ต้นทุนและผลตอบแทนการปลูกข้าวของเกษตรกรจังหวัดลพบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาต้นทุนและผลตอบแทนในการปลูกข้าวของเกษตรกรจังหวัดลพบุรี กลุ่มตัวอย่าง คือ เกษตรกรผู้ปลูกข้าวในจังหวัดลพบุรี 380 ครัวเรือน โดยสุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงจากอำเภอเมือง อำเภอโคกสำโรง อำเภอบ้านหมี่และอำเภอท่าวุ้ง อำเภอละ 95 ครัวเรือน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เนื้อหา หลังจากนั้นจึงนำต้นทุนมาวิเคราะห์โครงสร้างด้วยวิธีการย่อส่วนแนวดิ่ง วิเคราะห์อัตราผลตอบแทนต่อยอดขาย และอัตราผลตอบแทนต่อต้นทุน ผลการวิจัยพบว่า ต้นทุนการปลูกข้าวต่อไร่ของเกษตรกรในจังหวัดลพบุรีมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 5,720.66 บาท ในกรณีที่เกษตรเช่าพื้นที่ทำนา และ 4,689.29 บาท ในกรณีที่ดินเป็นของตนเอง เมื่อพิจารณาองค์ประกอบต้นทุนพบว่า กลุ่มวัสดุมีค่าเฉลี่ยสูงสุด คือ 2,203.46 บาท หรือร้อยละ 38.52 รองลงมา คือ กลุ่มค่าใช้จ่ายอื่น ๆ มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 2,065.53 บาท หรือร้อยละ 36.10 สุดท้ายเป็นกลุ่มค่าแรงงานมีค่าเฉลี่ย คือ 1,451.67 บาท หรือร้อยละ 25.38 เมื่อพิจารณาผลตอบแทนในการปลูกข้าว พบว่า ผลผลิตข้าวเปลือกมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 0.83 เกวียนต่อไร่ ราคาขายเฉลี่ย 8,182.28 บาทต่อเกวียน ซึ่งคิดเป็นเงิน 6,770.96 บาทต่อไร่ คำนวณกำไรสุทธิเฉลี่ย 1,050.30 บาทต่อไร่ และพบว่าอัตราผลตอบแทนต่อยอดขายเฉลี่ย เท่ากับ ร้อยละ 15.51 และอัตราผลตอบแทนต่อต้นทุนเฉลี่ย เท่ากับ ร้อยละ 18.36