การนำเสนอแนวทางการพัฒนารูปแบบการส่งเสริมความรอบรู้ ด้านสุขภาพเพื่อป้องกันอุบัติเหตุทางถนนจากการขับขี่รถจักรยานยนต์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย
คำสำคัญ:
การพัฒนารูปแบบ, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, การขับขี่รถจักรยานยนต์, นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย, กระบวนการวางแผนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพเพื่อป้องกันอุบัติเหตุจากการขับขี่รถจักรยานยนต์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงพรรณนา ประกอบด้วย 2 ขั้นตอน คือ 1) พัฒนารูปแบบการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพเพื่อป้องกันอุบัติเหตุจากการขับขี่รถจักรยานยนต์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย ด้วยแนวคิดความรอบรู้ด้านสุขภาพร่วมกับการประยุกต์ใช้กระบวนการวางแผนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเป็นฐานในการพัฒนา และ 2) ตรวจสอบคุณภาพของรูปแบบการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพเพื่อป้องกันอุบัติเหตุจากการขับขี่รถจักรยานยนต์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย จากผู้ทรงคุณวุฒิ 5 คน โดยการคัดเลือกแบบเจาะจง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบที่ได้คือ STRIVE Model ประกอบด้วย 1) ความสำคัญและวัตถุประสงค์ (S: Significance and objective) 2) ข้อกำหนดและเงื่อนไข (T: Term and condition) 3) การเตรียมความพร้อม (R: Ready to start) 4) แผนกิจกรรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพ (I: Improve health literacy activity plan) ซึ่งบูรณาการเข้ากับกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนในโรงเรียนมัธยมศึกษา จำนวน 8 แผนการเรียนรู้ มุ่งเน้นการเรียนรู้เชิงรุกให้ผู้เรียนเป็นคนกล้าคิด กล้าตัดสินใจ คิดอย่างรอบคอบ มีเหตุผล มีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ข้อมูลได้อย่างเหมาะสม หรือเป็นบุคคลที่มีความมุ่งมั่นพยายาม (Striver) 5) การตรวจสอบและการประเมินผล (V: Verification and evaluation) และ 6) การจัดการที่มีประสิทธิภาพ (E: Effective management) สำหรับการประเมินคุณภาพของรูปแบบอยู่ในระดับดีมาก การศึกษานี้จึงมีข้อเสนอแนะว่าควรนำรูปแบบที่พัฒนาขึ้นสู่การปฏิบัติเพื่อให้นักเรียนเกิดความรอบรู้ด้านสุขภาพ มีพฤติกรรมความปลอดภัยและนำไปสู่การลดอุบัติเหตุจากการขับขี่รถจักรยานยนต์ต่อไป
เอกสารอ้างอิง
Bartholomew, K. et al. (2006). Planning health promotion program: an intervention mapping approach. (2nd ed). San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Best, J. W. (1977). Research in education. (3rd ed). New Jersey: Prentice hall Inc.
Chanpanich, P. et al. (2020). Public policy. Bangkok: Department of disease control, Ministry of public health.
Fernandez, M. E. et al. (2019). Implementation mapping: using intervention mapping to develop implementation strategies. Front Public Health, 7(1), 1-15.
Kaeodumkoeng, K. (2019). Health literacy: functional interactive critical. Bangkok: Amarin Printing &Publishing Public., Ltd (TH).
Kalawa, A., & Ponrachom, C. (2020). Development of violent behavior prevention and management program in the tertiary level hospital. Research and Development Health System Journal, 13(3), 27-35.
Koutoukidis, D. A. et al. (2018). Use of intervention mapping to adapt a health behavior change intervention for endometrial cancer survivors: the shape-up following cancer treatment program. BMC Public Health, BMC Public Health, 18(1), 1-110.
Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary healtheducation and communication strategies into the 21st century. Health promotion international, 15(3), 259-267.
Ponrachom, C. (2018). The causal structural relationship model and effectiveness of the alcoholdrinking behavior modification model on undergraduate students (dissertation). Bangkok: Kasetsart University.
Ponrachom, C. & Boonchuaythanasit, K. (2019). Handbook “alcohol drinking behavior modification model on undergraduate students” hed_hpro model (2nd ed). Bangkok: Denex Intercorporation Company Limited.
Siriwat, S. et al. (2020). Parental behavior modification program for pesticide exposure prevention among children in agricultural areas for health promoting hospital. Bangkok: Denex Intercorporation Company Limited.
Sommart, J. (2013). Applying the intervention mapping for developing and implementing school-based sexuality education for secondary school students in high school, Khon Kaen Province (dissertation). Khon Kaen: Khon Kaen University.
Ten Hoor, G. A. et al. (2017). Development, implementation, and evaluation of an interdisciplinary theory- and evidence-based intervention to prevent childhood obesity: theoretical and methodological lessons learned. Front Public Health, 5(1), 1-9.
Thasai, K. et al. (2021). Factors affecting risk behaviors influencing motorcycleaccident among senior high school students. Journal of Safety and Health, 14(1), 50-67.
Wang, D. et al. (2019). Road traffic accident severity analysis: a census–based study in China. Journal of Safety Research, 70(1), 135-147.
Wattanaburanon, A. & Piyaaramwong, P. (2020). Health education learning management in schools amidst the COVID-19 pandemic: concepts and guidelines. J Bamrasnaradura Infect Dis Inst, 14(3), 192-202.
WHO. (1998). Health promotion glossary. In Geneva: Division of Health Promotion, Education and Communications, Health education and Health Promotion Unit. World Health Organization.
WHO. (2020). Road safety injuries. Retrieved September 1, 2021, from https:// www.who.int/health-topics/road-safety#tab=tab_1
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
