การนำมาตรฐานสถานพยาบาลแดนหญิงมาใช้ : บทเรียนความสำเร็จ ประเด็นท้าทาย และข้อเสนอแนะ

Main Article Content

นันทกา สวัสดิพานิช
ศุภาว์ เผือกเทศ
ชุลีพร เชาว์เมธากิจ
บุษบา ศักรางกูร
สังวาลย์ เวชยกิจ

บทคัดย่อ

มาตรฐานสถานพยาบาลแดนหญิงมี 3 ด้าน คือ 1) มาตรฐานการบริหารจัดการสถานพยาบาลแดนหญิง 2) มาตรฐานการจัดบริการด้านสุขภาพในแดนหญิง และ 3) มาตรฐานเชิงผลลัพธ์จากการจัดบริการด้านสุขภาพในแดนหญิง  เป็นเครื่องมือในการพัฒนาการจัดบริการด้านสุขภาพสำหรับผู้ต้องขังหญิงและเด็กติดผู้ต้องขังที่สอดคล้องกับข้อกำหนดกรุงเทพฯ และพระราชบัญญัติราชทัณฑ์ พ.ศ. 2560 จากประสบการณ์การนำมาตรฐานสถานพยาบาลแดนหญิงมาใช้ในสถานพยาบาล ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ มีบทเรียนความสำเร็จเกิดขึ้น โดย 1) ด้านโครงสร้างมีการปรับปรุงทางกายภาพของสถานพยาบาล จัดหาวัสดุอุปกรณ์ ครุภัณฑ์ทางการแพทย์  มีนโยบายการดูแลสุขภาพและการพัฒนาบุคลากรที่ชัดเจน รวมทั้งแสวงหางบประมาณการดูแลสุขภาพเพิ่มเติม 2) ด้านกระบวนการ จัดบริการด้านสุขภาพครบ 4 มิติการดูแล ภายใต้การทำงานร่วมกัน
ของเจ้าหน้าที่ในเรือนจำกับเครือข่ายภายนอก  มีการจัดทำและดำเนินการตามแนวปฏิบัติ พัฒนาระบบการจัดเก็บและวิเคราะห์ข้อมูลด้านสุขภาพ 3) ด้านผลลัพธ์การจัดบริการด้านสุขภาพ มีการประเมินความพึงพอใจของผู้ต้องขังหญิงและมีการนำข้อมูลที่บันทึกมาประมวลเป็นสถิติเพื่อสะท้อนคุณภาพการดูแลสุขภาพ
ที่ชัดเจนขึ้น  สำหรับประเด็นท้าทายที่ควรปรับปรุงในการนำมาตรฐานสถานพยาบาลแดนหญิงมาใช้ คือ
1) การขาดแคลนอัตรากำลัง 2)  ความไม่เพียงพอของงบประมาณ 3) การส่งเสริมสุขภาพจิตและการตรวจ
คัดกรองโรคในกลุ่มเสี่ยงดำเนินการได้น้อย  จากบทเรียนความสำเร็จของทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ มีข้อเสนอแนะสำหรับเรือนจำอื่นเพื่อการนำมาตรฐานสถานพยาบาลแดนหญิงไปใช้และทำให้เกิดความยั่งยืน คือ 1) ควรมีการติดตั้งระบบและกลไกในการพัฒนาคุณภาพการจัดบริการด้านสุขภาพ 2) เน้นการสร้างเครือข่ายภายนอกอย่างต่อเนื่อง 3) เพิ่มนโยบายการส่งเสริมสุขภาพกายและสุขภาพจิต  4) แสวงหาอัตรากำลังพยาบาลและเจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับการจัดบริการด้านสุขภาพอย่างเพียงพอและ 5) แสวงหางบประมาณการดูแลสุขภาพผู้ต้องขังโดยการประสานความร่วมมือกับเครือข่ายภายนอก

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
สวัสดิพานิช น., เผือกเทศ ศ., เชาว์เมธากิจ ช., ศักรางกูร บ., & เวชยกิจ ส. (2019). การนำมาตรฐานสถานพยาบาลแดนหญิงมาใช้ : บทเรียนความสำเร็จ ประเด็นท้าทาย และข้อเสนอแนะ. วารสารกระบวนการยุติธรรม, 12(2), 57–71. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JTJS/article/view/247027
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

กองแบบแผน กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2558). เกณฑ์มาตรฐานและแนวทางการออกแบบสถานบริการสุขภาพระดับปฐมภูมิ. ค้นจาก http://dcd.hss.moph.go.th/web/index.php

กองการพยาบาล สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2544). มาตรฐานการพยาบาลในชุมชน (พิมพ์ครั้งที่ 2).
กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ยูไนเต็ดโปรดักชั่น.
กองบริการทางการแพทย์. (2547). ข้อมาตรฐานและคำอธิบายมาตรฐานสิ่งจำเป็นขั้นพื้นฐานการใช้ชีวิในเรือนจำสำหรับผู้ต้องขัง. นนทบุรี: กรมราชทัณฑ์.
คณะทำงานพัฒนาสถานพยาบาลแดนหญิงในเรือนจำทัณฑสถานหญิง วิทยาลัยพยาบาลสภากาชาดไทย. (2558). คู่มือเกณฑ์และการประเมินสถานพยาบาลแดนหญิง. กรุงเทพฯ: บางกอกบล็อก.
นันทกา สวัสดิพานิช, พิไลลักษณ์ โรจนประเสริฐ, ศุภาว์ เผือกเทศ, พิมพิไล ทองไพบูลย์, และสุภาพร วรรณสันทัด.
(2557). การพัฒนามาตรฐานการบริการพยาบาลในแดนหญิงในเรือนจำ/ทัณฑสถานหญิง
(รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: สำนักกิจการในพระดำริ พระเจ้าหลานเธอพระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา.
พระราชบัญญัติราชทัณฑ์พุทธศักราช 2560. (2560). ราชกิจจานุเบกษา. 134 (21ก), 63-70.
วสันต์ ศิลปะสุวรรณ, และพิมพ์พรรณ ศิลปสุวรรณ. (2541). การวางแผนและประเมินผลโครงการ
ส่งเสริมสุขภาพ : ทฤษฏีและการปฏิบัติ. กรุงเทพฯ: คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.
ศุภาว์ เผือกเทศ, นันทกา สวัสดิพานิช, เดือนทิพย์ เขษมโอภาส, สุจรรยา โลหาชีวะ, พิมพิไล ทองไพบูลย์, พิไลลักษณ์ โรจนประเสริฐ, วรุณยุพา รอยกุลเจริญ และคณะ. (2560). การวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาสถานพยาบาลแดนหญิงในเรือนจำ. วารสารสภาการพยาบาล, 32(1). 94-114.
สภาการพยาบาล. (2548). ประกาศสภาการพยาบาลเรื่องมาตรฐานการบริการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ในระดับปฐมภูมิ. ราชกิจจานุเบกษา. 122 (62 ง), 63–70.
สำนักบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข. (2559). แนวทาง การพัฒนาระบบบริการสุขภาพผู้ต้องขังในเรือนจำ. ค้นจาก https://phdb.moph.go.th/
หนังสือต่างประเทศ
Donabedian, A. (1988). The quality of care. How can it be assessed?. JAMA, 260(12). 1743-1748.
International Council of Nurses. (2011). Position statement: Nurse’s role in the care of detainees and prisoners. Geneva.