พฤติกรรมการท่องเที่ยวของผู้สูงอายุ: กรณีศึกษาในเขตเทศบาลนครขอนแก่น

บทคัดย่อ

          งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการท่องเที่ยวและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อค่าใช้จ่ายในการท่องเที่ยวของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลนครขอนแก่น ซึ่งเป็นกลุ่มตัวอย่างหนึ่งของผู้สูงอายุในเขตเมือง ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุส่วนใหญ่มีค่าเฉลี่ยอายุ 65 ปี มีค่าเฉลี่ยรายได้เท่ากับ 20,968.30 บาทต่อเดือน และค่าใช้จ่ายในการเดินทางท่องเที่ยวของผู้สูงอายุในรอบ 1 ปีที่ผ่านมานั้น มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 10,208.10 บาท จำนวนครั้งในการเดินท่องเที่ยวมีค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 2 ครั้ง ผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักเดินทางท่องเที่ยวไปยังแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์และเดินทางในช่วงฤดูหนาว ซึ่งมีความแตกต่างจากผลการศึกษาอื่นที่ผ่านมา สำหรับผลการศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อค่าใช้จ่ายในการเดินทางท่องเที่ยวของผู้สูงอายุโดยใช้การวิเคราะห์การถดถอยแบบพหุคูณ (Multiple regression analysis) ด้วยวิธีกำลังสองน้อยที่สุด (Ordinary Least Square) พบว่า  จำนวนครั้งในการเดินทางท่องเที่ยว ระยะเวลาที่ใช้ในการท่องเที่ยวในแต่ละครั้ง และรูปแบบของการเดินทาง เป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อค่าใช้จ่ายในการเดินทางท่องเที่ยวของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลนครขอนแก่นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ยกเว้นปัจจัยทางด้านเพศ อายุและรายได้ ซึ่งไม่สอดคล้องกับผลการศึกษาของ Jang and Ham (2009) และ Kuo and Lu (2013) ที่พบว่า อายุและรายได้มีอิทธิพลต่อค่าใช้จ่ายในการท่องเที่ยวของผู้สูงอายุและ Nimhiranwong (2001) ที่พบว่าเพศและรายได้มีความสัมพันธ์กับค่าใช้จ่ายในการเดินทางท่องเที่ยว ทั้งนี้ อันเนื่องมาจากความแตกต่างทางเศรษฐกิจและสังคมของกลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุที่ศึกษา ดังนั้น การกำหนดกลยุทธ์การท่องเที่ยวสำหรับผู้สูงอายุ ควรมุ่งเน้นการตลาดแบบเฉพาะกลุ่ม (Niche marketing) เพื่อให้สามารถตอบสนองความต้องการที่แท้จริงของผู้สูงอายุแต่ละกลุ่มได้ ซึ่งข้อมูลนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้วางแผนนโยบายและผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมท่องเที่ยวต่อไป