การเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมของพระสงฆ์และชุมชน ในกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง

Main Article Content

chakkaew nammeuxng

Abstract

The purposes of this research were to study characters, process and strengthening cross-cultural learning network guidelines in Buddhism, cultures, community and monks knowledges in 5 Chiang Civilization Group. Data were given by monks and community leaders in 5 Chiang Civilization Group both in Thailand and foreign countries. Chiangrai, Chiangmai Thailand, Chiantung Republic of the Union of Myanmar, ChiangThong (Luang Prabang ) Lao People's Democratic Republic, and Chiangrung Xishuangbanna Autonomous Region Yunnan People's Republic of China.  The sampling groups were 10 from each of 5 Chiang Civilization Group both monks and people. The total numbers were 50. The instrument used in this research were structural interviews and Memorandum of Understanding (MOU). Data analysis used were qualitative and content analysis. The results of the research were as follows :-


  1. Strengthening cross-cultural learning network characters of monks and community in 5 Chiang Civilization Group and citizenship in the Mekong Sub - Region. Were shown as 3 main characters as follow : 17 characters combined the members and learning relationship together, cross-cultural learning network factors with membership and network outcomes, and cross-cultural learning network patterns of 5 Chiang Civilization Group were considered as “interpersonal or neighboring surrounded network”

  2. Strengthening cross-cultural learning network process of monks and community in 5 Chiang Civilization Group and citizenship in the Mekong Sub - Region. Were shown 5 steps of working process as : the study of using research in strengthening, founding and doing MOU of cross-cultural learning network, cross-cultural learning network management system, cross-cultural learning network assessment

  3. Strengthening cross-cultural learning network guidelines of monks and community in 5 Chiang Civilization Group and citizenship in the Mekong Sub – Region were operated by Mahachulalongkornrajavidyalaya University, Phayao campus in founding and cooperating, learning network techniques, processing the operations, establishing commitment, and gathering sufficient resources. However, learning network would be accomplished by 10 basic Element included with strong members, leadership, assessment and following up network system.

Article Details

How to Cite
nammeuxng, chakkaew. (2019). การเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมของพระสงฆ์และชุมชน ในกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง. MCU Haripunchai Review, 3(2), 7–20. Retrieved from https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JMHR/article/view/201582
Section
Research Article

