แบบจำลองการจัดการจุดหมายปลายทางด้านการท่องเที่ยวเชิงกีฬา: กรณีศึกษากิจกรรมขอนแก่นมาราธอนนานาชาติ

บทคัดย่อ

การท่องเที่ยวเชิงกีฬา เป็นกิจกรรมการท่องเที่ยวที่ส่งเสริมให้เกิดความยั่งยืนทั้งด้านสุขภาพ การท่องเที่ยว และเศรษฐกิจในพื้นที่ โดยเฉพาะกิจกรรมวิ่งมาราธอนนานาชาติในประเทศไทยที่มีจำนวนเพิ่มมากขึ้น การวิจัยครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาปัจจัยความสำเร็จ และศักยภาพ และ 2) สร้างแบบจำลอง ซึ่งพัฒนาจากแบบจำลองประเภทของการท่องเที่ยวเชิงกีฬา (Weed, M. and Bull, C., 2004) และแบบจำลองพฤติกรรมการบริโภคกีฬาแบบต่อเนื่อง (Funk, 2009) และทดสอบแบบจำลอง โดยศึกษาความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของปัจจัยด้านคุณลักษณะนักวิ่ง และการจัดการการท่องเที่ยวเชิงกีฬา ที่ส่งผลกระทบต่อค่าใช้จ่ายโดยรวม ความตั้งใจกลับมาเข้าร่วมกิจกรรม และแนะนำกิจกรรม รวมถึงผลกระทบเชิงกำกับของปัจจัยความผูกพันในการออกกำลังกาย กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ศึกษา คือกลุ่มผู้เชี่ยวชาญ ผู้จัด ผู้สนับสนุน และนักวิ่ง จากการสัมภาษณ์เชิงลึกจำนวน 41 คน และการเก็บแบบสอบถามจำนวน 810 คน ผลการศึกษาโดยการวิเคราะห์ตารางไขว้และความแปรปรวน พบว่า ปัจจัยความสำเร็จ คือ นโยบายของจังหวัด ที่สะท้อนความชัดเจนของวัตถุประสงค์และทิศทางการจัดการ และกิจกรรมสามารถพัฒนาเป็นจุดหมายปลายทางการท่องเที่ยวเชิงกีฬาระดับนานาชาติในอนาคต จากปัจจัยกระแสการออกกำลังกาย และคุณภาพของการจัดกิจกรรม ร่วมกับการพัฒนาการจัดการด้านการท่องเที่ยว สำหรับผลการศึกษาแบบจำลองโดยการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณเชิงชั้น และโลจิสติคเชิงชั้น พบว่า นักวิ่งจะมีการใช้จ่ายในพื้นที่เพิ่มขึ้น จากการจัดการจุดหมายปลายทางการท่องเที่ยว โดยจะกลับมาร่วมกิจกรรมซ้ำและแนะนำต่อ จากการจัดการกิจกรรมและการประชาสัมพันธ์ตามลำดับ ทั้งนี้ คุณลักษณะของนักวิ่งที่มีการใช้จ่ายสูงที่สุด คือชาวต่างชาติวัยทำงานที่รักสุขภาพ และมีความผูกพันในการออกกำลังกาย