หลักพุทธธรรมเพื่อการสร้างความตระหนักรู้คุณค่าตนเองของผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอแนวคิดหลักธรรมทางพุทธศาสนาที่มีความเกี่ยวข้องกับการสร้างคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุ ซึ่งผู้สูงอายุ หรือ วัยชรา หมายถึง มนุษย์ที่มีอายุอยู่ในช่วงปลายของชีวิต ซึ่งนิยามของผู้สูงอายุอาจแตกต่างกันไปเมื่อพิจารณาจากแง่มุมต่าง ๆ อาทิ ทางชีววิทยา ประชากรศาสตร์ การจ้างงาน และทางสังคมวิทยา ในทางสถิติมักถือว่าผู้ที่อยู่ในวัยสูงอายุคือบุคคลที่มีอายุ 60-65 ปีขึ้นไป สำหรับประเทศไทยกำหนดไว้ว่าผู้สูงอายุคือบุคคลที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป ผู้สูงอายุที่มีคุณภาพนั้นจะต้องมีความตระหนักรู้ในคุณค่าตนเอง อันเป็นการที่ผู้สูงอายุเห็นความสำคัญและคุณค่าของตัวเอง เห็นว่าคุณค่าของตนได้รับการยอมรับนับถือจากบุคคลอื่น เกิดความรู้สึกที่ดีงามต่อตนเอง รับรู้ว่าตนเองมีความสามารถ มีประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัว และสังคม อย่างไรก็ตาม การนำหลักภาวนา 4 มาเป็นเครื่องมือในการสร้างความตระหนักรู้ก็เป็นสิ่งจำเป็น และสามารถที่จะประยุกต์ใช้กับการสร้างความตระหนักรู้ได้เป็นอย่างดี ซึ่งหลักภาวนา 4 นั้นคือหลักการพัฒนาตนเอง 4 อย่าง คือ การพัฒนาทางกาย เพื่อสร้างสุขภาพร่างกายที่สมบูรณ์แข็งแรง การพัฒนาความประพฤติ เพื่อให้อยู่ร่วมกับผู้คนในสังคมได้อย่างมีคุณภาพและมีความสุข การพัฒนาจิตใจ เพื่อยกระดับจิตใจสู่ผู้สูงอายุที่มีคุณธรรมและจริยธรรม และการพัฒนาปัญญา เพื่อให้รู้เท่าทันความเปลี่ยนแปลงของสรรพสิ่ง