References

กระมล ทองธรรมชาติ และคณะ, แบบเรียนหน้าที่พลเมือง, กรุงเทพมหานคร : สํานักพิมพ์วัฒนาพาณิช, ๒๕๔๗.
การพัฒนาชุมชน, กรม, คู่มือการบริหารกองทุนหมู่บ้าน, กรุงเทพมหานคร : ธันวาธุรกิจ, ๒๕๔๗.
การศึกษานอกโรงเรียน, กรม. เอกสารเครือข่ายและการส่งเสริมเครือข่ายงานการศึกษานอกโรงเรียน. กรุงเทพมหานคร : กรมการศึกษานอกโรงเรียน, ๒๕๔๒.
กิตติศักดิ์ ปรกติ, “ความสำคัญของพลเมืองต่อการพัฒนาประชาธิปไตย”, เอกสารประกอบการอภิปราย, คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (อัดสำเนา), มปท.), หน้า ๖.
เกรียงไกรยศ พันธุ์ไทย, “กระบวนการสร้างเครือข่ายการเรียนรู้สสำหรับการฝึกอบรมพนักงานในองค์การ” วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์. ๓ (๒) กรกฎาคม-ธันวาคม ๒๕๕๙. หน้า ๘๒.
เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์, การจัดการเครือข่าย : กลยุทธ์สำคัญสู่ความสำเร็จของการปฏิรูปการศึกษา. กรุงเทพฯ : ซัคเซส มีเดีย, ๒๕๔๓.
กองเทพ เคลือบพานิชกุล, การใช้ภาษาไทย, กรุงเทพมหานคร : โอ.เอส.พริ้นติ้งเฮ้าส์, ๒๕๔๒.
คณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ, สำนักงาน. รายงานผลการสัมมนาเชิงปฏิบัติการในการระดมสรรพกำลังเพื่อสร้างเครือข่ายการเรียนรู้. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ, ๒๕๔๒.
คณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ, สำนักงาน, เอกสารประกอบการสัมมนาเรื่องทุนวัฒนธรรมและภูมิปัญญากับการสร้างสรรค์คุณค่าเพิ่มและมูลค่าทางเศรษฐกิจและสังคม
ของประเทศ ณ โรงแรมรามาการ์เด้น, กรุงเทพฯ : วันที่ ๑๘ กันยายน ๒๕๔๙.
คณะอนุกรรมการนโยบายปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่สอง (กนป.) ด้านพัฒนาการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมืองดี, ยุทธศาสตร์พัฒนาการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง พ.ศ. ๒๕๕๓-๒๕๖๑, กรุงเทพมหานคร : สำนักนโยบายด้านพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษา สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ, ๒๕๕๔.
จุมพล หนิมพานิช, “สังคมและวัฒนธรรมไทย” ใน เอกสารการสอนชุดวิชามนุษย์กับสังคม หน่วยที่ ๑–๗, พิมพ์ครั้งที่ ๑๑. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, ๒๕๔๔.
จำนง อดิวัฒนสิทธิ์, สังคมวิทยาตามแนวพุทธ, กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๕.
ชัยรัตน์ เจริญโอฬาร. (๒๕๔๐). ขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมรูปแบบใหม่. กรุงเทพฯ : ศูนย์วิจัยและผลิตตำรา มหาวิทยาลัยเกริก, ๒๕๔๐.
ชยัอนนัต์ สมทุวณิช และ Rex Bloomfield, คู่มือการเรียนการสอนพลเมือง-พลโลก : การบูรณาการการเรียนรู้จากประสบการณ์จริงตามแนวทางรัฐธรรมนญและพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ, กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว, ๒๕๔๕.
ณัฐกร วิทิตานนท์, ““ห้าเชียง” ในเครื่องหมายคำถาม” ประชาไทย. วันอังคารที่ ๒๖ ธันวาคม ๒๕๖๐. หน้า ๑.
ดวงเดือน พันธุมนาวิน, ทฤษฎีต้นไม้จริยธรรม การวิจัยและการพัฒนาบุคคล, กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๓๙.
ตติยาพร จารุมณีรัตน์, “การบูรณาการการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมผ่านหลักสูตรการท่องเที่ยวในกลุ่มประชาคมเศรษฐกิจ กรณีศึกษาประเทศสิงคโปร์” วารสารการบริการและการท่องเที่ยว. ๗ (๒) กรกฏาคม-ธันวาคม ๒๕๕๕. หน้า ๖๙.
