การจัดองค์กรพรรคภายใต้การนำของทักษิณ ชินวัตร : ศึกษากรณีพรรคไทยรักไทย พรรคพลังประชาชน และพรรคเพื่อไทย

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาการจัดองค์กรและการตัดสินใจภายในพรรคการเมืองภายใต้การนำของ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ว่ามีความเป็นประชาธิปไตยภายในพรรคหรือไม่ จากนั้นนำทฤษฎีต่าง ๆ มาวิเคราะห์ และใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการศึกษาพบว่าการคัดสรรผู้สมัครมีกระบวนการคัดสรรผ่านคณะกรรมการคัดสรรระดับจังหวัดและระดับภาค จากนั้นส่งต่อให้คณะกรรมการบริหารพรรคตัดสิน ซึ่งจะเห็นด้วยหรือไม่ก็ได้ แต่หากในขั้นตอนนั้นเกิดปัญหาการตัดสินของ พ.ต.ท.ทักษิณถือเป็นที่สิ้นสุด การเลือกนายสมชาย วงศ์สวัสดิ์เป็นนายกฯพบว่าเป็นมติของพรรคพลังประชาชน มุ้งต่าง ๆ ภายในพรรคเห็นไม่ตรงกัน โดยเฉพาะกลุ่มเพื่อนเนวิน สุดท้ายทักษิณและสมชายต้องมอบโควต้ารัฐมนตรีเพิ่มให้กลุ่มนี้เรื่องจึงยุติ การเสนอร่างพ.ร.บ.นิรโทษกรรมฉบับของนายวรชัย เหมะพบว่าพรรคมีมติเลือกร่างฉบับนี้เพราะมีความเป็นไปได้มากที่สุด แต่กลับเปลี่ยนเนื้อหาให้ครอบคลุมทุกฝ่าย ซึ่งคณะกรรมการยุทธศาสตร์และนักกฎหมายของพรรคเป็นผู้ตัดสินใจ โดยสรุปแล้วพรรคทั้ง 3 มีการจัดองค์กรแบบพรรคชนชั้นนำหรือบริษัทและแบบผู้นำครอบงำพรรค ชัยชนะของพรรคนั้นไม่ได้ขึ้นอยู่กับการจัดองค์กรให้เป็นประชาธิปไตย แต่เพราะการเลือกทรัพยากรบุคคลที่มีความเชี่ยวชาญและมืออาชีพ เพื่อให้ความสำคัญกับการเลือกตั้งและผลประโยชน์ของพรรคมากกว่าปัจจัยอื่น ๆ ที่เป็นประชาธิปไตย