สิทธิชุมชนในการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ : กรณีศึกษาชุมชนบางใบไม้ ตำบลบางใบไม้ อำเภอเมือง จังหวัดสุราษฎร์ธานี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาถึงแนวทางของสิทธิชุมชนในการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ รวมถึงหามาตรการทางกฎหมายที่รองรับสิทธิชุมชนในการบริหารจัดการและใช้ประโยชน์จากการท่องเที่ยวอย่างสมดุลและยั่งยืน โดยศึกษากรณีชุมชนบางใบไม้ อำเภอเมือง จังหวัดสุราษฎร์ธานี

เมื่อทำการศึกษาพบว่า การบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวในชุมชนบางใบไม้อยู่ในอำนาจองค์การบริหารส่วนตำบลบางใบไม้ ในการบริหารจัดการและการใช้ประโยชน์ โดยมีการสนับสนุนให้ประชาชนหรือชุมชนมีส่วนร่วมด้วย การมีส่วนร่วมของชุมชนถือเป็นปฏิบัติการทางสังคมที่ทำให้เห็นถึงศักยภาพของชุมชน โดยมีการจัดตั้งกลุ่มการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ตำบลบางใบไม้ ซึ่งการจัดตั้งกลุ่มดังกล่าวเป็นความร่วมมือของประชาชน ในชุมชน ความสามารถในการสร้างและขยายเครือข่ายภายนอกชุมชนในการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยว แต่ยังเห็นถึงข้อจำกัดในการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวโดยชุมชน เนื่องจากชุมชนไม่มีสถานะทางกฎหมายและไม่มีการตรากฎหมาย (ลำดับรอง) ที่บัญญัติรับรองหรือคุ้มครองสิทธิชุมชนเอาไว้

ข้อเสนอแนะในการใช้สิทธิชุมชน คือ การทำข้อตกลงร่วมกันระหว่างชุมชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยร่วมกันจัดทำข้อบัญญัติท้องถิ่นว่าด้วยการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยว และแก้ไขปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้องเพื่อให้ชุมชนสามารถใช้สิทธิในการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวได้อย่างเหมาะสม รวมถึงหน่วยงานต้องออกแบบกลไกรองรับการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศในรูปแบบของการบริหารจัดการร่วมด้วย เพราะสิทธิชุมชนจะเป็นทางออกให้กับสังคม หากรัฐให้ความสำคัญและให้อำนาจกับสิทธิชุมชนอย่างจริงจังก็จะทำให้ชุมชนสามารถบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศได้อย่างเป็นธรรมและยั่งยืนอีกด้วย