รูปแบบการบริหารแบบมีส่วนร่วมโดยใช้สถานศึกษา ชุมชน  และองค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่นเป็นฐานเพื่อพัฒนาแหล่งเรียนรู้ในโรงเรียนแม่หลวงอุปถัมภ์ไทยคีรี สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 4

พรนภา  ประยศ

ผู้แต่ง

พรนภา ประยศ โรงเรียนแม่หลวงอุปถัมภ์ไทยคีรี

คำสำคัญ:

รูปแบบการบริหารแบบมีส่วนร่วม, สถานศึกษา, ชุมชน, องค์กรท้องถิ่นเป็นฐาน, แหล่งเรียนรู้ในโรงเรียน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารแบบมีส่วนร่วมโดยใช้สถานศึกษา ชุมชน และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นฐานเพื่อพัฒนาแหล่งเรียนรู้ในโรงเรียนแม่หลวงอุปถัมภ์ไทยคีรี วิธีดำเนินการวิจัยและพัฒนา 4 ขั้นตอน คือ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานโดยศึกษาสภาพปัญหาและแนวทางแก้ไขปัญหา เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง สัมภาษณ์ผู้บริหารและครูผู้ปฏิบัติงานของโรงเรียนต้นแบบ 5 โรงเรียน และสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 11 คน โดยใช้แบบสัมภาษณ์ 2) สร้างรูปแบบโดยการยกร่างและตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบจากผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 7 คน 3) ศึกษาผลการใช้รูปแบบ นำไปใช้กับครู ปีการศึกษา 2563 - 2564 รวมจำนวน 54 คน และรายงานสรุปผลการใช้ 4) ประเมินรูปแบบโดยครู จำนวน 54 คน สถิติที่ใช้ คือ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์เนื้อหาและสรุปข้อมูล ผลการวิจัยพบว่า 1) การพัฒนาและใช้แหล่งเรียนรู้โดยใช้หลักการบริหารแบบมีส่วนร่วมและกระบวนการวิจัยปฏิบัติการ ควรกำหนดวัตถุประสงค์ กิจกรรม กระบวนการบริหารจัดการอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง โดยผู้บริหารต้องเป็นผู้นำการปฏิบัติ 2) รูปแบบมี 5 องค์ประกอบ ได้แก่ หลักการ จุดมุ่งหมาย กระบวนการ การวัดและประเมินผล และเงื่อนไขความสำเร็จ โดยมีกระบวนการ 5 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นวิเคราะห์ปัญหา ขั้นวางแผน ขั้นดำเนินการ ขั้นสังเกตผลและประเมินผล ขั้นชื่นชมและสะท้อนผล 3) ผลการใช้รูปแบบ ทำให้สถานศึกษามีแหล่งเรียนรู้ ได้แก่ แหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น (การปักผ้าม้ง-การทำผ้าเขียนเทียน) ห้องสมุด ธนาคารขยะ แปลงเกษตร โรงเรือนเลี้ยงไก่ และห้องสื่อและนวัตกรรมโรงเรียน และนักเรียนมีความรู้ความเข้าใจ มีทักษะและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และความพึงพอใจต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้แหล่งเรียนรู้ในระดับมากที่สุด 4) ผลการประเมินรูปแบบโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด

เอกสารอ้างอิง

ทิศนา แขมมณี. (2558). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. (พิมพ์ครั้งที่ 19). กรุงเทพมหานคร: ด่านสุทธา.

ธนพล ด่านวิวัฒน์วงศ์ และคณะ. (2561). การบริหารแหล่งเรียนรู้โรงเรียนบ้านริมใต้ อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วารสารบัณฑิตวิจัย, 9(1), 115-130.

พิณสุดา สิริธรังศรี. (2560). การบริหารชุมชนและท้องถิ่นของโรงเรียน ในความเป็นผู้นำทางการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

เพ็ญนภา ชูพงษ์. (2556). การบริหารจัดการโรงเรียนขนาดเล็กแบบมีส่วนร่วมของชุมชนและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. ในดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. มหาวิทยาลัยศรีปทุม.

โรงเรียนแม่หลวงอุปถัมภ์ไทยคีรี. (2562). รายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา ประจำปีการศึกษา 2562. เชียงราย: โรงเรียนแม่หลวงอุปถัมภ์ไทยคีรี สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 4.

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2555). แนวทางการพัฒนาแหล่งเรียนรู้และการใช้นวัตกรรมในการจัดการเรียนรู้. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์บริหารโครงการหนึ่งอำเภอ หนึ่งโรงเรียนในฝัน, สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2550). แนวทางการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ การจัดการเรียนรู้จากแหล่งเรียนรู้. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา . (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 - 2579. กรุงเทพมหานคร: พริกหวานกราฟฟิค.

สุกัญญา แช่มช้อย. (2555). การบริหารโดยสถานศึกษาและชุมชนเป็นฐาน: ความท้าทายของการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่สอง. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 14(1), 101-111.

Dodd, A. W. & Konzal, J. L. (2002). How Communities Build Stronger School. Palgrave: Macmillan.

Flaxman, E. (2001). The Promise of Urban Schooling. Eric Review, 8(Winter), 6-7.

Hernthaison, P., et al. (2017). Development of Participative Management System in Learning Environment for Small Sized Primary Schools. International Education Studies, 10(2). 4-14.

Joyce, B. & Weil, M. (2000). Model of Teaching. (6th Edition). Boston: Allyn and Bacon.

Kibler, R. J. (1974). Behavioral Objectives and Instructional Process. In Selected Reading for the Introduction to the Teaching Profession. Berkeley: McCutchan.