ถวิลวดี บุรีกุล, รัชวดี แสงมะหะหมัด, Eugenie Merieau, Michael Volpe, “ความเป็นพลเมืองใน ประเทศไทย (Citizenship in Thailand)”, สรุปการประชุมวิชาการสถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ ๑๓
เรื่อง ความเป็นพลเมืองกับอนาคตประชาธิปไตยไทย, กรุงเทพมหานคร : สถาบันพระปกเกล้า, ๒๕๕๕.
ทิพย์พาพร ตันติสุนทร, การศึกษาเพื่อสร้างพลเมือง, กรุงเทพมหานคร : สถาบันนโยบายศึกษา, ๒๕๕๕.
ธเนศวร์ เจริญเมือง, พลเมืองเข้มแข็ง, พิมพ์ครั้งที่ ๒, กรุงเทพมหานคร : วิภาษา, ๒๕๕๑.
ธีรพงษ์ แก้วหาวงษ์, กระบวนการเสริมสร้างชุมชนเข็มแข็ง ประชาคม ประชาสังคม. ขอนแก่น : โครงการจัดตั้งมูลนิธิเสริมสร้างชุมชนเข็มแข็งชมรมนักวิชาการสาธารณสุขภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือ, ๒๕๔๔.
ธีรศักดิ์ อัครบวร, กิจกรรมการศึกษา : เพื่อทรัพยากรมนุษย์และสังคมแห่งการเรียนรู้, กรุงเทพฯ : ก. พลพิมพ์, ๒๕๔๕, หน้า ๔๓-๔๔.
นงเยาว์ ชาญณรงค์, วัฒนธรรมและศาสนา, พิมพ์ครั้งที่ ๔, กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยรามคำแหง, ๒๕๔๒.
นันทิยา หุตานุวัตร และณรงค์ หุตาวัตร. การพัฒนาองค์กรชุมชน. กรุงเทพฯ : สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน. ๒๕๔๖.
นิยพรรณ (ผลวัฒนะ) วรรณศิริ, รศ. ดร. มานุษยวิทยาสังคมและวัฒนธรรม, กรุงเทพฯ : บริษัท เอ็กซเปอร์เน็ท จำกัด, ๒๕๕๐.
บันเทิง พาพิจิตร, ผู้ช่วยศาสตราจารย์, สังคมวิทยา, กรุงเทพฯ: โอ.เอส.พริ้นติ้ง เฮ้าส์, ๒๕๔๗.
บูรพา, มหาวิทยาลัย, โครงการวิจัยและพัฒนาการส่งเสริมนวัตกรรมเครือข่ายการเรียนรู้ของครูและบุคลากรทางการศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน ระยะที่ ๑, ชลบุรี : คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, ๒๕๕๒.
ประชิด สกุณะพัฒน์, วัฒนธรรมพื้นบ้านและประเพณีไทย, กรุงเทพฯ : ภูมิปัญญา, ๒๕๔๖.
ประเวศ วะสี, ประชาคมตำบลยุทธศาสตร์เพื่อเศรษฐกิจพอเพียง ศีลธรรมและสุขภาพ, พิมพ์ครั้งที่ ๒, กรุงเทพมหานคร : มติชน, ๒๕๔๑.
ประสาท หลักศิลา, สังคมวิทยา, กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์ก้าวหน้า, ๒๕๑๔.
ปริญญา เทวานฤมิตรกลุ, การศึกษาเพื่อสร้างพลเมือง = Civic Education, กรุงเทพมหานคร: อักษรสัมพันธ์, ๒๕๕๕.
ปาน กิมปี, การพัฒนาเครือข่ายการเรียนรู้การศึกษานอกโรงเรียนเพื่อการพึ่งตนเองของชุมชน. กรุงเทพมหานคร : บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๔๐.
ปาริชาติ วลัยเสถียร และคณะ, กระบวนการพัฒนาและเทคนิคการทำงานของนักพัฒนา. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.), ๒๕๔๓.
พัฒนาสังคมและสวัสดิการและองค์กรทุนสำหรับเด็กแห่งสหประชาชาติ, กรม, ทำเนียบชุมชนบนพื้นที่สูง ๒๐ จังหวัด ในประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๔๕, กรุงเทพฯ : กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์, ๒๕๔๖.
พระกัญจน์ กนฺตธมฺโม (แสงรุ่ง), การพัฒนาความเป็นพลเมืองดีตามหลักพระพุทธศาสนา, พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา, บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๘.
พระมหาสุทิตย์ อาภากโร (อบอุ่น), เครือข่าย ธรรมชาติ ความรู้และการจัดการ. กรุงเทพมหานคร :
สำนักงานเสริมสร้างการเรียนรู้เพื่อชุมชนเป็นสุข (สรส.), ๒๕๔๗.
พระสมุห์ชัชวาล ช่ำมะณี, บทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชนบริเวณชายแดนไทย-ลาว จังหวัดเลย, รายงานการวิจัย, สถาบันราชภัฏเลย, ๒๕๔๔.
พัทยา สายหู, ความเข้าใจเกี่ยวกับกลไกของสังคม, กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์พิฆเณศ, ๒๕๒๖.
