ความสัมพันธ์ระหว่างทรัพยากรทางธุรกิจ กลยุทธ์สร้างความได้เปรียบ ในการแข่งขันและการดำเนินงานตามโมเดลเศรษฐกิจบีซีจีของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดเชียงราย

กษิดิศ  ใจผาวัง

ผู้แต่ง

กษิดิศ ใจผาวัง คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย เชียงราย

คำสำคัญ:

ทรัพยากรทางธุรกิจ, กลยุทธ์สร้างความได้เปรียบในการแข่งขัน, โมเดลเศรษฐกิจบีซีจี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบทและความสัมพันธ์ของทรัพยากรทางธุรกิจตามแนวคิดทฤษฎีมุมมองฐานทรัพยากร กลยุทธ์สร้างความได้เปรียบในการแข่งขัน และการดำเนินงานตามโมเดลเศรษฐกิจบีซีจี หรือ BCG Economy Model เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากคณะกรรมการและสมาชิกของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดเชียงราย จำนวน 2,472 กลุ่ม โดยใช้แบบสอบถามออนไลน์ในการเก็บรวบรวมข้อมูล โดยมีผู้ตอบกลับมาทั้งสิ้น 418 คน ผลการศึกษาพบว่า บริบทของทรัพยากรทางธุรกิจของวิสาหกิจชุมชนตามทฤษฎีมุมมองฐานทรัพยากร (RBV) พบว่า บริบทด้านความมีคุณค่า ด้านความหายากด้านความยากในการลอกเลียนแบบ และด้านความสามารถในการจัดการทรัพยากรทั้งหมดอยู่ระดับมาก วิสาหกิจชุมชนมีการใช้กลยุทธ์ความเป็นผู้นำด้านต้นทุนและกลยุทธ์การสร้างความแตกต่างอยู่ในระดับมากที่สุด ส่วนกลยุทธ์มุ่งตลาดเฉพาะอยู่ในระดับมาก วิสาหกิจชุมชนมีการดำเนินงานตามโมเดลเศรษฐกิจบีซีจี (BCG Economy Model) ในภาพรวมและรายด้านซึ่งประกอบด้วย ด้านเศรษฐกิจชีวภาพ ด้านเศรษฐกิจหมุนเวียนและด้านเศรษฐกิจสีเขียว ทั้งหมดอยู่ในระดับมาก บริบทของทรัพยากรทางธุรกิจทั้ง 4 ด้านมีความสัมพันธ์กับกลยุทธ์สร้างความได้เปรียบในการแข่งขัน ทั้ง 3 ประเภท ทั้งกลยุทธ์การเป็นผู้นำด้านต้นทุน การสร้างความแตกต่าง และการมุ่งตลาดเฉพาะอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 การเลือกใช้กลยุทธ์สร้างความได้เปรียบในการแข่งขัน ทุกกลยุทธ์มีความสัมพันธ์กับการดำเนินงานตามโมเดลเศรษฐกิจบีซีจีทุกด้านอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 และบริบทของทรัพยากรทางธุรกิจทั้ง 4 ด้านมีความสัมพันธ์กับการดำเนินงานตามโมเดลเศรษฐกิจบีซีจีของวิสาหกิจชุมชนอย่างมีนัยสำคัญ ที่ระดับ 0.01 เช่นเดียวกัน

เอกสารอ้างอิง

กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม. (2560). กลยุทธ์ตลาดสำหรับตลาดเฉพาะกลุ่ม (Niche Market). เรียกใช้เมื่อ 30 ธันวาคม 2565 จาก https://bsc.dip.go.th/th/category/2017-10-27-07-51-56/2017-11-02-08-42-03

ชัญญาภัค หล้าแหล่งและคณะ. (2561). การสร้างเครือข่ายทางธุรกิจกับความได้เปรียบทางการแข่งขันของกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ในพื้นที่จังหวัดชุมพร. Veridian E-Journal, Silpakorn University, 11(2), 3347-3464.

เติมศักดิ์ สุขวิบูลย์. (2552). การพัฒนาเครื่องมือประเภทมาตรประมาณค่า(Rating Scale) ในงานวิจัย. เรียกใช้เมื่อ 30 ธันวาคม 2565 จาก https://www.ms.src.ku.ac.th /schedule/files/2553/Oct/1217086.doc

ธนาคารกรุงเทพ. (2563). วิสาหกิจชุมชน ขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานราก. เรียกใช้เมื่อ 30 ธันวาคม 2565 จาก https://www.bangkokbanksme.com/en/community-otop

นิภาพรรณ เจนสันติกุล. (2561). ความเข้มแข็งของวิสาหกิจชุมชนพื้นที่จังหวัดภาคกลางตอนล่าง 1 ในบริบทประชาคมอาเซียน. วารสารมนุษยศาสตร์ และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 37(4), 78-87.

