บทเรียนของชาวประมงพื้นบ้านในการดำเนินงาน ธุรกิจสัตว์น้ำสีเขียวและฟื้นฟูสัตว์น้ำในแหล่งหญ้าทะเล ชุมชนเกาะมุกด์จังหวัดตรัง
คำสำคัญ:
บทเรียน, ชาวประมงพื้นบ้าน, ธุรกิจสัตว์น้ำสีเขียว, ฟื้นฟูสัตว์น้า, แหล่งหญ้าทะเลบทคัดย่อ
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อถอดบทเรียนของชาวประมงพื้นบ้านในการดำเนินงานธุรกิจสัตว์น้ำสีเขียวและการฟื้นฟูสัตว์น้ำในแหล่งหญ้าทะเลชุมชนเกาะมุกด์ จังหวัดตรัง ได้จัดเวทีชุมชน ถอดบทเรียนมีผู้เข้าร่วมจำนวน 45 คน คือ ชาวประมงพื้นบ้าน คณะผู้วิจัย นักพัฒนาชุมชนขององค์การ บริหารส่วนตำบลเกาะลิบง วิทยากร เจ้าหน้าที่การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค นักศึกษาจากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย และผู้สังเกตการณ์ ใช้เทคนิคการถอดบทเรียนด้วยการประเมินแบบเสริมพลัง (Empowerment Evaluation) โดยมี 3 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นที่ 1 กำหนดกิจกรรมหรือเป้าหมายโครงการ (Mission or Goal) ขั้นที่ 2 การตรวจสอบต้นทุน (Taking Stock) และขั้นที่ 3 การวางแผนสำหรับอนาคต (Planning for the Further) ทั้งนี้ได้คัดเลือกกิจกรรมในการถอดบทเรียน 3 กิจกรรม คือ กลุ่มแพชุมชน กลุ่มแปรรูปสัตว์น้ำ และกลุ่มอนุรักษ์ทรัพยากรชายฝั่ง ผลการดำเนินงานตามแผนของกลุ่มแลเลในภาพรวมซึ่งนำไปสู่การวางกลยุทธ์สำหรับดำเนินงานในอนาคต กล่าวคือ กลุ่มแพชุมชนมีกำไรจากการรับซื้อและขายสัตว์น้ำเพียงเล็กน้อยเนื่องจากเป็นช่วงเริ่มต้น ส่วนกลุ่มแปรรูปสัตว์น้ำเป็นกลุ่มที่เข้มแข็งมีผลกำไรจากการดำเนินการค่อนข้างดี และกลุ่มอนุรักษ์ทรัพยากรชายฝั่งมีความก้าวหน้าในกิจกรรมเพาะพันธุ์สัตว์น้ำ (ปูม้าและหมึก) ปล่อยคืนสู่ทะเล การปลูกหญ้าทะเล และการถ่ายทอดความรู้ภูมิปัญญาของชาวประมงพื้นบ้านแก่เยาวชน อย่างไรก็ตาม การจัดตั้งกองทุนลาดตระเวนยังไม่มีความก้าวหน้า ทั้งนี้กลยุทธ์สำหรับดำเนินงานในอนาคตมีดังนี้ กลุ่มแพชุมชน มี 4 กลยุทธ์ คือ 1) หาตลาดซื้อขาย 2) คัดกรองคุณภาพสัตว์น้ำ 3) รับซื้อสัตว์น้ำ 4) เลี้ยงปูม้า เป็น ส่วนกลุ่มแปรรูปสัตว์น้ำมี 3 กลยุทธ์ คือ 1) ผลิตสินค้า (วัตถุดิบ ผลิต บรรจุ) 2) สร้างยี่ห้อของผลิตภัณฑ์ 3) เพิ่มช่องทางการตลาดจำหน่ายผลิตภัณฑ์ และกลุ่มอนุรักษ์ทรัพยากรชายฝั่งมี 2 กลยุทธ์ คือ 1) ประชุมเยาวชนเพื่อถ่ายทอดความรู้เรื่องอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเล และ2) ลาดตระเวนเฝ้าระวังเครื่องมือประมงผิดกฎหมายทำลายพันธุ์สัตว์น้ำ
