The Reciprocal Exchange In Concepts and Styles among Thai Artistic Works

Abstract

บทคัดย่อ

        งานศิลปะไทยแต่ละประเภทมีรูปแบบเฉพาะทั้งในงานด้านจิตรกรรม ประติมากรรม สถาปัตยกรรม รวมถึงงานศิลปะในประเภทย่อยต่างๆ เช่น มัณฑณศิลป์ และประณีตศิลป์ แต่มีงานกลุ่มหนึ่งในจำนวนของงานศิลปะประเภทต่าง ๆ เหล่านี้ซึ่งแสดงถึงการแลกเปลี่ยนแนวความคิดและรูปแบบซึ่งกันและกัน งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นการทำความเข้าใจถึงการแลกเปลี่ยนแนวความคิดและรูปแบบซึ่งกันและกันที่ปรากฏในงานศิลปะประเภทต่าง ๆ ใช้ระเบียบวิธีวิจัยทางประวัติศาสตร์ศิลปะและสถาปัตยกรรม ขอบเขตงานวิจัยคืองานศิลปะไทยที่เป็นทัศนศิลป์ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ งานจิตรกรรม ประติมากรรม สถาปัตยกรรม มัณฑณศิลป์ และประณีตศิลป์ มีวิธีการวิจัยด้วยการเก็บข้อมูลภาคเอกสาร ได้แก่ ประวัติและแนวความคิดในการออกแบบ รวมถึงข้อมูลภาคสนามจากการสำรวจและบันทึกภาพถ่าย ทำการวิเคราะห์รูปแบบกลุ่มตัวอย่างที่ทำการศึกษา โดยการจัดกลุ่มจำแนกตามประเภทของงานศิลปะที่แสดงถึงการแลกเปลี่ยนแนวความคิดและรูปแบบซึ่งกันและกันอย่างเด่นชัดแบ่งออกเป็นสองกลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 การแลกเปลี่ยนแนวความคิดและรูปแบบจากงานศิลปะที่มิใช่งานสถาปัตยกรรมไปสู่งานสถาปัตยกรรม และในทางกลับกันคือกลุ่มที่ 2 การแลกเปลี่ยนแนวความคิดและรูปแบบจากงานสถาปัตยกรรมไปสู่งานศิลปะที่มิใช่งานสถาปัตยกรรม ผลการวิจัยพบว่ากลุ่มที่ 1 งานศิลปะที่มิใช่งานสถาปัตยกรรม เช่น จิตรกรรม ประติมากรรม มัณฑณศิลป์ หรือประณีตศิลป์ ถูกนำไปใช้เป็นรูปแบบให้กับพระเจดีย์และเครื่องยอด โดยแนวความคิดในการออกแบบอาจสอดคล้องกันหรือไม่ก็ได้ มีรูปแบบที่มิใช่แบบแผนของงานสถาปัตยกรรมโดยทั่วไปแต่มีความสัมพันธ์กันในเรื่องของรูปร่างรูปทรงที่สอดคล้องกัน กลุ่มที่ 2 พบว่าเครื่องยอดในงานสถาปัตยกรรมเป็นรูปแบบที่นำไปใช้กับงานศิลปะในประเภทอื่นๆ ได้ แก่มัณฑนศิลป์ และประณีตศิลป์ เช่น งานประดับตกแต่ง สิ่งของเครื่องใช้ และเครื่องเรือน โดยมีแนวความคิดที่สอดคล้องกันเพื่อสื่อ แนวความคิดในเรื่องของปราสาทคือเรือนของผู้มีศักดิ์สูง แต่มีรูปแบบที่มิได้สอดคล้องกับการใช้ งานตามศิลปะในแต่ละประเภท การแลกเปลี่ยนแนวความคิดและรูปแบบซึ่งกันและกันในงานศิลปะไทยทั้งจากงานศิลปะที่มิใช่งาน สถาปัตยกรรมไปสู่งานสถาปัตยกรรม และในทางกลับกันคือจากงานสถาปัตยกรรมไปสู่งานศิลปะที่มิใช่งาน สถาปัตยกรรมนั้นจะเกิดขึ้นต่อเมื่องานศิลปะแต่ละประเภทมีแนวความคิดที่สอดคล้องกันหรือมีรูปแบบได้แก่รูปร่าง และรูปทรงที่สอดคล้องกัน โดยเป็นการออกแบบในลักษณะของการอุปมาคือการนาแนวความคิดหรือรูปแบบจากสิ่งหนึ่งไปเปรียบเทียบใช้กับอีกสิ่งหนึ่ง

 คำสำคัญ: การแลกเปลี่ยน แนวความคิด รูปแบบ ศิลปะไทย สถาปัตยกรรมไทย

 Abstract

        Each type of Thai artistic works has its own unique style, such main types of arts as painting, sculpture, architecture, and this also includes all sub-categories of artistic works, such as decorative arts and Thai minor arts. However, there is a group of works among these various types of artistic works which expresses the reciprocal exchange of concepts and styles among all Thai artistic works. The objective of this research is to understand the reciprocal exchange in concepts and styles among different types of artistic works. In this research, the historical, artistic and architectural methodologies were also applied while the scope of the research was focused on Thai visual arts with sample groups including painting, sculpture, architecture, decorative arts, and Thai minor arts. Additionally, the researcher studied data from such documents as design history and concepts and collected on-site data by surveys and photo- records. Then, data retrieved from sampling group were analysed based on types of artistic works that outstandingly express the reciprocal exchange of concepts and styles among other artistic works. There were two main groups; Group 1: the exchange of concepts and styles from non-architectural artistic works to architectural works, and vice versa, Group 2: the exchange of concepts and styles from architectural works to non-architectural artistic works. The result revealed that in Group 1 the non-architectural artistic works such as painting, sculpture, decorative arts, and Thai minor arts, was considered as the style and used at the finials of pagodas. In Group 2, the finials in architectural works were used in other artistic works such as decorative arts and Thai minor arts, including decorative works, utensils, and furniture, with the harmonized concept to convey the meaning of the Prasada. On the other hand, there were styles that were not in accordance with other types of art. The reciprocal exchange of concepts and styles among artistic works can be happened when the harmony in concept and style, in appearances and shapes, emerged among different types of art.

Keywords: Exchange, Concept, Style, Thai Art, Thai Architecture