บ้านเวียงเชียงใหม่: บ้านและการสร้างความเป็นถิ่นฐานในเมืองเชียงใหม่

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้มุ่งศึกษาทำความเข้าใจในกระบวนการของการสร้างบ้านและการใช้ชีวิตของ “คนเมือง” ที่โยกย้ายถิ่นฐานเข้ามาอาศัยอยู่ในหมู่บ้านจัดสรรในเมืองเชียงใหม่ โดยการศึกษาได้มุ่งเน้นให้ความสำคัญถึงการต่อเติม ดัดแปลง และตกแต่งพื้นที่บ้านของผู้อยู่อาศัยซึ่งหมายรวมไปถึงมิติทางสังคมต่างๆ เช่น การทำบุญขึ้นบ้านใหม่และพิธีกรรมอื่นๆ กระบวนการเหล่านี้นำไปสู่การทำาให้บ้านหลังใหม่กลายเป็น “บ้าน” ตามที่ผู้อยู่อาศัยเลือกที่จะให้ความหมาย ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่ากระบวนการทั้งหมดไม่ได้เป็นแบบแผนเดียวกัน แต่กลับสะท้อนให้เห็นถึงความแตกต่างหลากหลายตามภูมิหลังของแต่ละครอบครัวทั้งวิถีชีวิตและการทำกิจกรรมร่วมกัน มากไปกว่านั้น การปรับเปลี่ยนตัวบ้าน (ทางกายภาพ) ให้กลายเป็น “บ้าน” (เชิงสังคม) ที่มีความหมายส่งผลให้บ้านกลายเป็นพื้นที่ทางสังคมที่ผลิตซ้ำอุดมการณ์ทางสังคมโดยเฉพาะอุดมการณ์ถือชายเป็นใหญ่และระบบอาวุโสที่แฝงตัวอยู่ในระบบครอบครัวภายใต้การจัดการพื้นที่บ้าน บทความชิ้นนี้ยังให้ความสำคัญกับการสร้างความเป็นถิ่นฐานผ่านการสร้างความสัมพันธ์หรือการทำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกับเพื่อนบ้านและชุมชนเพื่อสร้างความรู้สึกถึงการเป็นคนในชุมชนร่วมกันในหมู่บ้านจัดสรรโดยที่การสร้างความเป็นถิ่นฐานมักปฏิบัติการผ่านการทำกิจกรรมทางสังคมร่วมกัน