กลยุทธ์และรูปแบบการพัฒนาการท่องเที่ยวฟ้ามืดข้ามพรมแดน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
แนวคิดเรื่องการท่องเที่ยวฟ้ามืดเริ่มเป็นที่รู้จักในประเทศไทยตั้งแต่ พ.ศ. 2563 โดยเป็นการอนุรักษ์พื้นที่ ๆ มีค่าความสว่างท้องฟ้าตอนกลางคืนให้มียังคงมืดพอที่จะสังเกตเห็นทางช้างเผือกได้ แนวคิดนี้สามารถเป็นส่วนหนึ่งในการพัฒนาการเศรษฐกิจฐานรากอย่างยั่งยืนด้วยงบประมาณที่ประหยัด เนื่องจากพื้นที่ชนบทที่ห่างไกลความเจริญมักเป็นบริเวณที่ไฟฟ้าเข้าไม่ถึง ดังนั้นเราสามารถพลิกจุดอ่อนนี้ให้เป็นจุดแข็งในการพัฒนาให้เป็นแห่งท่องเที่ยวเชิงดาราศาสตร์ได้ และเนื่องจากจังหวัดเชียงรายเป็นจังหวัดแรกของประเทศไทยที่มีการสร้างแผนที่ฟ้ามืดครอบคลุ่มทั่วทั้งจังหวัดแล้ว แต่ยังไม่ปรากฎการณ์ว่ามีพื้นที่ใดได้รับการขึ้นทะเบียนเขตอนุรักษ์ฟ้ามืดโดยสถาบันวิจัยดาราศาสตร์ หรือโดยสมาคมฟ้ามืดสากล ทำให้ผู้วิจัยริเริ่มที่จะกำหนดพื้นที่ของ ฮ่อมลมจอย ตำบลธารทอง อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย เป็นพื้นที่กรณีศึกษาเพื่อเป็นต้นแบบรูปแบบการท่องเที่ยวฟ้ามืด โดยมีจุดประสงค์ 3 ข้อ ได้แก่ 1.) เพื่อสร้างกลยุทธ์การพัฒนาชุมชนสู่แหล่งท่องเที่ยวฟ้ามืด 2.) เพื่อพัฒนารูปแบบการท่องเที่ยวฟ้ามืด และ 3.) เพื่อวิเคราะห์ผลตอบแทนทางสังคมที่ได้จากรูปแบบการท่องเที่ยวฟ้ามืด ให้เห็นเชิงรูปธรรม ทั้งนี้ ผู้วิจัยให้ข้อสังเกตว่ารูปแบบการท่องเที่ยวฟ้ามืดที่ฮ่อมลมจอยนี้สามารถต่อยอดเป็นการท่องเที่ยวฟ้ามืดข้ามพรมแดนได้ โดยยืดหลักการที่จังหวัดชายแดนของประเทศในเขตลุ่มแม่น้ำโขงย่อมมีลักษณะร่วมเดียวกัน นั่นคือ มี “โอกาสสูง” ในการพัฒนาเหล่งท่องเที่ยวฟ้ามืดทั้งเชิงธุรกิจ เชิงการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม และเชิงการตระหนักด้านสิ่งแวดล้อม และมี “จุดอ่อน” เดียวกัน คือการขาดโครงสร้างพื้นฐานทั้งด้านเครื่องมือและกำลังคน ดังนั้น จากหลักการประวิเคราะห์จุดแข็งจุดอ่อนดังกล่าว ทำให้ทราบว่าการแก้ปัญหาความมุ่งเน้นที่การพัฒนาบุคคลากรให้มีความรู้ความสามารถในด้านนี้ จากการวิเคราะห์ผลตอบแทนทางสังคม พบว่าอัตราส่วนผลประโยชน์ต่อต้นทุนอยู่ที่ 1.56 และมีอัตราผลตอบแทนอยู่ที่ร้อยละ 44 ซึ่งเป็นการลงทุนที่คุ้มค้าเป็นอย่างมากกับชุมชน ดังนั้น ผู้วิจัยจึงพบว่าการท่องเที่ยวฟ้ามืด ไม่เพียงเป็นทางแก้ของปัญหาเศรษฐกิจฐานรากด้วยการพัฒนาอย่างยั่งยืนวิธีหนึ่ง
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
รายละเอียดของลิขสิทธ์
เอกสารอ้างอิง
Bogard, P. (2013). The End of Night: Searching for Natural Darkness in an Age of Artificial Light. Boston: Little Brown and Company.
Bennie, J., Davies, T. W., Cruse, D., & Gaston, K. J. (2016). “Ecological effects of artificial light at night on wild plants”. Journal of Ecology. 104(3): 611-620.
Buckley, R. (2019). Environmental impacts of tourism on the Galapagos Islands. In Handbook of Research on Environmental Policies for Sustainable Growth and Development. Hershey: IGI Global.