พิชัย ผกาทอง, มนุษย์กับสังคม, กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๗.
พิมพวัลย์ บุญมงคล และคณะ, (๒๕๔๖). ศักยภาพประชาคมในการจัดการปัญหาความรุนแรงต่อผู้หญิงและเด็ก. นครปฐม : เจริญดีการพิมพ์, ๒๕๔๖.
พิมพวัลย์ ปรีดาสวัสดิ์ และวาทินี บุญชะลักษี. การวิเคราะห์เครือข่ายสังคม. นครปฐม : สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล, ๒๕๓๖.
เพิ่มศักดิ์ วรรลยางกูร, ศิลปวัฒนธรรมไทย, กรุงเทพฯ : วังอักษร, ๒๕๕๐.
ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม, สำนึกไทยที่พึงปรารถนา, กรุงเทพมหานคร : คุรุสภา, ๒๕๔๔.
มงคล ชาวเรือ. (๒๕๔๖). “การพัฒนาเครือข่ายการเรียนรู้เพื่อชุมชน ตอนที่ ๑” วารสารพัฒนาชุมชน, ๔๒ (๑๐) ๒๕๔๖, หน้า ๒๘.
มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), ศูนย์, ว่าด้วยแนวทางการศึกษาชาติพันธุ์, กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร, ๒๕๔๗.
ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒. พิมพ์ครั้งที่ ๕. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, ๒๕๔๖.
ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔, กรุงเทพมหานคร : บริษัท ศิริวัฒนาอินเตอร์พริ้นท์ จํากัด (มหาชน), ๒๕๕๖.
ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมศัพท์สังคมวิทยาอังกฤษ-ไทย, กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์รุ่งศิลป์การพิมพ์, ๒๕๒๔.
เลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, สำนักงาน, พลเมืองในระบอบประชาธิปไตย, กรุงเทพมหานคร : สำนักประชาสัมพันธ์ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, ๒๕๕๕.
วรากรณ์ สามโกเศศ, “การศกึษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง”, มติชน, ฉบับวันที่ ๓ มีนาคม ๒๕๕๔.
วิชาการ, กรม, คู่มือการจัดกระบวนการเรียนรู้หน้าที่พลเมืองศีลธรรม : ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย, กรุงเทพมหานคร : กระทรวงศึกษาธิการ, ๒๕๔๔.
ศักดิ์ชัย นิรัญทวี, รายงานการวิจัยเอกสารการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาผู้เรียนให้เป็นพลเมืองดี, กรุงเทพมหานคร : พิมพ์ดีการพิมพ์, ๒๕๔๘.
ศรีศักร วัลลิโภดม, พัฒนาการทางสังคม-วัฒนธรรมไทย, พิมพ์ครั้งที่ ๒, กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, ๒๕๔๕.
สัญญา สัญญาวิวัฒน์, ทฤษฎีและกลยุทธ์การพัฒนาสังคม, กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๔๖.
สนธยา พลศรี. เครือข่ายการเรียนรู้ในงานพัฒนาชุมชน. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์, ๒๕๕๐.
ส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย, สำนักงาน, หนังสือเรียนสาระการพัฒนาสังคม รายวิชาการพัฒนาตนเอง ชุมชน สังคม สค๓๑๐๐๓ ระดับมัธยมศึกษาตอน ปลาย,
กรุงเทพมหานคร : สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ, ๒๕๕๑.
ส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพชุมชน,สำนัก. เอกสารแนวคิดแนวทางและกรณีตัวอย่างการดำเนินงาน
ศูนย์ประสานของเครือข่ายองค์กรชุมชน. กรุงเทพฯ : เอ ที่ เอ็น โปรดักชั่น, ๒๕๔๗.
สภาพัฒนาการการเมือง, สำนักงาน, ประชาธิปไตยชุมชน กลไกขับเคลื่อนภาคพลเมืองเข้มแข็ง, กรุงเทพมหานคร : สถาบันพระปกเกล้า, ๒๕๕๓.
สมเดช นามเกตุ, การปลูกฝังทางวัฒนธรรม (Cultural Cultivation), ขอนแก่น : หจก.โรงพิมพ์คลังนานา, ๒๕๕๕.
สานิตย์ หนูนิล, “การจัดการข้ามวัฒนธรรมเพื่อเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน Cross - cultural Management for Entering ASEAN Economic Community” วารสารวิทยาลัยดุสิตธานี, ปีที่ ๙ ฉบับที่ ๒ กรกฎาคม – ธันวาคม ๒๕๕๘, หน้า ๑๗๘-๑๗.
