การจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานแก่นักศึกษาผ่านการฟ้อนในประเพณีบุญบั้งไฟ บ้านห้วยขะยุง อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของฟ้อนในประเพณีบุญบั้งไฟ บ้านห้วยขะยุง อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี 2) เพื่อศึกษาองค์ประกอบของฟ้อนในประเพณีบุญบั้งไฟ บ้านห้วยขะยุง อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี และ 3) เพื่อส่งเสริมการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานแก่นักศึกษาในประเพณีบุญบั้งไฟ บ้านห้วยขะยุง อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี การวิจัยครั้งนี้ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารและข้อมูลภาคสนาม เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพและนำเสนอในแบบพรรณนาวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า ฟ้อนในประเพณีบุญบั้งไฟ เป็นการฟ้อนที่มีการพัฒนาการมาจากโบราณจะฟ้อนในงานบุญบั้งไฟที่จัดขึ้นในเดือนหกของทุกปี เรียกว่า ฟ้อนกลองตุ้ม เป็นการฟ้อนบูชาพญาแถนเพื่อขอฝนให้ตกตามฤดูกาล สมัยโบราณใช้ผู้ฟ้อนทั้งชายและหญิงไม่จำกัดจำนวน มีผู้ฟ้อนตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป วิวัฒนาการเปลี่ยนแปลงผู้ฟ้อนมีอยู่ 3 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 ประมาณ พ.ศ. 2462 ผู้ฟ้อนกลองตุ้มจะเป็นผู้ชายทั้งหมด ระยะที่ 2 ประมาณ พ.ศ. 2500 เริ่มมีการผสมผู้หญิงเข้ามามีส่วนในการฟ้อน ระยะที่ 3 ประมาณ พ.ศ. 2505 ถือว่าเป็นช่วงที่มีการปรับเปลี่ยนรูปแบบผู้ฟ้อนอย่างมาก พัฒนามาจากระยะที่ 2 คือมีทั้งผู้หญิงและผู้ชายฟ้อน องค์ประกอบของการฟ้อนกลองตุ้ม ด้านเครื่องแต่งกาย แบ่งเป็น 2 ยุค คือ ยุคโบราณ และยุคใหม่ ดนตรีที่ใช้ประกอบการฟ้อนกลองตุ้มมี 2 ชนิด คือ กลองตุ้มและพังฮาด ท่าฟ้อนกลองตุ้มมีทั้งหมด 5 ท่า การส่งเสริมการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานแก่นักศึกษา ประกอบด้วยขั้นวางแผนและเตรียมการด้วยการศึกษาชุมชน จากนั้นนำข้อมูลมาประชุมชี้แจง ขั้นต่อมาคือ ขั้นดำเนินการ มี 2 ขั้น ได้แก่ ขั้นที่ 1 ขั้นเรียนรู้ในชุมชน จำนวน 2 ครั้ง ครั้งที่ 1 การเรียนรู้ในชุมชนด้านท่าฟ้อนและศึกษาองค์ประกอบทางด้านการแสดง ครั้งที่ 2 การเรียนรู้ในชุมชนจากประสบการณ์จริง จากนั้นเกิดขั้นสะท้อนคิด เมื่อสิ้นสุดการเรียนรู้ร่วมกับชุมชน นักศึกษาได้สะท้อนคิดและถอดบทเรียนที่ได้จากการเรียนรู้ในชุมชน 4 ข้อ ดังนี้ 1.การเรียนเพื่อเกิดความรู้ 2.การเรียนรู้เพื่อปฏิบัติได้จริง 3.การเรียนรู้เพื่อที่จะอยู่ร่วมกันและเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกับผู้อื่น 4.การเรียนรู้เพื่อใช้ชีวิต