ยุทธศาสตร์การพัฒนาการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ โดยการประยุกต์ศาสตร์พระราชาจังหวัดอุดรธานี

เพ็ชรเกษตร วิเชียรแสน; สุภีร์ สมอนา; กฤตติกา แสนโภชน์

ผู้แต่ง

เพ็ชรเกษตร วิเชียรแสน มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี
สุภีร์ สมอนา มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี
กฤตติกา แสนโภชน์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี

คำสำคัญ:

ยุทธศาสตร์การพัฒนา, การดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ, ศาสตร์พระราชา, ผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัญหาและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ จังหวัดอุดรธานี และกำหนดยุทธศาสตร์การดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ โดยการประยุกต์ศาสตร์พระราชา ดำเนินการ 2 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 ใช้วิธีวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้สูงอายุ จำนวน 440 คน ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ผู้สูงอายุ 30 คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงบรรยาย ค่าร้อยละ มัชฌิมเลขคณิตและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติเชิงอนุมาน การวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียวและวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณ ใช้สถิติเชิงพรรณนาและสรุปภาพรวม ระยะที่ 2 ดำเนินการ 1) ร่างยุทธศาสตร์โดยใช้เทคนิค SWOT 2) ประเมินผลยุทธศาสตร์ กลุ่มเป้าหมาย คือผู้เชี่ยวชาญ ผู้มีส่วนได้เสีย จำนวน 30 คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ วิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการศึกษาพบว่า 1) ปัญหาพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ จังหวัดอุดรธานี โดยภาพรวม อยู่ในระดับปานกลาง เรียงปัญหามากไปน้อย 1.1) ด้านจิตใจ 1.2) ด้านสัมพันธภาพทางสังคม 1.3) ด้านความรับผิดชอบอนามัยส่วนบุคคล 1.4) ด้านอาหารและโภชนาการ 1.5) ด้านการออกกำลังกาย และปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ ได้แก่ ความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุ แรงสนับสนุนทางสังคม สมรรถนะแห่งตน ความเชื่อประเพณีท้องถิ่นด้านสุขภาพ การมีสมุดคู่มือและนำไปใช้ประโยชน์ และด้านมีรายได้จากการรับจ้าง 2) การกำหนดยุทธศาสตร์การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ โดยการประยุกต์ศาสตร์พระราชา จังหวัดอุดรธานี ประกอบด้วย 5 ประเด็นยุทธศาสตร์ 15 เป้าประสงค์ 15 กลยุทธ์ 33 โครงการ ผลการประเมินยุทธศาสตร์ทั้งในด้านความเหมาะสม และความเป็นไปได้ พบว่าอยู่ในระดับมาก

เอกสารอ้างอิง

กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2563). สถิติผู้สูงอายุของประเทศไทย 77. เรียกใช้เมื่อ 31 ธันวาคม 2562 จาก http://www.dop.go.th/th/know/1/275

กรมอนามัย. (2563). คู่มือการดำเนินงาน พฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ ประจำปี 2563: สำนักอนามัยผู้สูงอายุ. นนทบุรี: กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข.

กระทรวงสาธารณสุข. (2563). รายงานประจำปี 2563 สำนักอนามัยผู้สูงอายุ. เรียกใช้เมื่อ 28 พฤศจิกายน 2562 จาก https://eh.anamai.moph.go.th/web-upload/10x 2f8665bc5c6742a30312c81435ca284e/filecenter/Annual%20report%20file/Annual%20report%202020.pdf

กองยุทธศาสตร์และแผนงาน. (2561). สถิติสาธารณสุข พ.ศ. 2560. กรุงเทพมหานคร: กองยุทธศาสตร์และแผนงาน กระทรวงสาธารณสุข.

กัลยา มั่นล้วน. (2562). พฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุในเขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ตำบลหนองโพรง อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์. ใน การประชุมวิชาการระดับชาติ วิทยาลัยนครราชสีมา ครั้งที่ 6 ประจำปี พ.ศ. 2562. วิทยาลัยนครราชสีมา.

ธีระชัย พรหมคุณ. (2557). พฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ, 7(1), 102-128.

ประจักษ์ เพ็ญโพธิ์. (2563). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุ อำเภอวังทรายพูน จังหวัดพิจิตร. วารสารวิชาการสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม, 4(8), 210-223.

ประภาพร มโนรัตน์. (2559). การดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุไทยพุทธในชุมชนกึ่งเมืองกึ่งชนบท: กรณีศึกษาบ้านนาโปร่ง ตำบลท่าเสา อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์. เรียกใช้เมื่อ 28 พฤศจิกายน 2562 จาก https://aging.omeka.net/items/show/55386

มนฑิญา กงลา. (2558). พฤติกรรมส่งเสริมสขภาพของผู้สูงอายุุในเขตรับผิดชอบโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ตําบลท่าไฮ อำเภอศรีธาตุ จังหวัดอุดรธานี. ใน การประชุมวิชาการและเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ (ภาคโปสเตอร์) ปี 2558. วิทยาลัยนครราชสีมา.

ยุทธ ไกยวรรณ์. (2545). พื้นฐานการวิจัย. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพมหานคร: สุวีริยาสาส์น.

วัชพลประสิทธิ์ ก้อนแก้ว. (2557). พฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุที่อาศัยในเขตเทศบาลตำบล คลองตำหรุ อำเภอเมืองชลบุรี. เรียกใช้เมื่อ 28 พฤศจิกายน 2562 จาก http://digital_collect.lib.buu.ac.th/dcms/files/55930308.pdf

ศิริสุข นาคะเสนีย์. (2561). พฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุในกรุงเทพมหานคร. วารสารวิจัยรำไพพรรณี, 12(1), 39-48.

สำนักงานยุทธศาสตร์จังหวัดอุดรธานี. (2560). ยุทธศาสตร์ด้านสาธารณสุขปีงบประมาณ 2564-2565. เรียกใช้เมื่อ 28 พฤศจิกายน 2562 จาก https://udo.moph.go.th/ docs_temp/plan2564.pdf

สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2561). การสำรวจการทำงานของผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2561. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม.

สำเริง จันทร์สุวรรณ. (2547). สถิติสำหรับการวิจัยทางสังคมศาสตร์. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

Ishikawa, H. et al. (2008). Developing a measure of communicative and critical health literacy: A pilot study of Japanese office workers. Health Promotion International, 23(3), 269-274.

Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory. (2nd Edition). New York: McGraw-Hill.