A หลักคุณธรรมความกตัญญูของขงจื๊อที่สะท้อนผ่านความเชื่อและพิธีกรรมของชาวไทยเชื้อสายจีน : กรณีศึกษาพื้นที่อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่องหลักคุณธรรมความกตัญญูของขงจื๊อที่สะท้อนผ่านความเชื่อและพิธีกรรมของชาวไทยเชื้อสายจีน : กรณีศึกษาพื้นที่อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช มีวัตถุประสงค์             1) เพื่อศึกษาหลักคุณธรรมความกตัญญูของขงจื๊อ 2) เพื่อศึกษาความเชื่อและพิธีกรรมของชาวไทยเชื้อสายจีนพื้นที่อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช ตามหลักคุณธรรมความกตัญญูของขงจื๊อ ซึ่งเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ทางคติชนวิทยา ที่เน้นการศึกษาเอกสารและการลงภาคสนามเป็นสำคัญ โดยมีกลุ่มตัวอย่าง คือ นักวิชาการท้องถิ่น และผู้รู้ในพื้นที่ ซึ่งใช้วิธีการสุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง ด้วยวิธีการสัมภาษณ์รูปแบบกึ่งโครงสร้าง โดยใช้แบบสัมภาษณ์เป็นเครื่องมือใน          การเก็บข้อมูล เพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูลเชิงลึก และนำข้อมูลที่ได้ไปวิเคราะห์ออกเป็นข้อมูลเชิงคุณภาพ จากนั้นทำการสรุปวิเคราะห์เนื้อหา และนำเสนอผลการศึกษาด้วยการพรรณนาวิเคราะห์

            ผลการศึกษาพบว่า หลักคุณธรรมความกตัญญูเป็นหนึ่งในธรรมมะแปดประการที่สำคัญของขงจื๊อ ที่สะท้อนผ่านเรื่องการจัดระเบียบความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ต่อมนุษย์ โดยเริ่มจากสถาบันครอบครัว คือ ความกตัญญูของบุตรที่มีต่อบิดามารดา ทั้งในขณะที่ท่านยังมีชีวิตหรือล่วงลับไปแล้ว ซึ่งชาวไทยเชื้อสายจีนพื้นที่อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช ยังคงมีความเชื่อและปฏิบัติตนตามหลักคุณธรรมความกตัญญูของขงจื๊อต่อบิดามารดาและบรรพบรุษอยู่อย่างต่อเนื่อง อันเห็นได้จากธรรมเนียมปฏิบัติตามเทศกาลสำคัญของชาวไทยเชื้อสายจีน ได้แก่ เทศกาลตรุษจีน เทศกาล เช็งเม้ง เทศกาลสารทจีน และเทศกาลสารทเดือนสิบ ซึ่งเทศกาลดังกล่าวล้วนเป็นหลักฐานสำคัญที่สามารถยืนยันถึงการดำรงอยู่ของหลักคุณธรรมความกตัญญูของขงจื๊อที่สำคัญ 2 ประการ คือ 1) ความกตัญญูต่อบิดามารดา 2) ความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