ปากพนัง: เมืองท่าสำคัญครั้งอดีตของไทย

บทคัดย่อ

ปากพนัง: เมืองท่าสำคัญครั้งอดีตของไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์ เพื่อถอดองค์ความรู้ประวัติศาสตร์ อดีตเมืองท่าปากพนัง และเพื่อวิเคราะห์สภาพการณ์การท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์เมืองปากพนัง  โดยมีระเบียบวิธีวิจัยที่ประกอบไปด้วยกระบวนการต่างๆ ดังนี้ เน้นการเก็บข้อมูลจากเอกสาร หลักฐานร่อยรอยในอดีต และข้อมูลภาคสนาม ด้วยการการสังเกตสถานที่จริง สัมภาษณ์ลึกและสนทนากลุ่ม ตรวจสอบข้อมูลและวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเทคนิคสามเส้า  และวิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนา

            ผลการวิจัยพบว่า องค์ความรู้ประวัติศาสตร์เมืองท่าปากพนัง เป็นเมืองท่าสำคัญเป็นศูนย์กลางทางการค้าและเศรษฐกิจ เพราะมีภูมิประเทศเป็นแหลมยื่นไปในทะเล มีอ่าวภายในบริเวณปากแม่น้ำปากพนัง ที่ใช้เดินเรือและการกระจายสินค้าต่อไปยังหัวเมืองสำคัญ เศรษฐกิจเฟื่องฟูมาก มีหลักฐานการใช้เบี้ยและเงินเหรียญอีแปะปากพนังอย่างแพร่หลาย มีร่องรอยสำเภาจากเมืองจีน มีสินค้าที่จากประเทศสิงค์โปร์ จีน มาลายู อินเดีย ลังกา ชาติตะวันตก วิเคราะห์สภาพการณ์การท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์เมืองปากพนัง  และพบว่าสภาพการณ์การท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์เมืองปากพนัง สภาพแวดล้อม เนื่องด้วยที่ตั้งทางกายภาพของอำเภอปากพนัง แม่น้ำปากพนังที่มีลักษณะน้ำขึ้นน้ำลง บริเวณปากอ่าวปากพนังเป็นเขตพื้นที่ป่าชายเลน ด้วยบริบทพื้นที่ดังกล่าว ปัญหาสภาพแวดล้อมที่ส่งผลต่อการท่องเที่ยว เรื่องยุงชุกชุม เนื่องจากชุมชนริมแม่น้ำ มีพื้นที่น้ำขังซึ่งเหมาแก่การเพาะพันธุ์ของยุงตามธรรมชาติ อีกทั้งปัญหาขยะในแม่น้ำปากพนัง ทำลายทัศนียภาพ เป็นปัญหาสำคัญ ส่งผลเสียต่อการท่องเที่ยวเป็นอย่างมาก  ด้านประวัติศาสตร์ ผลจากการสนทนากลุ่มพบว่า อำเภอปากพนังยังขาดศูนย์กลางข้อมูลทางประวัติศาสตร์ ในด้านการเข้าถึงข้อมูลด้านประวัติศาสตร์จากคุณรุ่นเก่าที่มีการรวบรวมข้อมูลไว้ ไม่มีการเผยแพร่ ยังขาดนักเล่าเรื่องชุมชน คนรุ่นใหม่ยังไม่สามารถเล่าเรื่องประวัติศาสตร์ความเป็นมาของอำเภอปากพนังได้  การดำเนินกิจกรรมการท่องเที่ยว กระจุกตัวเฉพาะกลุ่ม การท่องเที่ยวของอำเภอปากพนังยังไม่มีการเชื่อมโยงข้อมูลด้านการท่องเที่ยวระหว่างผู้ประกอบการท่องเที่ยว ชุมชน และองค์กรที่ทำการดูแลจัดการกิจกรรมการท่องเที่ยว ให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน ในการจัดการแหล่งท่องเที่ยว และการรองรับนักท่องเที่ยว