ปรีดี นุกุลสมปรารถนา. (2563). กลยุทธ์ผู้นำด้านต้นทุน (Cost Leadership Strategy). เรียกใช้เมื่อ 30 ธันวาคม 2565 จาก https://www.popticles.com/business/cost-leadership-strategy/

มาโนชย์ นวลสระและคณะ. (2564). แนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์และตราสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ให้ได้มาตรฐาน ระดับสากล จังหวัดเชียงราย. วารสารวิทยาลัยดุสิตธานี, 15(1), 119-134.

ยุพาภรณ์ ชัยเสนาและคณะ. (2565). การพัฒนากลยุทธ์การบริหารจัดการเพื่อสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขันของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มทอผ้า บ้านกุดหว้า จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารศิลปศาสตร์และวิทยาการจัดการ, 50(9), 50-65.

ระบบสารสนเทศวิสาหกิจชุมชน กองส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน กรมส่งเสริมการเกษตร. (2565). รายชื่อวิสาหกิจชุมชน/เครือข่ายวิสาหกิจชุมชน. เรียกใช้เมื่อ 23 ธันวาคม 2565 จาก https://smce.doae.go.th/ProductCategory/SmceCategory.php?region_id=&province_id=57&amphur_id=&key_word

วชิรา ไฝเจริญมงคล และจิราพร เชียงชะนา. (2565). การศึกษาปัจจัยแวดล้อมที่สนับสนุนการพัฒนาของวิสาหกิจชุมชน. เรียกใช้เมื่อ 23 ธันวาคม 2565 จาก http://www.sceb. doae.go.th/Documents/RCE65.pdf

วิษณุ บุญนิยมและกล้าณรงค์ สทธิรอด. (2562). การพัฒนาและส่งเสริมศักยภาพวิสาหกิจชุมชนสู่เศรษฐกิจเชิงสร้างสรรค์ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง จังหวัดกําแพงเพชร พิจิตรและสุโขทัย. วารสารมณีเชษฐาราม วัดจอมมณี, 2(1), 34-45.

ศิวกร อโนรีย์. (2564). ปัจจัยที่มีผลต่อความได้เปรียบทางการแข่งขัน และความสำเร็จของผู้ประกอบการวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมในเขตจังหวัดราชบุรี. ใน ดุษฎีนิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาบริหารธุรกิจ. มหาวิทยาลัยศิลปากร.

สนิทเดช จินตนาและธีระพงษ์ ภูริปาณิก. (2562). ปัญหา ข้อจำกัดและแนวทางในการสร้างความเข็มแข็งให้กับวิสาหกิจชุมชนในประเทศไทย. วารสารการเมือง การบริหาร และกฎหมาย, 12(3), 179-194.

สำนักงานพัฒนาชุมชน กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย. (2560). โครงการหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP). เรียกใช้เมื่อ 30 ธันวาคม 2565 จาก https://district. cdd.go.th/bangpahan/services/

สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.). (2563). BCG Economy Model. เรียกใช้เมื่อ 30 ธันวาคม 2565 จาก https://www.nstda.or.th/home/ knowledge_post/what-is-bcg-economy-model/

สิริพัฒนัญ ชินเศรษฐพงศ์. (2561). ปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซื้อสินค้าที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมของผู้บริโภค. ใน สารนิพนธ์ปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, สาขาพาณิชยศาสตร์และการบัญชี. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. Barney, J. (1991). Firm Resources and Sustained

Competitive Advantage. Journal of Management, 17(1), 99-120.

MARKETING OOPS! (2562). 3 จุดอ่อน “OTOP ไทย” กับ 5 เคล็ดลับความสำเร็จ 20 แบรนด์ไทยไม่แพ้ชาติใดในโลก. เรียกใช้เมื่อ 30 ธันวาคม 2565 จาก https://www. marketingoops.com/reports/industry-insight/decoding-the-success-of-thai-local-brand/

Porter, M. E. (1985). Competitive advantage : creating and sustaining superior performance. New York: Macmillan.