สิทธิของคนพิการในการรับราชการในตำแหน่งผู้พิพากษา

บทคัดย่อ

บทความวิชาการฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาโอกาสของคนพิการในการเข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐานในการประกอบอาชีพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเข้ารับราชการในตำแหน่งผู้พิพากษา โดยมุ่งพิจารณาที่คุณสมบัติของผู้สมัครตามมาตรา 26 (11) แห่งพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม พ.ศ. 2543 เป็นสำคัญซึ่งบทความนี้จะได้วิเคราะห์กฎหมายดังกล่าวว่า สอดคล้องกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 หรือไม่ และสอดคล้องกับกฎหมายระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชนซึ่งประเทศไทยเป็นภาคีอยู่หรือไม่ ตลอดจนศึกษาเปรียบเทียบกับแนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ ทั้งนี้ เพื่อการพัฒนากฎหมายไทยให้คุ้มครองคนพิการให้เข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐานได้อย่างเสมอภาค

ผลการศึกษาพบว่า ในประเทศไทยเคยมีคนพิการสมัครเข้ารับการทดสอบเพื่อรับราชการในตำแหน่งผู้ช่วยผู้พิพากษามาแล้วหลายครั้ง แต่ก็ถูกปฏิเสธมิให้เข้ารับการทดสอบความรู้ ด้วยเหตุผลว่า ขาดคุณสมบัติด้านร่างกายตามพระราชบัญญัติดังกล่าวตลอดมา แม้ว่าประเทศไทยจะเป็นภาคีในกฎหมายระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้องและ        มีคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญในประเด็นดังกล่าวแล้วก็ตาม

ผู้เขียนมีข้อเสนอแนะว่า พระราชบัญญัติฉบับดังกล่าวควรต้องมีการแก้ไขคุณสมบัติของผู้เข้ารับการทดสอบความรู้เพื่อบรรจุเป็นผู้พิพากษา โดยกำหนดห้ามมิให้มีการพิจารณาเฉพาะคุณสมบัติทางร่างกายแต่เพียงอย่างเดียว แต่ต้องพิจารณาประกอบกับการจัดมาตรการช่วยเหลือตามความเหมาะสมแล้วด้วย ทั้งนี้ เพื่อให้สอดคล้องกับกฎหมายระหว่างประเทศที่ประเทศไทยเป็นภาคีและสอดคล้องกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560