เวลา พื้นที่ การดำรงอยู่อย่างหลากหลายในโครงสร้างของหลุยส์ อัลธูแซร์

บทคัดย่อ

ทความเรื่อง เวลา พื้นที่ และการดำรงอยู่อย่างหลากหลายในโครงสร้างของหลุยส์ อัลธูแซร์ เขียนขึ้นโดยมีจุดประสงค์เพื่อสร้างบทสนทนาร่วมกับบทความเรื่อง วิกฤตการณ์ทางสังคมศาสตร์และการเติบโตของประวัติศาสตร์แบบมาร์กซิสม์ในทศวรรษ 1970 เขียนโดยสมเกียรติ วันทะนะ ตีพิมพ์ในหนังสือสังคมศาสตร์วิภาษวิธีปี 2524 ซึ่งได้วิพากษ์วิจารณ์กรอบคิดและมุมมองการวิเคราะห์สังคมเชิงโครงสร้างด้วยการหยิบยกความคิดของหลุยส์ อัลธูแซร์ (Louise Althusser) ผ่านการตีความของอีพี ทอมป์สัน (E.P. Thompson) ขึ้นมาอภิปรายจุดอ่อนของกรอบคิดเรื่องโครงสร้างว่าขาดการพิจารณาในมิติของประวัติศาสตร์และเป็นหน่วยการวิเคราะห์ที่ไม่ยึดโยงกับความเป็นจริง ทั้งนี้ผู้เขียนจึงได้นำเสนอมุมมองการวิเคราะห์สังคมด้วยกรอบคิดเรื่องโครงสร้างในลักษณะที่แตกต่างออกไปด้วยการกลับมาพิจารณาประเด็นเรื่องเวลาและพื้นที่ของกรอบคิดเรื่องโครงสร้างโดยได้หยิบยกการตีความอัลธูแซร์ของฌีลส์ เดอเลิซ (Gilles Deleuze) มาประกอบในบางส่วนเพื่อแสดงให้เห็นว่ากรอบคิดเรื่องโครงสร้างไม่ได้ละเลยการพิจารณามิติทางประวัติศาสตร์ในการวิเคราะห์ หากแต่เล็งเห็นถึงการดำรงอยู่ของความแตกต่างหลากหลายที่มีเวลาเฉพาะในตัวเองซึ่งไม่สามารถใช้มาตรวัดเวลาใดเวลาหนึ่งมาพิจารณาอย่างลดทอนต่อการเปลี่ยนแปลงไปของหน่วยที่แตกต่างหลากหลายได้ นอกจากโครงสร้างไม่ได้มีลักษณะของตัวแบบที่แน่นิ่งตายตัวหากแต่เป็นพื้นที่ยึดโยงมิติของความเป็นจริงและจินตภาพเอาไว้อย่างแยกขาดจากกันไม่ได้ โดยภายในพื้นที่ของโครงสร้างไม่ได้มีลักษณะเป็นระบบปิดแต่เป็นพื้นที่เปิดที่บรรจุบทบาทและความสัมพันธ์ของความแตกต่างหลากหลายอันมหาศาลทั้งสิ่งที่ยังไม่ปรากฏและสิ่งที่ปรากฏซึ่งล้วนมีศักยภาพในการมีปฏิสัมพันธ์กันอยู่และเปลี่ยนแปลงโครงข่ายของบทบาทความสัมพันธ์ได้ตลอดเวลาผ่านการมีพื้นที่ว่างที่อยู่ภายในโครงสร้างเสมอ