“แม้นปะแล้วจะซดให้หมดหม้อ แม่ปลาหมอต้มเค็มพี่เต็มหา” อาหารกับผู้หญิงในวรรณคดีไทย สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างอาหารกับผู้หญิงที่ปรากฏในวรรณคดีไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ผลการศึกษาพบว่า อาหารช่วยสะท้อนคุณสมบัติและบทบาทหน้าที่สำคัญของผู้หญิง คือ การเป็นแม่ศรีเรือนที่มีเสน่ห์ปลายจวัก ความรู้เรื่องการปรุงและการตกแต่งอาหารอย่างประณีต ตลอดจนการดูแลเรื่องอาหารเป็นสิ่งที่สร้างเสน่ห์เย้ายวนใจแก่ผู้หญิง และช่วยเติมเต็มความสุขความประทับใจแก่ผู้ชาย ส่วนความสัมพันธ์ประการที่สองคือ อาหารหลากชนิดหรือรสชาติอาหารเปรียบได้กับผู้หญิง และเป็นสื่อแสดงอารมณ์ปรารถนาทางกามและความเริงรมย์จากการสังวาสระหว่างชายกับหญิง ทั้งในบทครวญและบทอัศจรรย์
ผู้หญิงจึงมีบทบาทสำคัญในฐานะผู้เติมเต็มความปรารถนาตลอดจนความอิ่มเอมทั้งทางกายและใจแก่ผู้ชาย อาหารและผู้หญิงที่ปรากฏในวรรณคดีจึงสะท้อนให้เห็นความคิดเรื่องความสมบูรณ์พูนสุขทางโลกผ่านสายตาของกวีผู้ชายสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น และสะท้อนบทบาทของวัฒนธรรมอาหารในการสร้างสรรค์วรรณคดีไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นอย่างมีวรรณศิลป์ที่โดดเด่นต่างไปจากวรรณคดียุคก่อนหน้า