Changruenngam, T. Deetha, D, Sukkai, C., Youyuenyong, P., Sarotsakulchai, N. & Surina, F. (2023) “The first dark sky map of Chiang Rai: three decades of change affecting Astro-tourism”, Journal of Physics Conference Series. 2653. 012027
Cinzano, P., Falchi, P. F. & Elvidge, C. D. (2001). “The first World Atlas of the artificial night sky brightness”. Monthly Notices of Royal Astronomical Society. 328: 689-707.
Coles, T. (2016). “Astro-tourism: Opportunities and challenges for rural destinations”. Tourism Management Perspectives. 19: 1-11.
DaMatta, F. M. & Ramalho, J. D. V. (2006). “Impacts of drought and temperature stress on coffee physiology and production: a review”. Brazil Journal of Plant Physiology. 18(1): 55-81.
Dolnicar, S., & Leisch, F. (2008). Selective marketing for environmentally sustainable tourism—Tourist perceptions of a national park's Dark Sky Park initiative. Journal of Travel Research. 47(1), 140-151.
Dredge, D. (2010). “Tourism in the city: Towards an integrated approach for city tourism research”. Tourism Review International. 14(3): 179-192.
Duriscoe, D. M., et al. (2018). “A simplified model of all-sky artificial sky glow derived from VIIRS Day/Night band data”. Journal of Quantitative Spectroscopy and Radiative Transfer. 214: 133-145.
Elvidge, C. D., et al. (2017). “VIIRS night-time lights”. International Journal of Remote Sensing. 38 (21): 5860-5879.
Falchi, P. F., et al. (2016). “The new world atlas of artificial night sky brightness” Science Advance. 2 e1600377
Gallaway, T., et al. (2010). “The economics of global light pollution”. Ecological Economics. 69(3): 658-665.
Gaston, K. J., et al. (2013). “The ecological impacts of nighttime light pollution: a mechanistic appraisal”. Biological Reviews of the Cambridge Philosophical Society. 88(4): 912-27.
HÖlker, F., et al. (2010). “Light pollution as a biodiversity threat”. Trends of Ecology Evolution. 25: 681-2.
International Dark Sky Association. (2007, April 19). IDA approves Utah’s Natural Bridges National Monument to become First International Dark Sky Park. [Press release] https://web.archive.org/web/20081115023700/http://data.nextrionet.com/site/idsa/PR_Natural_Bridges_2007.pdf
Kulasin, B. et al.. (2022). “Using a thermal infrared camera to assess temperature canopy of robusta coffee trees in shade and full sun conditions”. Khon Kaen Agriculture Journal. 50(1): 224-231.
Longcore, T. & Rich, C. (2004). “Ecological Light Pollution”. Frontier Ecology and Environment. 2 (4): 191-198.
Mekdee, K., Watcharajit, S., & Khuntiwattanakul, S. (2021). “The Strategies of Sustainable Destination Development in Phranakhon Si Ayutthaya Province”. Journal of Educational Review Faculty of Education in MCU. 8(2): 281-300.
Naksanee, T., Sangkhae, R. & Phithuk, A. (2022). “Social Return on Investment from Community Enterprise Business to Promote Sports Tourism in the Organization of Chom Bueng Marathon: A Case Study of Uyenpensook Thai-Mon Folkway Learning Center” Journal of Lawasri. 6(1): 88-105.
National Astronomical Research Institute of Thailand (NARIT). (7 December 2020). TTT signed an MOU with NARIT to promote astronomical tourism. [Press release] https://darksky.narit.or.th/news/stargazing-travel/#.
National Astronomical Research Institute of Thailand (NARIT). (20 July 2023). NARIT points out 18 tourism destinations for certified dark sky sites in Thailand. [Press release] https://darksky.narit.or.th/.
Sharpley, R. & Stone, P. R. (2009). The Darker Side of Travel: The Theory and Practice of Dark Tourism. Bristol: Channel View Publications.
Small, C. & Elvidge, C. D. (2011). “Mapping decadal change in anthropogenic night light”. Procedia Environmental Science. 7: 353-358
Stevens, R. G., et al. (2014). “Breast cancer and circadian disruption from electric lighting in the modern world” CA: A Cancer Journal for Clinicians. 64 (3): 207-218.
Yong, Z, et al. (2022). “Integrating DMSP-OLS and NPP-VIIRS nighttime light data to evaluate poverty in southwestern China”. Remote Sensing. 14: 600-619.
Ariyawong, P. (2021). “The Social Return of Investment (SROI) Evaluation for Sustainable Development of Loom Weaving of Western Lai Hin, Koh Kha District, Lampang”. Journal of Public Administration and Politics. 10(2): 147-166.
Kumlangphae, W. (2020). “Setting up a Strategic to Enhance Competitiveness for Thai OTOP Products”. Western University Research Journal of Humanities and Social Science. 6(1): 146-154.
Putchakan, S., Panthong, K. & Ruengthip, P. (2023). “A Development of Sustainable Tourism of Sub-district Administrative Organization Based on Civil State Principle: Grounded Theory”. Journal of Roi Kaensarn Academi. 8 (6): 426-443.
