บทบาทของรัฐกับปัญหาระบบการศึกษาของไทย: การตอกย้ำโอกาสที่ถูกจำกัด - ปมความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาของเด็กนอกระบบในการศึกษาต่อมหาวิทยาลัย

บทคัดย่อ

ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาของเด็กนอกระบบในการศึกษาต่อมหา วิทยาลัยเป็นปัญหาซับซ้อนที่มีเหตุปัจจัยเกี่ยวเนื่องหลากหลาย และ สร้างผลกระทบต่อเศรษฐกิจและสังคมในหลายมิติ เป็นผลมาจาก โครงสร้างและกระบวนการทางการเมือง เป็นความไม่เท่าเทียมใน โอกาสการเข้าถึง การต่อรอง และการจัดสรรทรัพยากรต่าง ๆ ในสังคม ตอกย้ำความไม่เป็นธรรม “รัฐ” เป็นสถาบันสำคัญประกอบด้วยผู้มีนาจตัดสินใจ มีหน้าที่ในการกำหนดนโยบาย จัดสรรทรัพยากรอย่างทั่วถึง และเป็นธรรม จากการศึกษา พบว่า เด็กนอกระบบการศึกษาไม่สามารถ เข้าถึงโอกาสในการศึกษาระดับมหาวิทยาลัยของรัฐ ด้วยเงื่อนไขอัน เป็นข้อจำกัด ได้แก่ 1) ความทับซ้อนกันของปัญหาความเหลื่อมล้ำทาง เศรษฐกิจและสังคมของประเทศ เป็นอุปสรรคต่อการศึกษาใน มหาวิทยาลัยของรัฐ 2) การศึกษาในมหาวิทยาลัยของรัฐไม่เอื้ออำนวย ต่อเด็กนอกระบบที่ยากจนและอยู่ในพื้นที่ห่างไกล 3) มหาวิทยาลัยของ รัฐไม่ตอบโจทย์ปัญหาเด็กนอกระบบ ที่ส่วนใหญ่ต้องประกอบอาชีพใน ลักษณะเรียนไปด้วยทำงานไปด้วยได้ และ 4) เด็กนอกระบบมักมีแนว โน้มไม่ศึกษาต่อ และใช้เวลาเพื่อกิจกรรมด้านอื่นที่จำเป็นต่อการดำรง ชีพมากกว่า ทำให้เด็กนอกระบบต้องเผชิญกับปัญหาเพียงลำพัง และ สร้างโอกาสทางการศึกษาด้วยตนเองอย่างไม่มีทางเลือก ซึ่งมีความ เสี่ยงต่อการได้รับการศึกษาที่ไม่มีคุณภาพ ขาดทักษะความรู้ที่จำเป็น  ส่งผลเสียหายอย่างยิ่งต่อการพัฒนาศักยภาพทุนมนุษย์ของประเทศใน อนาคต รัฐจึงต้องส่งเสริม สนับสนุน เข้าถึงเงื่อนไขที่ตอบสนองความ ต้องการของเด็กนอกระบบมากขึ้น สร้างโอกาสให้ทั่วถึงและเท่าเทียม กันอย่างแท้จริง