ร่างพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. .... (ฉบับประชาชน) ศึกษากรณี โครงสร้างความรับผิดทางอาญาฐานกระทำทรมาน

บทคัดย่อ

บทความวิชาการฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิคราะห์โครงสร้างความรับผิดฐานกระทำทรมานตามร่างพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. .... (ฉบับประชาชน) จากการศึกษาพบว่า ประการแรก ในการนิยามคำว่า “เจ้าหน้าที่ของรัฐ” ได้ถือความหมายตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 มาตรา 4 วรรคสอง แม้จะเป็นการนิยามที่ครอบคลุมเจ้าหน้าที่ของรัฐในวงกว้าง แต่การนิยามความหมายควรคำนึงถึงอำนาจที่กฎหมายมอบให้เจ้าหน้าที่ของรัฐว่า มีอำนาจในการสืบสวน สอบสวน หรือแสวงหาข้อเท็จจริงเพื่อให้ได้คำรับสารภาพ หรือข้อสนเทศใด ๆ หรือไม่เพื่อสอดคล้องกับมูลเหตุจูงใจในการกระทำผิดฐานกระทำทรมาน ประการที่สอง ร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวได้นิยามความหมายของ “กระทำทรมาน” ไว้สอดคล้องกับอนุสัญญาต่อต้านการทรมานและการประติบัติหรือการลงโทษอื่น ที่โหดร้าย ไร้มนุษยธรรม หรือที่ย่ำยีศักดิ์ศรี (CAT) ค.ศ. 1984  แต่ไม่ได้ให้ความหมายของ “ความเจ็บปวด หรือความทุกข์ทรมานอย่างร้ายแรงเอาไว้” ทำให้เกิดปัญหาถึงการพิจารณาข้อเท็จจริงว่าการกระทำนั้นถือว่าเป็นการกระทำทรมานหรือไม่ เพราะว่าตามบรรทัดฐานคำพิพากษาของไทย ได้มีการตีความคำว่า “อันตรายต่อจิตใจ” ไว้เท่านั้น อีกทั้งการบัญญัติมาตรา 4 วรรคสอง และมาตรา 9 มีเนื้อความในส่วนเจตนาพิเศษที่ทับซ้อนกันซึ่ง มาตรา 9 ไม่ควรเขียนซ้ำอีก ประการที่สาม การกำหนดโทษของมาตรา 45 วรรคสาม กำหนดให้จำคุกตลอดชีวิต ซึ่งเป็นโทษที่เทียบเท่ากับฐานฆ่าคนตายโดยเจตนาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 288 ผู้เขียนเห็นว่าเป็นการกำหนดโทษที่สูงเกินไปไม่เหมาะสมกับลักษณะของการกระทำและความร้ายแรงของความผิด สุดท้ายผู้เขียนเห็นว่า สิทธิที่จะไม่ถูกกระทำทรมานเป็นสิทธิที่ต้องได้รับความคุ้มครองอย่างเร่งด่วน  และต้องบัญญัติกฎหมายให้มีความชัดเจน และกำหนดโทษที่เหมาะสม