ยุทธศาสตร์ของชาวบ้านในการพัฒนาเกษตรกรรมและการใช้ที่ดิน: กรณีศึกษาบ้านศรีเตี้ย อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน

บทคัดย่อ

บทความนี้นำเสนองานศึกษาเกี่ยวกับยุทธศาสตร์ของชาวบ้านท่ามกลางบริบทการพัฒนาและความเปลี่ยนแปลงในภาคเกษตรกรรมพื้นที่บ้านศรีเตี้ย อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูนเป็นกรณีศึกษา จากการศึกษาพบว่าการขยายตัวของพื้นที่สวนลำไยเข้ามาในที่นาได้ก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในภาคเกษตรกรรม เนื่องจากว่าลำไย เป็นไม้ผลยืนต้นที่มีอายุการเก็บเกี่ยวยาวนาน (15-20 ปี) โดยมีเงื่อนไขการผลิตขึ้นอยู่กับการจัดการน้ำ การขยายการใช้ที่ดินและเครือข่ายการค้าเป็นสำคัญ การเปลี่ยนแปลงนี้แตกต่างไปจากระบบการผลิตในที่นาที่ให้ความสำคัญต่อการจัดการแรงงานในครัวเรือน การเปลี่ยนแปลงในระบบการผลิตดังกล่าว นำมาสู่การทำความเข้าใจต่อการศึกษาชาวบ้านในภาคเกษตรกรรมที่เข้าสู่ระบบเศรษฐกิจแบบใหม่ที่มีรูปแบบความสัมพันธ์ของปัจจัยการถือครองที่ดินกับแหล่งรายได้เปลี่ยนแปลงไป แต่กลับให้ความสำคัญในเรื่องของการจัดการแรงงานภายในครัวเรือนเป็นสำคัญและมีความหลากหลายในการแสวงหารายได้เพื่อเป็นหลักประกันในการดำรงชีพทั้งภายในและภายนอกภาคเกษตรกรรม เช่น แรงงานรับจ้างรายวัน พ่อค้าคนกลาง แรงงานในนิคมอุตสาหกรรมลำพูน เป็นต้น