ปัจจัยเชิงสาเหตุต่อพฤติกรรมการปฏิบัติหน้าที่ตามจรรยาบรรณวิชาชีพบัญชีของนักบัญชี ในภาคเหนือ ตามรูปแบบทฤษฏีปฏิสัมพันธ์นิยม The Causal Factors Influencing Task Activities Behavior According to Accounting Professional Ethics of Accountants in the Northern Region Tracking Interactionism

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายในการวิจัยที่สำคัญ 3 ประการ คือ ประการแรกเพื่อตรวจสอบ ความสอดคล้องของโมเดลปัจจัยเชิงสาเหตุต่อพฤติกรรมการปฏิบัติหน้าที่ตามจรรยาบรรณวิชาชีพบัญชีกับข้อมูลเชิงประจักษ์  ประการที่สองเพื่อศึกษาองค์ประกอบของจิตลักษณะเดิม สถานการณ์ปัจจุบันในการทำงาน  จิตลักษณะตามสถานการณ์ และพฤติกรรมการปฏิบัติหน้าที่ตามจรรยาบรรณวิชาชีพบัญชี และประการที่สามเพื่อศึกษาปัจจัยเชิงสาเหตุต่อพฤติกรรมการปฏิบัติหน้าที่ตามจรรยาบรรณวิชาชีพบัญชีของนักบัญชี ในภาคเหนือ โดยใช้วิธีวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่างคือนักบัญชีซึ่งเป็นผู้รับผิดชอบในการทำบัญชี จำนวน 337 คน รูปแบบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วยตัวแปรแฝง 4 ตัว และตัวแปรประจักษ์ 15 ตัว วิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรม SPSS และโปรแกรม LISREL

ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้

1) โมเดลปัจจัยเชิงสาเหตุต่อพฤติกรรมการปฏิบัติหน้าที่ตามจรรยาบรรณวิชาชีพบัญชี ที่พัฒนาขึ้นมีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์ ตามรูปแบบทฤษฎีปฏิสัมพันธ์นิยม  (Endler & Magnusson, 1977)  (โดยมีค่า Chi Square เท่ากับ 74.02 ค่า   P-Value เท่ากับ .036 ที่องศาอิสระ เท่ากับ 54.0  ค่า RMSEA เท่ากับ .034  ค่า c²/df   เท่ากับ  1.37  ค่า GFI เท่ากับ .97 และค่า AGFI เท่ากับ .93)

2) องค์ประกอบของจิตลักษณะเดิมของนักบัญชีทั้ง 5 ตัว สามารถอธิบายความเป็นจิตลักษณะเดิมของนักบัญชี  โดยแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์มีน้ำหนักองค์ประกอบมากที่สุด  และที่มีน้ำหนักองค์ประกอบรองลงมา ได้แก่ ประสบการณ์ทางสังคม ความเชื่ออำนาจในตน การมุ่งอนาคตควบคุมตนและวิถีชีวิตแบบพุทธ ตามลำดับ

องค์ประกอบของสถานการณ์ปัจจุบันในการทำงานของนักบัญชีทั้ง 2 ตัว สามารถอธิบายความเป็นสถานการณ์ปัจจุบันในการทำงานของนักบัญชี โดยความสัมพันธ์ระหว่างหัวหน้ากับนักบัญชีมีน้ำหนักองค์ประกอบมากกว่าการสนับสนุนจากหน่วยงาน

องค์ประกอบของจิตลักษณะตามสถานการณ์ของนักบัญชีทั้ง 2 ตัว สามารถอธิบายความเป็นจิตลักษณะตามสถานการณ์ของนักบัญชี โดยความเครียดในการทำงานมีน้ำหนักองค์ประกอบมากกว่าทัศนคติต่อการทำงานด้านบัญชี  และองค์ประกอบของพฤติกรรมการปฏิบัติหน้าที่ตามจรรยาบรรณวิชาชีพบัญชีทั้ง 6 ตัว สามารถอธิบายความเป็นพฤติกรรมการปฏิบัติหน้าที่ตามจรรยาบรรณวิชาชีพบัญชี

โดยความเที่ยงธรรมมีน้ำหนักองค์ประกอบมากที่สุด  นอกจากนั้นที่มีน้ำหนักองค์ประกอบรองลงมาได้แก่  ความโปร่งใส  ความรับผิดชอบ  ความซื่อสัตย์ ความรู้ความสามารถในการทำงาน และความเป็นอิสระในการทำงาน ตามลำดับ

3) พฤติกรรมการปฏิบัติหน้าที่ตามจรรยาบรรณวิชาชีพบัญชีขึ้นอยู่กับจิตลักษณะเดิมของ  นักบัญชีมากที่สุด  รองลงมาคือ สถานการณ์ปัจจุบันในการทำงานของนักบัญชี

จากผลการศึกษาการพัฒนานักบัญชี  ผู้วิจัยเสนอแนะรูปแบบให้มีจรรยาบรรณวิชาชีพ  ควรมุ่งเน้นจิตลักษณะเดิมของนักบัญชีทั้ง 5 องค์ประกอบ โดยเฉพาะแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์จะเป็นแรงขับเคลื่อนความเพียรพยายามปฏิบัติหน้าที่อย่างมีจรรยาบรรณ  ควรปลุกเร้านักบัญชีให้เป็นคนรู้คิด  พิจารณาเหตุการณ์ต่าง ๆ ให้เป็นปัญหาที่จะต้องแก้ไขดำเนินการโดยการกระทำของตนเอง  เน้นให้พบกับความสุขของตนเองจากการมุ่งมั่นปฏิบัติหน้าที่อย่างมีจรรยาบรรณวิชาชีพ  นอกจากนี้ควรมุ่งเน้นสถานการณ์ในการทำงานทั้ง 2 องค์ประกอบ โดยเฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างหัวหน้ากับนักบัญชี  ซึ่งการจะพัฒนานักบัญชีให้มีจรรยาบรรณวิชาชีพบัญชีจะต้องพัฒนาควบคู่กับหัวหน้าด้วย  เพราะทั้งคู่จะเป็นตัวแปรหนุนเนื่องซึ่งกันและกันในการปฏิบัติหน้าที่ตามจรรยาบรรณวิชาชีพบัญชี