Sci Rep 10, 19963. https://doi.org/10.1038/s41598-020-77003-3.
Khaerunnisa S., Kurniawan H., Awaluddin R., Suhartati S., & Soetjipto S. (2020). Potential Inhibitor of COVID-19 Main Protease (Mpro) from Several Medicinal Plant Compounds by Molecular Docking Study. Preprints 2020, https://doi:10.20944/preprints202003.0226.v1.
Kongratanapasert, T., Kongsomros, S., Arya, N., Sutummaporn, K., Wiriyarat, W., Akkhawattanangkul, Y., Boonyarattanasoonthorn, T., Asavapanumas, N., Kanjanasirirat, P., Suksatu, A., Sa-Ngiamsuntorn, K., Borwornpinyo, S., Vivithanaporn, P., Chutipongtanate, S., Hongeng, S., Ongphiphadhanakul, B., Thitithanyanont, A., Khemawoot, P., & Sritara, P. (2023). Pharmacological Activities of Fingerroot Extract and Its Phytoconstituents Against SARS-CoV-2 Infection in Golden Syrian Hamsters. Journal of experimental pharmacology, 15, 13–26.
Maneenoon, K., Khuniad, C., Teanuan, Y., Saedan, N., Prom-in, S., Rukleng, N., Kongpool, W., Pinsook, P., & Wongwiwat, W. (2015). Ethnomedicinal plants used by traditional healers in Phatthalung Province, Peninsular Thailand. J Ethnobiology Ethnomedicine, 11(43), 1-20.
Mardi, A., Kamran A., Pourfarzi, F., Zare, M., Hajipour, A., Doaei, S., Abediasl, N., & Hackett, D. (2023)
Potential of macronutrients and probiotics to boost immunity in patients with SARS-COV-2:
a narrative review. Frontiers in Nutrition. 10, 1-8.
Mishra, S., & Patel, M. (2020). Role of nutrition on immune system during COVID-19 pandemic.
Journal of Food Nutrition and Health, 3(2), 1-7.
Pham, N. K., Nguyen, H. T., & Nguyen, Q. B. (2021). A review on the ethnomedicinal uses, phytochemistry
and pharmacology of plant species belonging to Kaempferia L. genus (Zingiberaceae).
Pharmaceutical Sciences Asia, 48(1): 1-24.
Prempree, P., Mungaomklang, A., Tangkiatkumjai, M., Phodha, T., Kwankhao, P., Chewchuapun, K., Charuenporn, C., Monta, D., & Karapakdee, T. (2022). SARS-CoV-2 Clearance from Andrographis paniculata, Boesenbergia rotunda, and Favipiravir among Mild COVID-19 Cases in Klong Prem Central Prison during Mid-2021: a Retrospective Study. OSIR. 15 (4), 131-137.
Vergoten, G., & Bailly, C. (2023). Interaction of panduratin A and derivatives with the SARS-CoV-2 main protease (mpro): a molecular docking study. Journal of biomolecular structure & dynamics, 41(14), 6834–6844.
WHO. (2021). Coronavirus (Thailand). Retrieved September 23, 2023, from https://www.who.int/
thailand/health-topics/coronavirus.
Witkamp, R. F., & Van Norren, K. (2018). Let thy food be thy medicine…. when possible. European
Journal of Pharmacology, 836, 102-114.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2024 โรงเรียนการเรือนสวนดุสิต
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์ต้นฉบับที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวัฒนธรรมอาหารไทย ถือเป็นกรรมสิทธิ์ของโรงเรียนการเรือน มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ห้ามผู้ใดนำข้อความทั้งหมดหรือบางส่วนไปพิมพ์ซ้ำ เว้นแต่จะได้รับอนุญาตอย่างเป็นลายลักษณ์อักษรจากโรงเรียนการเรือน มหาวิทยาลัยสวนดุสิต นอกจากนี้ เนื้อหาที่ปรากฎในบทความเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียน ทั้งนี้ไม่รวมความผิดพลาดอันเกิดจากเทคนิคการพิมพ์
