วิธีการตรวจสอบข้อเท็จจริง (Fact-Checking Methodologies) ด้วยเทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อพัฒนาความรับผิดชอบทางวารสารศาสตร์ในประเทศไทย

Main Article Content

ชำนาญ งามมณีอุดม

บทคัดย่อ

สังคมยุคดิจิทัลในปัจจุบัน ข้อมูลข่าวสารจำนวนมหาศาลถูกผลิต และเผยแพร่ผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ตอย่างรวดเร็ว สร้างให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศน์ทางวารสารศาสตร์จากเดิมที่สำนักข่าวมีความสำคัญในการบรรณาธิการ และตรวจสอบความถูกต้องของข่าวสาร เริ่มถูกท้าทายด้วยความรวดเร็ว และการแข่งขันที่เพิ่มมากยิ่งขึ้น ประกอบกับพัฒนาการของสื่อใหม่ผ่านทางออนไลน์ส่งผลให้พฤติกรรมในการรับข่าวของพลเมืองทั่วโลกเปลี่ยนแปลงไป ในประเทศสหรัฐอเมริกา พบว่า ยอดการอ่านข่าวผ่านทางแพลตฟอร์มออนไลน์ มีจำนวนกว่า 32 ล้านการเข้าชม (Unique Visits) ต่อเดือนในช่วงปี ค.ศ. 2020 (Pew Research Center, 2021) สำหรับในประเทศไทย ร้อยละ 92 ของพลเมืองไทยอ่านข่าวออนไลน์อย่างน้อย 1 ข่าวต่อวัน ซึ่งเป็นสัดส่วนที่สูงที่สุดในทวีปเอเชีย และอ่านข่าวอย่างหลากหลาย โดยมีประเภทข่าวเฉลี่ย 7.4 ประเภท ซึ่งเป็นค่าเฉลี่ยที่สูงที่สุดในเอเชียเช่นกัน แสดงถึงความสนใจในประเภทข่าวออนไลน์ที่หลากหลายที่สุด โดยให้ความสนใจกับข่าวในประเทศ มากเป็นอันดับที่หนึ่ง รองลงมาเป็นอันดับสอง คือ ข่าวเศรษฐกิจ ตามมาด้วยอันดับสาม คือ ข่าวการเมือง อันดับสี่ คือ ข่าวบันเทิง และ อันดับห้า คือ ข่าวเทคโนโลยี

Article Details

บท
บทความพิเศษ

References

บรรณานุกรม

Arun, C. (2019). On WhatsApp, Rumours, and Lynchings. Economic & Political Weekly, 30–35.

Bangkok Post & Thai Media Fund. (2021, June 15). Covid-19 and “fake news” in Thailand. Retrieved from Bangkok Post & Thai Media Fund: https://www.bangkokpost.com/specials/data-visualization/

Boonwara Sumano, & Archawin Asavapisitkul. (2020, November 9). Public Broadcasters' Responsibilities and Challenges in New Digital Age when Everyone can be Media. Retrieved from Thailand Development Research Institute: https://tdri.or.th/2020/11/the-role-of-public-broadcaster/

California State University. (2023, August 21). How To Read Laterally. Retrieved October 8, 2023, from California State University: https://libguides.csun.edu/journalism/reading-laterally-fact-checking

Cooper, S. (2007). A concise history of the fauxtography blogstorm in the 2006 Lebanon war. American Communication Journal, 9.

de Carvalho, J. T., Faria, A. F., He´lio´, P., Torres, d. R., & Rocha, A. (2016). Illuminant-based transformed spaces for image forensics. IEEE Transactions on Information Forensics and Security, 11, 720–733.

Higgins, E. (2014, July 9). A Beginner's Guide to Geolocating Videos. Retrieved October 22, 2023, from Bellingcat: https://www.bellingcat.com/resources/how-tos/2014/07/09/a-beginners-guide-to-geolocation/

Karczmarczyka, A., Jankowskia, J., & Sałabun, W. (2017). Linguistic Query Based Quality Evaluation of Selected Image Search Engines. Procedia Computer Science, 112, 1809–1818.

Marketeer. (2020, May 18). Online News Consumption Behaviors among Thai Consumers. Retrieved from Marketeer: https://marketeeronline.co/archives/165179

McDonnell, J. P., & Sanchez, C. (2018, September 21). When fake news kills: Lynchings in Mexico are linked to viral child-kidnap rumors. Retrieved from Los Angeles Times: https://www.latimes.com/world/la-fg-mexico-vigilantes-20180921-story.html

Moynihan, D., & Weisman, S. (2010). Daniel Patrick Moynihan. New York: PublicAffairs.

Pew Research Center. (2021, July 27). Digital News Fact Sheet. Retrieved from Pew Research Center: https://www.pewresearch.org/journalism/fact-sheet/digital-news/

Prabhakar, T., Nadig, K., Gupta, A., & George, D. (2020, September 15). Check Mate: Prioritizing User Generated Multi-Media Content for Fact-Checking. Retrieved October 6, 2023, from Cornell University: https://arxiv.org/abs/2010.13387

Sittmann, J. (2020, August 10). Fact-checking: A curated guide to resources and ideas. Retrieved October 9, 2023, from DW Akademie: https://akademie.dw.com/en/fact-checking-a-curated-guide-to-resources-and-ideas/a-54509776

Tešić, J. (2005). Metadata Practices for Consumer Photos. IEEE Multimedia, 12(3), 86-92.

The News Literacy Project. (2023). Expand your view with lateral reading. Retrieved October 6, 2023, from The News Literacy Project: https://newslit.org/tips-tools/expand-your-view-with-lateral-reading/

UNESCO. (2018). Journalism, ‘Fake News’ & Disinformation. Paris: UNESCO.

Wardle, C. (2017, February 17). First Draft. Retrieved August 17, 2023, from Fake news. It's complicated.: https://medium.com/1st-draft/fake-news-its-complicated-d0f773766c79#id_token=eyJhbGciOiJSUzI1NiIsImtpZCI6IjdjOWM3OGUzYjAwZTFiYjA5MmQyNDZjODg3YjExMjIwYzg3YjdkMjAiLCJ0eXAiOiJKV1QifQ.eyJpc3MiOiJodHRwczovL2FjY291bnRzLmdvb2dsZS5jb20iLCJhenAiOiIyMTYyOTYwMzU4MzQ

Yang, S., Shu, K., Wang, S., Gu, R., Wu, F., & Liu, H. (33). Unsupervised Fake News Detection on Social Media: A Generative Approach. Proceedings of the AAAI Conference on Artificial Intelligence, 5644–5651.

Zlatkova, D., Nakov, P., & Koychev, I. (2019). Fact-Checking Meets Fauxtography: Verifying Claims About Images. The 2019 Conference on Empirical Methods in Natural Language Processing and the 9th International Joint Conference on Natural Language Processing (pp. 2099–2108). Hong Kong, China: Association for Computational Linguistics.