สังคหวัตถุ 4 กับการสร้างสังคมประชาธิปไตยที่เข้มแข็ง

ผู้แต่ง

  • จำนง วงศ์คง มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • พระมหาอานนท์ อคฺคปญฺโญ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

สังคหวัตถุ 4, การสร้างสังคม, ประชาธิปไตย

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งศึกษาและวิเคราะห์ศักยภาพหลักสังคหวัตถุ 4 ในการเสริมสร้างความเข้มแข็งของสังคมประชาธิปไตย โดยชี้ให้เห็นว่า การพัฒนาประชาธิปไตยในประเทศกำลังพัฒนาเป็นสิ่งสำคัญในการสร้างสังคมที่ยุติธรรมและเท่าเทียม ซึ่งระบอบประชาธิปไตยให้ความสำคัญกับสิทธิเสรีภาพและการมีส่วนร่วมของประชาชน การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมอย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะสังคหวัตถุ 4 อันประกอบด้วย ทาน (การให้) ปิยวาจา (การพูดจาไพเราะ) อัตถจริยา (การทำประโยชน์) และสมานัตตตา (การวางตนเสมอต้นเสมอปลาย) เมื่อนำสังคหวัตถุ 4 มาประยุกต์ใช้กับการสร้างสังคมประชาธิปไตย พบว่าหลักการเหล่านี้ช่วยเสริมสร้างการมีส่วนร่วมของประชาชน ความเท่าเทียม และการเคารพในศักดิ์ศรีของมนุษย์ ทาน ส่งเสริมการลดความเหลื่อมล้ำ ปิยวาจา ส่งเสริมการสื่อสารอย่างสร้างสรรค์ อัตถจริยา ส่งเสริมการเสียสละเพื่อประโยชน์ส่วนรวม และสมานัตตตา สนับสนุนความเสมอภาคในทุกระดับ หลักธรรมเหล่านี้จึงมีบทบาทสำคัญในการเสริมสร้างระบอบประชาธิปไตยที่มั่นคง ยั่งยืน และสันติสุขอย่างแท้จริง

เอกสารอ้างอิง

กรวิชญ์ บุญมี. (2567). การใช้หลักพุทธธรรมเพื่อการพัฒนาประชาธิปไตยในสังคมไทย. วารสารพุทธสังคมวิทยาปริทรรศน์, 7(9), 76-85.

บุญสิริ ชวลิตธำรง. ธรรมโอสถ. กรุงเทพฯ: อมรินทร์การพิมพ์.

พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต). (2549). ประชาธิปไตยที่แท้กับการเมืองแบบไทย (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: มูลนิธิพุทธธรรม.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต). (2550). ธรรมนูญชีวิต (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.

_____. (2555). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 13). กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย.

_____. (2561). พจนานุกรมพุทศาสตร์ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พุทธทาสภิกขุ. (2525). พุทธศาสนากับคนรุ่นใหม่และสังคมไทยในอนาคต. กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ.

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2543). ธรรมะกับประชาธิปไตย (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: สถาบันบันลือธรรม.

สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาศน์ วาสโน). (2528). สังคหวัตถุ 4. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ มหามกุฎราชวิทยาลัย.

สมบัติ ธำรงธัญวงศ์. (254). การเมือง : แนวคิดและการพัฒนา. กรุงเทพฯ: เสมาธรรม.

สุมาลี บุญเรือง และสุรพล สุยะพรหม. (2566). การบูรณาการหลักพุทธธรรมเพื่อส่งเสริมความนิยมทางการเมืองของประชาชนที่มีต่อนักการเมืองในจังหวัดบุรีรัมย์. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 6(3), 99-112.

อนันต์ คติยะจันทร์ และคณะ. (2567). การพัฒนาประชาธิปไตยในประเทศกําลังพัฒนา : กรณีศึกษาประเทศไทย. วารสารส่งเสริมและพัฒนาวิชาการสมัยใหม่, 2(5), 63-75.

Carlton, C. R. (1975). Introduction to political science. New York: McGraw-Hill.

Lindsay, A. D. (1951). The Essentialsof Democracy (2nd ed.). Oxford. United Kingdom: Oxford University Press.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-08-19

รูปแบบการอ้างอิง

วงศ์คง จ., & อคฺคปญฺโญ พ. (2025). สังคหวัตถุ 4 กับการสร้างสังคมประชาธิปไตยที่เข้มแข็ง. วารสารสหวิทยาการนวัตกรรมปริทรรศน์, 8(4), 365–378. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/jidir/article/view/279982