การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการเรียนรู้ จากประสบการณ์และแนวคิดประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่อง  กับวิทยาศาสตร์เพื่อส่งเสริมการรู้สิ่งแวดล้อม  สำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น

พิธุลาวัณย์  ศุภอุทุมพร; วิชัย  เสวกงาม; สกลรัชต์  แก้วดี

ผู้แต่ง

พิธุลาวัณย์ ศุภอุทุมพร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
วิชัย เสวกงาม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
สกลรัชต์ แก้วดี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน, แนวคิดการเรียนรู้จากประสบการณ์, แนวคิดประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์, การรู้สิ่งแวดล้อม, นักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิด การเรียนรู้จากประสบการณ์และแนวคิดประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์เพื่อส่งเสริมการรู้สิ่งแวดล้อมสำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น เป็นการวิจัยเชิงพัฒนา ดำเนินการวิจัยโดยแบ่งออกเป็น 2 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 การศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐานเพื่อใช้พัฒนารูปแบบการเรียนการสอน ประกอบด้วย การศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องและการกำหนดองค์ประกอบของการรู้สิ่งแวดล้อม ระยะที่ 2 การสร้างและการประเมินรูปแบบ การเรียนการสอน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านการวิจัยและพัฒนาหลักสูตร การจัดการสิ่งแวดล้อม และการศึกษาวิทยาศาสตร์ จำนวน 6 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบประเมินรูปแบบการเรียนการสอน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการเรียนการสอนที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วยวัตถุประสงค์ หลักการของรูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการเรียนรู้จากประสบการณ์และแนวคิดประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ และขั้นตอนของรูปแบบการเรียนการสอน 6 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การนำเสนอประเด็นปัญหา 2) การสำรวจความเชื่อเดิม 3) การสืบสอบหลักฐาน 4) การเสริมต่อการเรียนรู้ 5) การสะท้อนประสบการณ์ และ 6) การประยุกต์ในสถานการณ์ใหม่ ผลการประเมินรูปแบบการเรียนการสอนจากผู้ทรงคุณวุฒิ พบว่า ค่าดัชนีความสอดคล้องของรูปแบบการเรียนการสอน เท่ากับ 0.95 รูปแบบการเรียนการสอนมีความถูกต้อง เหมาะสม อยู่ในระดับมากที่สุด ( $gif.latex?\bar{x}$ = 4.68) สามารถนำไปใช้เพื่อส่งเสริมการรู้สิ่งแวดล้อมสำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้นได้ โดยผู้สนใจควรศึกษาคู่มือการใช้รูปแบบ การเรียนการสอนอย่างละเอียด เพื่อให้การจัดการเรียนการสอนบรรลุวัตถุประสงค์ของรูปแบบการเรียนการสอน

เอกสารอ้างอิง

ทิศนา แขมมณี. (2560). ศาสตร์การสอน องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. (พิมพ์ครั้งที่ 21). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

วรรณี แกมเกตุ. (2555). วิธีวิทยาการวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สุนีย์ คล้ายนิล และคณะ. (2551). ความรู้และสมรรถนะทางวิทยาศาสตร์ สำหรับโลกวันพรุ่งนี้. เรียกใช้เมื่อ 13 มีนาคม 2565 จาก https://pisathailand.ipst.ac.th/isbn-9789789955918/

สุรีย์พร สายวารีรัตน์ และคณะ. (2560). สภาพปัญหา และแนวทางการปรับปรุงพัฒนาการดำเนินการสิ่งแวดล้อมศึกษาชองโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 6. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ, 17(1), 89-96.

Association for Experiential Education (AEE). (2012). What is experiential education? Retrieved March 13, 2022, from https://www.aee.org/what-is-ee

Barson, J. (1967). Instructional system development a demonstration and evaluation project. Retrieved March 13, 2022, from https://files.eric.ed.gov/fulltext /ED020673.pdf

Bloom, M. & Quebec Fuentes, S. (2019). Experiential learning for enhancing environmental literacy regarding energy: A professional development program for inservice science teachers. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 15(6), 1-17.

Burek, K. (2012). The impact of socioscientific issues based curriculum involving environmental outdoor education for fourth grade students. Retrieved March 13, 2022, from https://www.proquest.com/openview/0553abc1b280 ab3edebefb9c13ea8f10/1?pq-origsite=gscholar&cbl=18750

Chu, H. E. et al. (2007). Korean year 3 children’s environmental literacy: A prerequisite for a Korean environmental education curriculum. International Journal of Science Education, 29(6), 731-746.

Daskolia, M. et al. (2012). Secondary Teachers' Conceptions of Creative Thinking within the Context of Environmental Education. International Journal of Environmental and Science Education, 7(2), 269-290.

Febriasari, L. K. & Supriatna, N. (2017). Enhance environmental literacy through problem based learning. Journal of physics: conference series, 012163.

Hollweg, K. S. et al. (2011). Developing a framework for assessing environmental literacy. Washington, DC: North American Association for Environmental Education.

Hungerford, H. R. & Volk, T. L. (1990). Changing learner behavior through environmental education. The Journal of Environmental Education, 21(3), 8-21.

Kinslow, A. T. et al. (2019). Socio-scientific reasoning and environmental literacy in a field-based ecology class. Environmental Education Research, 25(3), 388-410.

Kirkpatrick, J. D. & Kirkpatrick, W. K. (2016). Kirkpatrick's four levels of training evaluation. VA: ATD Press.

Kolb, A. Y. & Kolb, D. A. (2009). Experiential learning theory: A dynamic, holistic approach to management learning, education and development. In Armstrong, S. J. & Fukami, C. V., Eds., The SAGE Handbook of Management Learning, Education and Development. California: SAGE Publications Ltd.

Molinatti, G. et al. (2010). High school students debate the use of embryonic stem cells: The influence of context on decision - making. International Journal of Science Education, 32(16), 2235-2251.

Moroye, C. M. (2005). Common ground: an ecological perspective on teaching and learning. Curriculum and Teaching Dialogue, 7(1.2), 123-137.

Panke, S. (2016). Creative needs assessment in instructional design: selected examples. Retrieved March 13, 2022, from https://www.academia.edu /34957538/Creative_Needs

Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: its roots, evolution and directions in the 1990s. Columbus, OH: ERIC Clearinghouse for Science, Mathmatics, and Environmental Education.

Twelker, P. A. (1972). The Systematic Development of Instruction: An Overview and Basic Guide to the Literature. Stanford, CA: ERIC Clearinghouse on Educational Media and Technology, Stanford University.

United Nations Environment Programme, N. (1988). International Strategy for Action in the Field of Environmental Education and Training for the 1990s. Retrieved February 3, 2022, from https://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500. 11822/33550/ISAFEE.pdf? sequence=1&isAllowed=y

Van der Sluijs, J. P. (2006). Uncertainty, assumptions, and value commitments in the knowledge base of complex

environmental problems. In Pereira, Â. G. et al. (2017). Interfaces between science and society (pp. 64-81). New York: Routledge .

Zeidler, D. L. & Nichols, B. H. (2009). Socioscientific issues: Theory and practice. Journal of elementary science education, 21(2), 49-58.

Zo'bi, A. S. (2014). The Effect of Using Socio-Scientific Issues Approach in Teaching Environmental Issues on Improving the Students' Ability of Making Appropriate Decisions towards These Issues. International Education Studies, 7(8), 113-123.