แนวทางการแก้ไขปัญหาหนี้สินเกษตรกรตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงของกลุ่มเกษตรกรตำบลไร่หลักทอง อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาสาเหตุที่ทำให้เกษตรกรเป็นหนี้สินของกลุ่มเกษตรกร และแนวทางการแก้ไขปัญหาหนี้สินเกษตรกรตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงของกลุ่มเกษตรกร ตำบลไร่หลักทอง อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี เป็นการวิจัยแบบผสมผสานวิธี โดยการเก็บข้อมูลใช้แบบสอบถาม การสัมภาษณ์เชิงลึก และการจัดเวทีสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นจากกลุ่มตัวอย่าง คือเกษตรกรตำบลไร่หลักทอง ทั้ง 11 หมู่บ้าน จำนวน 110 คน คิดเป็นร้อยละ 92.44 ของเกษตรกรที่ขึ้นทะเบียนเกษตรกรที่สำนักงานเกษตรอำเภอพนัสนิคมปี 2559 ผลการวิจัยพบว่า 1) สาเหตุที่ทำให้เกษตรกรเป็นหนี้สินของกลุ่มเกษตรกร คือ เพื่อการลงทุนทางการเกษตร ซื้อยาฆ่าแมลงและยากำจัดวัชพืช ค่าจ้างต่าง ๆ ค่าปุ๋ยเคมี และค่าแรงงานจึงเป็นต้นทุนที่สูง แหล่งเงินกู้เกษตรกรกู้เงินจากธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) คิดเป็นร้อยละ 67.72 และที่เหลือคือการกู้ยืมนอกระบบและญาติพี่น้องในครอบครัว อัตราหนี้สินโดยเฉลี่ยระหว่าง 50,001 - 100,000 บาทต่อรอบการลงทุนทำนา 2) แนวทางการแก้ไขปัญหาหนี้สินเกษตรกรตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง พบว่า การสร้างรายได้เสริม ตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงในขั้นที่ 2 คือ การรวมกลุ่มในการทำฟาร์มเห็ดนางฟ้าและแปรรูปอาหาร เพื่อสร้างรายได้เสริมให้แก่เกษตรกรในการผลิตสินค้าชุมชนให้เกิดการพึ่งพาตนเอง และแนวทางในเชิงนโยบายที่หน่วยงานภาครัฐร่วมส่งเสริมแก้ไขปัญหาหนี้สินพัฒนาส่งเสริมศูนย์การเรียนรู้เพื่อให้เกษตรกรได้รับทักษะการเรียนรู้ทางด้านการเกษตรในรูปแบบต่าง ๆ จากผู้เชี่ยวชาญ ปราชญ์ชุมชน เพื่อนำแนวคิดการทำการเกษตรแบบลดต้นทุนและเป็นแนวทางในการทำการเกษตรสมัยใหม่