สุโขทัยธรรมาธิราช, มหาวิทยาลัย, มนุษย์กับสังคม, นนทบุรี : โรงพิมพ์หาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, ๒๕๓๙.
สุโขทัยธรรมาธิราช, มหาวิทยาลัย, เอกสารการสอนชุดวิชา ภาษาไทย ๘ (คติชนวิทยา สำหรับครู) (Thai ๘) หน่วยที่ ๘-๑๕, กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, ๒๕๔๒.
เสรี พงศ์พิศ. เครือข่าย. กรุงเทพฯ : สถาบันส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน, ๒๕๔๘.
หอการค้าไทย, มหาวิทยาลัย, ภาษาไทยเพื่อการสื่อสาร, กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย, ๒๕๔๑.
อัควรรณ์ แสงวิภาค, ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. “กระบวนการเรียนรู้ทางวัฒนธรรมที่มีความจำเป็นต่อการก้าวสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน” วารสารวิชาการศรีปทุม ชลบุรี.
อนงค์นาฏ แก้วไพฑูรย์ และคณะ, การเสริมสร้างความสัมพันธ์ทางสังคมและวัฒนธรรมระดับชุมชนในอาเซียน, รายงานการวิจัย.
อเนก เหล่าธรรมทัศน์, การเมืองของพลเมือง : สู่สหัสวรรษใหม่, พิมพ์ครั้งที่ ๕, กรุงเทพมหานคร : โครงการจัดพิมพ์คบไฟ, ๒๕๕๖.
เอนก เหล่าธรรมทัศน์, การเมืองภาคพลเมือง, พิมพ์ครั้งที่ ๓, กรุงเทพมหานคร : สถาบันพระปกเกล้า, ๒๕๕๔.
อนุชาติ พวงสาลี และวีรบูรณ์ วิสารทสกุล. ประชาสังคม : คำ ความคิด และความหมาย. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพ ฯ : สถาบันชุมชนท้องถิ่นพัฒนา, ๒๕๔๑.
อนุรักษ์ ปัญญานุวัฒน์ รหัน แตงจวง และสุกัญญา นิมานันท์, ประสิทธิภาพของรูปแบบการถ่ายทอดความรู้ด้วยสื่อบุคคล : กรณีศึกษาการเผยแพร่ความรู้เรื่องโรคเอดส์ในชุมชนชานเมืองเชียงใหม่. เชียงใหม่ : ม.ป.ท., ๒๕๓๖.
เอกวิทย์ ณ ถลาง, ภูมิปัญญาชาวบ้านสี่ภูมิภาค : วิถีชีวิตและกระบวนการเรียนรู้ของชาวบ้านไทย.กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, ๒๕๔๐.
อุดม เชยกีวงศ์, วิมล จิรโรจพันธ์ แลประชิต สกุณะพัฒน์, ศิลปะและวัฒนธรรมไทย, กรุงเทพมหานคร : แสงดาว, ๒๕๔๘.
Carter V. Good, Dictionary of Education, New York : McGrawhill Book, ๑๙๕๙.
J.A. Banks, (Ed), Diversity and Citizenship Education : Global Perspectives, San Francisco, CA : John Wiley & Sons, ๒๐๐๔.
J.S. Coleman, Resources for social change : Race in the United States, New York : WileyInterscience, ๑๙๗๑.
Keith Faulks, Citizenship, (New York : Routledge, ๒๐๐๐.
Oxford University, Oxford Advanced Learne’s Dictionary, ๔th Ed, Oxford : Oxford University Press, (First Edition for Thailand, ๑๙๙๔.
Rogers M. Smith, Political Citizenship : Foundations of Rights in Handbook of Citizenship Studies, edited by Engin F. Isin and Bryan S. Turner, SAGE, ๒๐๐๒.
Swan, W., Langford, N., & Varey, R. (๒๐๐๐). Viewing the corporate community as a knowledge network. Corporate Communication : An International Journal, ๕ (๒), ๙๗-๑๐๖.
Thomas, H. Marshall, Citizenship and social class, In B.S. Turner & P.Hamiton (Eds), Citizenship : Critical concept volume II, (New York : Routledge, ๒๐๐๒.
Van Steenbergen, (Ed), The condition of citizenship, London : Sage Publications, ๑๙๙๔.
Richard C. Remy, Handbook of Basic Citizenship Competencies, Virginia : Association for Supervision and Curriculum Development, ๑๙๘๐.