การเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมของพระสงฆ์และชุมชน ในกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยการเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมของกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะ กระบวนการ และเสนอแนวทางการเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมทางพระพุทธศาสนา วัฒนธรรม และการศึกษา ของพระสงฆ์และชุมชนในกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ พระสงฆ์ และผู้นำชุมชนในกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง ได้แก่ ในประเทศไทย ประกอบด้วย จังหวัดเชียงราย จังหวัดเชียงใหม่ และต่างประเทศ ประกอบด้วย เชียงตุง ประเทศสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์ เชียงรุ่ง ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน และเชียงทอง ประเทศสาธารณรับประชาธิปไตยประชาชนลาว ตัวแทนกลุ่มอารยธรรมละ ๑๐ รูป/คน รวม ๕๐ รูป/คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย แบบสัมภาษณ์อย่างมีโครงสร้าง และบันทึกข้อตกลง (MOU.) การวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ และวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ผลการวิจัย พบว่า 

๑. ลักษณะการเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมของพระสงฆ์และชุมชน ในกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง มีลักษณะที่สำคัญ ๓ ประการ  คือลักษณะการเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรม ประกอบด้วย ๑๗ ลักษณะตั้งแต่การเชื่อมโยงสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกจนถึงการเรียนรู้ร่วมกัน กับองค์ประกอบของเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมตั้งแต่สมาชิกถึงผลงานของเครือข่าย และรูปแบบเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรม ของกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง เป็นลักษณะ “เครือข่ายแวดล้อมระหว่างบุคคลหรือเพื่อนบ้าน”                       

            ๒. กระบวนการเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมของพระสงฆ์และชุมชน ในกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง มีกระบวนการดำเนินงาน ๕ ขั้น ได้แก่ การศึกษาแนวทางการเสริมสร้างโดยการวิจัย การก่อตั้งเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรม รวมทั่งการทำข้อตกลง (MOU) การจัดระบบบริหารและการจัดการเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรม การดำเนินกิจกรรมของเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรม และการประเมินศักยภาพของเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรม

๓. แนวทางการเสริมสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรมของพระสงฆ์และชุมชน ในกลุ่มอารยธรรม ๕ เชียง กับการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง ประกอบด้วย การดำเนินงานเครือข่าย โดยมีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตพะเยา เป็นองค์กรหลักในการดำเนินการก่อตั้งและประสานงาน เทคนิควิธีการในการจัดตั้งเครือข่ายการเรียนรู้ การดำเนินงานอย่างเป็นกระบวนการ การดำเนินกิจกรรมร่วมกัน การสร้างพันธะสัญญา และการระดมทรัพยากรมาใช้ได้อย่างเพียงพอ อย่างไรก็ตามเครือข่ายการเรียนรู้จะประสบความสำเร็จได้ต้องประกอบไปด้วย องค์ประกอบ ๑๐ ประการ ตั้งแต่การมีแกนนำสมาชิกที่เข้มแข็ง จนถึงมีระบบการติดตามและประเมินงานของเครือข่าย