การมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อการอนุรักษ์น้ำคลองท่าแพ

บทคัดย่อ

การมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อการอนุรักษ์น้ำคลองท่าแพ อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นการวิจัยเพื่อสำรวจความคิดเห็นของชุมชน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ค้นหาข้อคิดเห็น การวิเคราะห์ปัญหา และข้อเสนอแนะในการอนุรักษ์น้ำคลองท่าแพ และ (2) การถ่ายทอดองค์ความรู้จากโครงการวิจัยที่เกี่ยวข้องกับคลองท่าแพ โดยประเมินผลและวิเคราะห์ผลการรับรู้และการนำผลการรับความรู้ก่อนและหลังการถ่ายทอด รวมทั้งการนำผลการรับรู้ไปปฏิบัติและทำกิจกรรมเพื่อการอนุรักษ์น้ำในลำคลองท่าแพ การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่า t-test และการวิเคราะห์เนื้อหาจากผลการทำกิจกรรม ระยะเวลาดำเนินโครงการ ระหว่างวันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2554–14 กันยายน 2555

ผลการวิจัยพบว่า ผู้แทนชุมชน ผู้แทนส่วนราชการ และผู้แทนเยาวชน มีข้อคิดเห็นและข้อเสนอต่อการอนุรักษ์น้ำคลองท่าแพ ดังนี้ ชุมชนควรมีหน้าที่ดูแลและช่วยกันอนุรักษ์น้ำในลำคลองท่าแพโดยการปลูกต้นไม้บริเวณริมคลอง ควบคุมการรุกล้ำพื้นที่ลำคลอง อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมบริเวณคลองท่าแพ การสร้างเครือข่ายอนุรักษ์คลองท่าแพ สร้างจิตสำนึกและความสามัคคีให้ประชาชนในชุมชนร่วมกันอนุรักษ์น้ำคลองท่าแพโดยการไม่ทิ้งของเสียลงลำคลอง ควรให้ความรู้ในการฟื้นฟูป่าต้นน้ำของลำคลองท่าแพ ส่งเสริมให้มีส่วนร่วมมือระหว่างหน่วยงานราชการและประชาชนริมคลองอย่างต่อเนื่อง ผลการถ่ายทอดองค์ความรู้จากโครงการวิจัยการศึกษานิเวศวิทยาคลองท่าแพ การศึกษาชีววิทยาบางประการของปลาพื้นถิ่นคลองท่าแพ และการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อการอนุรักษ์นิเวศวิทยาคลองท่าแพ จากผลการวัดผลระดับความรู้ความเข้าใจด้านการศึกษานิเวศวิทยาคลองท่าแพ การศึกษาชีววิทยาบางประการของปลาพื้นถิ่นคลองท่าแพ และการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อการอนุรักษ์นิเวศวิทยาคลองท่าแพของผู้แทนชุมชนที่เป็นเครือข่ายในการอนุรักษ์น้ำคลองท่าแพ พบว่า ผู้แทนชุมชนที่เข้าร่วมโครงการมีความรู้ความเข้าใจการอนุรักษ์น้ำในลำคลองท่าแพก่อนการฝึกอบรมในทุกประเด็นของการเข้าร่วมโครงการในครั้งนี้เปรียบเทียบกับหลังการฝึกอบรมแล้ว ผู้แทนชุมชนมีความรู้ความเข้าใจในระดับมาก มีผลแตกต่างกันทางสถิติอย่างมีนัยสำคัญยิ่ง .01 ผลการรับรู้โดยภาพรวมด้านระบบนิเวศวิทยาของคลองท่าแพ ก่อนและหลังการฝึกอบรมมีผลแตกต่างกันทางสถิติอย่างมีนัยสำคัญ .05 ผลการรับรู้โดยภาพรวมด้านชีววิทยาบางประการของปลาพื้นถิ่นคลองท่าแพ ก่อนและหลังการฝึกอบรมมีผลแตกต่างกันทางสถิติอย่างมีนัยสำคัญ .05 และผลการรับรู้โดยภาพรวมด้านการสำรวจการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อการอนุรักษ์ระบบนิเวศวิทยาของคลองท่าแพ ก่อนและหลังการฝึกอบรมมีผลแตกต่างกันทางสถิติอย่างมีนัยสำคัญยิ่ง .01